Η απόκτηση νέων δεξιοτήτων από υφιστάμενους υπαλλήλους αλλά και η σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας θα μπορούσαν να καλύψουν τις ανάγκες της αγοράς εργασίας; Και πώς η εκπαίδευση μπορεί να συνδεθεί με την αγορά εργασίας;
Ένα ερώτημα με διττό χαραχτήρα, με την απάντησή του να αποτελεί εφόδιο/ προαπαιτούμενο για τους εργαζόμενους και υποψήφιους εργαζομένους από τη μια αλλά και από τις επιχειρήσεις από την άλλη, δηλαδή τους συνδετικούς κρίκους της αγοράς εργασίας.
Πολύ πρόσφατα από επίσημα χείλη είχε ειπωθεί ότι είχαμε πολλές ελλείψεις από εξειδικευμένους εργαζόμενους στον τομέα των νέων τεχνολογιών. Με μια ακμάζουσα τριτοβάθμια εκπαίδευση αυτό δεν θα έπρεπε να αποτελούσε πρόβλημα. Το κράτος κατά καιρούς προχωρεί σε κάποιες κινήσεις που μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για να συνδεθεί η εκπαίδευση με τις πραγματικές ανάγκες της αγοράς εργασίας.
Σύνδεση της αγοράς εργασίας και της εκπαίδευσης
Σε αρθρογραφία της, η καθόλα αρμόδιοα, η υπουργός Παιδείας, έβαζε ως βασική προτεραιότητα τη διασύνδεση της Ανώτερης Εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας. Λίγο πριν την έναρξη της φετινής ακαδημαϊκής περιόδου δήλωνε επίσης ότι σε αυτό το πλαίσιο για πρώτη φορά επιχειρείται η επιστημονικά τεκμηριωμένη διασύνδεση των προσφερόμενων Προγραμμάτων Σπουδών των Ιδρυμάτων Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου με την αγορά εργασίας.
Με ειδική μνεία στο ότι η ΔΑΕ έχει λάβει χρηματοδότηση ύψους 1,5 εκατομμυρίου ευρώ για το έργο «Development of a National Graduate Tracking Mechanism and Design and Implementation of an Employers’ Skills Survey», στο πλαίσιο του ευρύτερου έργου «Αντιμετώπιση αναντιστοιχίας δεξιοτήτων μεταξύ Εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας», το οποίο αποτελεί μέρος της πρότασης της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Η ίδια χαρακτήρισε το εν λόγω έργο πολύ υποσχόμενο, διότι, όπως η ίδια σημείωσε, αποσκοπεί στη δημιουργία ενός Εθνικού Μηχανισμού Παρακολούθησης Αποφοίτων Ανώτερης Εκπαίδευσης και παράλληλα στον σχεδιασμό και διενέργεια μίας Εθνικής Έρευνας Εργοδοτών (Employers’ Skill Survey) σε σχέση με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας σε γνώσεις, δεξιότητες και προσόντα.
Ταυτόχρονα, είπε πως χρηματοδοτείται η συμμετοχή της Κύπρου στην ευρωπαϊκή Έρευνα Παρακολούθησης Αποφοίτων, «Eurograduate». Σκοπός του εγχειρήματος είναι η χαρτογράφηση των πραγματικών αναγκών της αγοράς εργασίας και στο που θα πρέπει να προσανατολιστούν τα ανώτατα ιδρύματα με την δημιουργία των κατάλληλων προγραμμάτων σπουδών με σκοπό να καλύψουν με αποφοίτους αυτές τις ανάγκες.
Διά βίου μάθηση και δεξιότητες σε εργαζόμενους
Σε μια συνεχώς εξελισσόμενη αγορά εργασίας, καθώς οι δεξιότητες που απαιτεί η αγορά εργασίας εξελίσσονται με πρωτοφανή ρυθμό, με γνώμονα την τεχνολογική καινοτομία, την αυτοματοποίηση και την εμφάνιση νέων επαγγελμάτων, οι υφιστάμενοι εργαζόμενοι θα πρέπει να αποκτούν νέες δεξιότητες και γνώσεις ώστε να μπορούν να ακολουθήσουν τον φρενήρη αυτό ρυθμό. Υπάρχουν προγράμματα υπό την σκέπη της ΑνΑΔ και όχι μόνο αλλά για να χορέψεις ταγκό χρειάζονται δύο χορευτές. Πάντως, η Ευρωπαϊκή Ένωση έδωσε τη ρότα που θα πρέπει να ακολουθεί με το πολύ φιλόδοξο πρόγραμμα, αυτό του Ευρωπαϊκού Έτους Δεξιοτήτων που όπως δείχνει και στην Κύπρο σημειώνει επιτυχία.
Επ’ αυτού, καλέσαμε τρία άτομα που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν και ειδικοί επί του θέματος για να καταθέσουν τις απόψεις τους.
ΖΩΗ ΠΙΕΡΙΔΟΥ, ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΤΟΥ ΚΕΒΕ
ΝΕΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΑΝΑΓΚΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Οι ραγδαίες εξελίξεις στην αγορά εργασίας, η επιτάχυνση της τεχνολογικής ανάπτυξης, η ανάγκη εις βάθους τεχνικής και επιστημονικής εξειδίκευσης, όπως επίσης και η πανδημία του κορωνοϊού με την επιτάχυνση της εξ’ αποστάσεως εργασίας, έχουν μετατρέψει την αγορά εργασίας σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο επαγγελματικό περιβάλλον, στο οποίο απαιτείται η απόκτηση όλο και περισσότερων αναβαθμισμένων δεξιοτήτων από το ανθρώπινο δυναμικό των επιχειρήσεων.
Διανύουμε μια νέα εποχή, την εποχή της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης. Η νέα μετάβαση απαιτεί από τους εργαζόμενους να αποκτούν νέες δεξιότητες ‘εις βάθους εξειδίκευσης’ σε πολύ συγκεκριμένους τομείς και εργασίες. Ήδη σε πολλές χώρες παρατηρείται ένα επίμονο χάσμα μεταξύ των δεξιοτήτων που απαιτούνται στη μεταβαλλόμενη αγορά εργασίας και εκείνων που κατέχει το εργατικό δυναμικό τους. Στην 30η Ετήσια Έκδοση της Οικονομικής Έρευνας των Ευρωεπιμελητηρίων (Eurochambres Economic Survey 2023) σημειώθηκαν οι έντονες ανησυχίες των επιχειρηματιών σχετικά με τις σοβαρές ελλείψεις του ανθρώπινου δυναμικού σε συγκεκριμένους κλάδους και η έλλειψη των απαραίτητων ψηφιακών δεξιοτήτων.
Στο πλαίσιο του προγράμματος «ICT Re/Up Skilling», που στοχεύει στην μετάβαση των εργαζομένων μεταξύ διαφορετικών τομέων και επαγγελμάτων και στην ενδυνάμωση των ατόμων μέσω επενδύσεων σε πράσινες και ψηφιακές δεξιότητες, αναδείχθηκε η μεγάλη έλλειψη στη χώρα μας επαγγελματιών τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας.
Επιπλέον, παρά τη σχετική πρόοδο, η Κύπρος κατατάσσεται χαμηλά στον Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI), αφού εξακολουθεί να βρίσκεται κάτω από το μέσο όρο της Ε.Ε., καθώς μόλις το 50% των ατόμων ηλικίας 16 έως 74 ετών έχουν γνώση μόνο των βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων.
Το Κυπριακό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο (ΚΕΒΕ), ως ο κατ’ εξοχήν αναπτυξιακός οργανισμός των κυπριακών επιχειρήσεων και έχοντας αντιληφθεί την αναντιστοιχία των υφιστάμενων δεξιοτήτων με τις μεταβαλλόμενες ανάγκες της αγοράς εργασίας, καθώς και την ανάγκη των εταιρειών για απόκτηση νέων δεξιοτήτων από τους υπαλλήλους τους, διοργανώνει κάθε χρόνο πέραν των 60 πολυεπιχειρησιακών προγραμμάτων κατάρτισης (Συνήθη και Ζωτικής Σημασίας).
Επιπρόσθετα, το ΚΕΒΕ συμμετέχει ως εταίρος σε πολλά ευρωπαϊκά έργα, που στόχο έχουν την κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού με νέες δεξιότητες, ιδιαίτερα αυτές που αφορούν τη διττή μετάβαση (πράσινες και ψηφιοποίησης), την τεχνητή νοημοσύνη, την κυβερνοασφάλεια, την εικονική πραγματικότητα, την κοινωνική καινοτομία, την μικροηλεκτρονική, την αειφορία/βιωσιμότητα, την ισότητα των φύλων, τη διαφορετικότητα και την ποικιλομορφία στο εργασιακό περιβάλλον. Κάποια από αυτά είναι: το «EULEP», το «ECOVEM», το «DigiSoc – Digital Social Partners», το «I-STARS», το «InPluServ», το «Enterprise Europe Network Cyprus», το «DiGiNN Cyprus» κ.α.
Για να αντιμετωπιστεί το γενικότερο πρόβλημα της αναντιστοιχίας μεταξύ προσφοράς και ζήτησης θέσεων εργασίας, το ΚΕΒΕ πιστεύει πως πρέπει να σχεδιαστούν πολιτικές, οι οποίες θα προσδώσουν την απαραίτητη δυναμική περαιτέρω ανάπτυξης της ιδιωτικής οικονομίας. Επιβάλλεται η μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού μας συστήματος και η προσαρμογή του στις νέες απαιτήσεις της ψηφιακής οικονομίας και της αγοράς εργασίας, καλύπτοντας τις πραγματικές ανάγκες των επιχειρήσεων μέσω της αναβάθμισης των δεξιοτήτων του υφιστάμενου εργατικού δυναμικού τους, με σκοπό την μακροχρόνια εξασφάλιση της απασχολησιμότητάς του. Σε αυτό το πλαίσιο το ΚΕΒΕ έχει υποβάλει τις πιο κάτω προτάσεις:
- πρόγνωση αναγκών και παραγωγή νέων δεξιοτήτων που να ανταποκρίνονται στη φύση των νέων θέσεων εργασίας που αναμένεται να δημιουργηθούν,
- διευκόλυνση της προσαρμογής στις απαιτητικές συνθήκες της αγοράς εργασίας των νεοεισερχόμενων ατόμων και των ανέργων,
- ενσωμάτωση της πρακτικής άσκησης και της απόκτησης εργασιακής εμπειρίας σε όλα τα προγράμματα των πανεπιστημίων,
- υιοθέτηση ειδικών προγραμμάτων για μεγαλύτερης ηλικίας εργαζόμενους και για απολυμένους, με στόχο την άμεση επανένταξή τους στην αγορά εργασίας
- ενθάρρυνση για στενή συνεργασία των σχολείων και πανεπιστημίων με τις επιχειρήσεις για να διασφαλίζεται η εκμάθηση ψηφιακών δεξιοτήτων, η ανάπτυξη του STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics) και η αναβάθμιση των προγραμμάτων με σκοπό να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας για μελλοντικές δεξιότητες.
- σύνδεση των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας ώστε να μειωθεί το χάσμα μεταξύ προσφοράς και ζήτησης των προσόντων.
Καταλήγοντας, το ΚΕΒΕ τονίζει πως οι τρεις βασικοί άξονες πάνω στους οποίους πρέπει να χαραχθεί η στρατηγική της Κυβέρνησης, των επιχειρήσεων και των κοινωνικών εταίρων για τη νέα εποχή είναι η απόκτηση νέων δεξιοτήτων για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις της ψηφιακής οικονομίας, η αναβάθμιση των υφιστάμενων δεξιοτήτων των εργαζομένων σύμφωνα με τις διαμορφούμενες ανάγκες της αγοράς εργασίας, καθώς και η σταδιακή ανάπτυξη κουλτούρας δια βίου μάθησης.
ΜΑΡΙΑ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΤΜΗΜΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ, ΟΕΒ
ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΓΚΗ Η ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΝΕΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΤΩΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ
Στη συνεχώς μεταβαλλόμενη αγορά εργασίας, με αλλεπάλληλες πιέσεις για ψηφιακή και πράσινη μετάβαση, η απόκτηση νέων δεξιοτήτων των υφιστάμενων εργαζομένων είτε για εξεύρεση νέας απασχόλησης (reskilling) είτε για αναβάθμιση και διεύρυνση των γνώσεων τους στο υφιστάμενο αντικείμενο εργασίας τους (upskilling) δεν είναι πλέον επιλογή, αλλά επιτακτική ανάγκη και φαινόμενο που παρατηρείται σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες της Ε.Ε.
Η Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ) γνωρίζει πλήρως τους παράγοντες που συμβάλλουν στο πρόβλημα έλλειψης εργατικού δυναμικού και την πολυδιάστατη προσέγγιση που απαιτείται για την επίλυση του, που δυστυχώς δεν εξαρτάται μόνο από την εκπαίδευση.
Απαιτούνται δηλαδή εφάμιλλες λύσεις στο θέμα έλλειψης εργατικού δυναμικού, εκ των οποίων κάποιες είναι πιο αποτελεσματικές για το άμεσο μέλλον π.χ. η διευκόλυνση της εξασφάλισης εργαζομένων από τρίτες χώρες, σε θέσεις οι οποίες δεν είναι εφικτό να καλυφθούν από Κύπριους ή Ευρωπαίους πολίτες. Απτό παράδειγμα παρουσιάζεται στον τομέα υπηρεσιών υγείας, όπου η ραγδαία ανάπτυξη του έχει δημιουργήσει πολύ μεγάλες ανάγκες σε νοσηλευτικό προσωπικό. Οι προσπάθειες προσέλκυσης φοιτητών στον συγκεκριμένο κλάδο θα χρειαστεί χρόνια να αποδώσουν, και μέχρι τότε η μόνη λύση είναι η προαναφερόμενη. Εναλλακτικά, η λειτουργία των νοσοκομείων θα έχει πολύ αρνητικά συνεπακόλουθα.
Σημαντικό είναι να αποσαφηνίσουμε ότι η δημιουργία και εμπέδωση κουλτούρας διά βίου μάθησης με τα οφέλη που τη συνοδεύουν, θα μειώσει σε κάποιο βαθμό τα μελλοντικά μεσοπρόθεσμα και μακροπόθεσμα προβλήματα αλλά, σίγουρα δεν θα επιλύσει την αριθμητική έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού του σήμερα. Για να διασφαλιστεί όμως το αύριο, πρέπει πρώτα να κερδίσουμε το σήμερα!
Εστιάζοντας στην εμπλοκή της ΟΕΒ που αφορά μεμονωμένα την κατάρτιση του υφιστάμενου ανθρώπινου δυναμικού των επιχειρήσεων μελών της, είναι εύκολα αντιληπτό ότι η ΟΕΒ διαχρονικά πράττει αυτό που η Ε.Ε. στοχεύει στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Έτους Δεξιοτήτων, δηλαδή «να δώσει ώθηση στη δια βίου μάθηση». Από το 1979, η ΟΕΒ σχεδιάζει και υλοποιεί προγράμματα κατάρτισης στην Κύπρο και στο εξωτερικό, καλύπτοντας έτσι τις εξειδικευμένες ανάγκες κατάρτισης των επιχειρήσεων και των επαγγελματικών ή κλαδικών συνδέσμων Μελών της σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας.
Επιπρόσθετο παράδειγμα της εμπλοκής της ΟΕΒ αποτελεί η συμμετοχή της στον κοινωνικό διάλογο και στην υλοποίηση έργων που αφορούν την εφαρμογή των συστάσεων του 2022 της Ε.Ε. για τους ατομικούς λογαριασμούς μάθησης και τα μικροδιαπιστευτήρια.
Στο πλαίσιο της διττής μετάβασης στην ψηφιακή και πράσινη οικονομία, η ΟΕΒ υλοποιεί μια γκάμα από χρηματοδοτούμενα έργα που σχετίζονται με την κατάρτιση. Ενδεικτικά, στο έργο «Πυλώνες Ανάπτυξης» που υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος πολιτικής συνοχής «ΘΑλΕΙΑ 2021-2027» με τη χρηματοδότηση της Ε.Ε. η ΟΕΒ ολοκλήρωσε πρόσφατα «Μελέτη για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων». Τα ευρήματα της μελέτης αξιοποιούνται για τη χάραξη πολιτικής και υποβολής εμπεριστατωμένων εισηγήσεων στα πλαίσια του κοινωνικού διαλόγου.
Αντίστοιχα, στο έργο «Προώθηση της κυκλικής οικονομίας στις ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις» που χρηματοδοτείται από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ε.Ε., στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Κύπρου για την περίοδο 2021 – 2026, η ΟΕΒ έμπρακτα συμβάλλει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και ανθεκτικότητας των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων προσφέροντας τη δυνατότητα στις συμμετέχουσες επιχειρήσεις, να επωφεληθούν σημαντικά από σχετικές υπηρεσίες εκπαίδευσης και επιχειρηματικής καθοδήγησης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, αντίστοιχες πρωτοβουλίες της ΟΕΒ όπως το συγχρηματοδοτούμενο έργο από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο της Ε.Ε. με τίτλο «Υγιείς Εργασιακές Σχέσεις, Σύγχρονες Επιχειρήσεις» έχουν στο παρελθόν βραβευθεί, ανακηρύσσοντας την ΟΕΒ ως «Εθνικό Νικητή» στα Ευρωπαϊκά Βραβεία Προώθησης της Επιχειρηματικότητας που διοργανώνει η Ε.Ε., στην κατηγορία «Επένδυση στις Επιχειρηματικές Δεξιότητες».
Η συμβολή της ΟΕΒ περιλαμβάνει πολυάριθμες δράσεις στην Κύπρο και στο εξωτερικό που εστιάζουν στη μείωση του χάσματος και αναντιστοιχίας δεξιοτήτων, όπως η συμμετοχή στην εθνική ομάδα εμπειρογνωμόνων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, στο Διοικητικό Συμβούλιο του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την ανάπτυξη της επαγγελματικής κατάρτισης, στα εθνικά Συμβούλια της Μαθητείας, των Μεταλυκειακών Ινστιτούτων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και στον Εθνικό Φορέα για τη Διά Βίου Καθοδήγηση.
Οι εμπεριστατωμένες προτάσεις και εισηγήσεις της ΟΕΒ με βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους στα θέματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, ενοποιούνται σε σχετικά υπομνήματα που διαχρονικά παρατίθενται στο Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας.
Στις προτάσεις περιλαμβάνονται η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, η αναγνώριση της μη τυπικής και άτυπης μάθησης, η εισαγωγή αναλυτικών προγραμμάτων για περιβαλλοντική εκπαίδευση και αειφόρο ανάπτυξη, ο εκσυγχρονισμός της τεχνικής και της επαγγελματικής εκπαίδευσης, η επένδυση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ούτως ώστε να καταστεί η Κύπρος σε ανταγωνιστικό κέντρο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και έρευνας στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου και η προώθηση της επιχειρηματικότητας μέσω της εκπαίδευσης σε όλα τα επίπεδα της.
Ως εκ των πιο πάνω, για την ΟΕΒ παραμένει σαφές ότι η αντιμετώπιση των ελλείψεων στην αγορά εργασίας απαιτεί μια ολιστική και πολυδιάστατη προσέγγιση που δεν αφορά αποκλειστικά στην εκπαίδευση και κατάρτιση του υφιστάμενου ανθρώπινου κεφαλαίου, ενόσω η κοινωνία αδυνατεί να καλύψει αριθμητικά σε ανθρώπινο δυναμικό τη ζήτηση της αγοράς εργασίας.
ΧΡΙΣΤΟΣ ΚΑΡΥΔΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ – ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ
ΕΠΕΙΓΕΙ Η ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΟΘΕΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Ένα θέμα που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, αλλά και ιδιαίτερης διαχείρισης, είναι αυτό που αφορά την ποιοτική αναβάθμιση του Επαγγελματικού Προσανατολισμού σε όλα τα επίπεδα. Επειδή ακριβώς τα πάντα αλλάζουν (μάλιστα κάποιες φορές με ραγδαίες εξελίξεις και ανεξέλεγκτες ταχύτητες), πρέπει και ο επαγγελματικός προσανατολισμός να λειτουργήσει ανάλογα, λαμβάνοντας υπόψη τη νέα τάξη πραγμάτων και τις νέες ανάγκες που δημιουργούνται στην αγορά εργασίας και κυρίως στην κυπριακή που κατά καιρούς μαστίζεται και από έλλειψη εργατικού δυναμικού κατά κανόνα στη ξενοδοχειακή βιομηχανία.
Επείγει, λοιπόν, η πραγματική και ποιοτική διασύνδεση της αγοράς εργασίας με την εκπαίδευση. Στη σφαίρα της δημόσιας συζήτησης το θέμα δεν είναι καινούργιο. Κατά καιρούς απασχόλησε διάφορους φορείς, όπως είναι π.χ. το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας, η ΣΕΚ και η Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού η οποία ετησίως εκπονεί εξαιρετικές μελέτες για τις ανάγκες, (πλεονάσματα και ελλείψεις), στην κυπριακή αγορά εργασίας.
Σε μια άλλη εξέλιξη, το 2023 το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Έτους δεξιοτήτων προχώρησε στην εκπαίδευση ντόπιου εργατικού δυναμικού. Κάτω από το γενικό τίτλο «Σταθερός κυπριακός κορμός» έγινε προσπάθεια για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων τουλάχιστον 100.000 ανθρώπων. Μέσα από συγκεκριμένες δράσεις και πρωτοβουλίες, το Κυπριακό εργατικό δυναμικό έτυχε επανακατάρτισης για να μπορέσει να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις ανάγκες που σήμερα δημιουργούνται σαν αποτέλεσμα αφενός της τεχνολογικής εξέλιξης και της βελτίωσης της εθνικής παραγωγικότητας και αφετέρου για κάλυψη των ψηφιακών και πράσινων αναγκών.
Επανερχόμενος στην ανάγκη διασύνδεσης της αγοράς εργασίας με το εκπαιδευτικό σύστημα, φρονώ πως, αυτή την ώρα θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην αναβάθμιση της τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης.
Δυστυχώς, το κλείσιμο του Ανώτερου Τεχνολογικού Ινστιτούτου (ΑΤΙ) στο παρελθόν έκαμε τεράστια ζημιά στην ανάπτυξη της ντόπιας βιομηχανίας, από την οποία σήμερα απουσιάζει ο καλά καταρτισμένος επόπτης που θα μπορούσε και να καθοδηγήσει και να εμπνεύσει.
Προς τούτο λοιπόν προτείνονται ανάμεσα σ’ άλλα και τα εξής:
• Αναβάθμιση τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης με υψηλού επιπέδου εργαστήρια και καλύτερη καθοδήγηση των μαθητών προς την κατεύθυνση των τεχνικών επαγγελμάτων, έτσι ώστε να μπορέσει να υπάρξει ουσιαστική στελέχωση της αγοράς εργασίας.
• Καλύτερη διασύνδεση της αγοράς εργασίας με την εκπαίδευση μέσα από την ενίσχυση των αναλυτικών προγραμμάτων της λυκειακής και μεταλυκειακής εκπαίδευσης. Παράλληλα, θα πρέπει να υπάρξει ποιοτική αναβάθμιση του Επαγγελματικού Προσανατολισμού και καλύτερη κατάρτιση των καθηγητών της Συμβουλευτικής Αγωγής σε θέματα που αφορούν την αγορά εργασίας.
• Ένταξη στη διδακτέα ύλη θεμάτων προς διδασκαλία που αφορούν: (α) τη δημιουργία κουλτούρας διεκδικητικού καταναλωτή, (β) τη δημιουργία φορολογικής συνείδησης, (γ) την αύξηση της εθνικής παραγωγικότητας και (δ) τον τρόπο λειτουργίας της τριμερούς συνεργασίας, του κοινωνικού διαλόγου, τη διαβούλευση ανάμεσα στους κοινωνικούς εταίρους, όπως και τη συλλογική διαπραγμάτευση.
• Εκπόνηση και υλοποίηση προγραμμάτων κατάρτισης εργοδοτών και εργαζομένων σε θέματα αύξησης της Εθνικής παραγωγικότητας, η οποία δυστυχώς στην Κύπρο ακολουθεί φθίνουσα και πτωτική πορεία.
• Αναβάθμιση του συστήματος Μαθητείας, ιδιαίτερα στους τομείς της ψηφιοποίησης, στοχεύοντας στην αποτροπή της εκμετάλλευσης των εργαζομένων σαν φτηνό εργατικό δυναμικό και ένταξη ανέργων στην αγορά εργασίας μέσω στοχευμένων προγραμμάτων κατάρτισης και επανακατάρτισης.
Καταληκτικά και συμπερασματικά πρέπει να πούμε πως, όπως επείγει ο επανασχεδιασμός του αναπτυξιακού μοντέλου της κυπριακής οικονομίας, έτσι επείγει και η αναβάθμιση και ο εκσυγχρονισμός του επαγγελματικού προσανατολισμού.
Τέλος, και αυτό είναι εξίσου σημαντικό, η αξιοπρέπεια στην εργασία περνά τόσο μέσα από την ποιοτική κατάρτιση στα επαγγελματικά ζητήματα όσο και μέσα από τη σωστή γνωστοποίηση των όρων απασχόλησης που αποτελεί νομική υποχρέωση των εργοδοτών.
Από το τεύχος Ιουνίου του περιοδικού Insider
