Μια πρωτοποριακή ηλεκτρονική πλατφόρμα, με την επωνυμία Toy Effect δίνει την ευκαιρία στους συλλέκτες παιχνιδιών να αξιοποιήσουν τη συλλογή τους. Παράλληλα, μέσα από βίντεο, εικόνες και podcast παρουσιάζονται στο ευρύ κοινό μαγικές ιστορίες από μοναδικά και σπάνια συλλεκτικά κομμάτια. Οι εμπνευστές της πλατφόρμας, που είναι και οι ίδιοι συλλέκτες, ο Χαράλαμπος και Άδωνης Σεργίου και ο Ξένιος Πολυδώρου, μιλούν για την αγάπη τους για τα παιχνίδια και την ανάγκη να διασωθούν, ως μέρος της ζωής και του πολιτισμού μας.
Εκτός από συλλέκτης έργων τέχνης, ο Χαράλαμπος Σεργίου έχει μια από τις μεγαλύτερες συλλογές παιχνιδιών στην Κύπρο. Από το 1987 που άρχισε να τα συγκεντρώνει, η συλλογή του σήμερα έφθασε να αριθμεί γύρω στα 20.000 παιχνίδια. Το σπίτι του μοιάζει με ένα μικρό μουσείο παιχνιδιού όπου ο ίδιος, η σύζυγός του Βάσω και τα δυο παιδιά του Άδωνης και Πάρης, συμβιώνουν με κλόουν, λούτρινα αρκουδάκια, αεροπλανάκια, κουκλόσπιτα, στρατιωτάκια μινιατούρες, διαστημόπλοια, τρενάκια, παιχνίδια από πανηγύρια, ρομπότ, κούκλες, και ένα σωρό άλλα. Χιλιάδες άλλα σπάνια παιχνίδια είναι φυλαγμένα μέσα σε κοντέινερ. Στους κύκλους των συλλεκτών του είδους στην Αθήνα, ο Σεργίου είναι γνωστός ως ο «container man».
Ένα ερώτημα που βασανίζει πολλούς συλλέκτες παιχνιδιών είναι τι θα απογίνουν στο μέλλον οι συλλογές τους και πώς μπορούν να αξιοποιηθούν. Η απάντηση ήρθε μέσα από την πρωτοποριακή ηλεκτρονική πλατφόρμα The Toy Effect, την οποία δημιούργησε πρόσφατα ο Σεργίου μαζί με τον γιο του Άδωνη και τον ανιψιό του Ξένιο Πολυδώρου. Πρόσφατα η ομάδα ενισχύθηκε και με τον Αχιλλέα Κεντώνη.
Γνωστός στους κύκλους της ιατρικής ως εμβρυολόγος, ο Σεργίου κλείνει πλέον αυτό τον κύκλο της ζωής του και αφοσιώνεται αποκλειστικά σ’ έναν άλλο: Τη ευρηματική ιδέα τού The Toy Effect. Και αυτό δεν είναι τυχαίο. Ένας άνθρωπος του οποίου η ζωή είναι στενά συνδεδεμένη με την τέχνη και το παιχνίδι, διατηρεί μέσα του την αθωότητα ενός παιδιού που μπορεί να σκεφτεί έξω από το κουτί, να συλλαμβάνει νέες ιδέες και να βλέπει μπροστά στο μέλλον. To Toy Effect με τη χρήση των νέων τεχνολογιών ανοίγει νέους ορίζοντες και προοπτικές για την αξιοποίηση όχι μόνο της δικής του συλλογής αλλά και άλλων συλλογών παιχνιδιών. Παράλληλα, φέρνει το κοινό πιο κοντά σ’ αυτά τα μοναδικά παιχνίδια και τον μαγικό κόσμο που κρύβουν, ο οποίος είναι συνδεδεμένος με την ιστορία και τον πολιτισμό προηγούμενων δεκαετιών.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Του ζητώ να ταξιδέψουμε πίσω στον χρόνο και να ανακαλέσει στη μνήμη του το πώς απέκτησε το πρώτο του παιχνίδι. «Το 1972, όταν ήμουν οκτώ ετών και ζούσα στην Αμμόχωστο, μπήκα στο γκαράζ μας και είδα μια Mercedes 190 σταθμευμένη εκεί – μια εικόνα που με γέμισε με πρωτόγνωρα συναισθήματα. Δεν ήξερα από πού είχε έρθει, οπότε κάλεσα τα δίδυμα γειτονόπουλά μου και μαζί τη θαυμάσαμε. Αργότερα έμαθα ότι την είχε στείλει στην οικογένειά μας ο θείος μου που δούλευε στη Νιγηρία. Ο λόγος δεν είχε σημασία για μένα. Αυτό που είχε σημασία ήταν η αναστάτωση και η συγκίνηση της πρώτης επαφής με κάτι τόσο όμορφο. Από περιέργεια άνοιξα το πορτ-μπαγκάζ και μέσα βρήκα ένα παιχνίδι, μινιατούρα του αυτοκινήτου, στο ίδιο ακριβώς χρώμα και με τις ίδιες λεπτομέρειες. Όταν μετά από μερικούς μήνες ο θείος μου ήρθε στην Κύπρο, μου έδωσε την άδεια να το κρατήσω. Αυτό το παιχνίδι έγινε η πρώτη μου συνειδητοποίηση της ανθρώπινης εφευρετικότητας, ένα σύμβολο της έκπληξης και του θαυμασμού που ένιωσα τότε για την ικανότητα του ανθρώπου να δημιουργεί». Σήμερα, λέει ο Σεργίου, καταλαβαίνει ότι αυτή η εμπειρία ήταν η βάση της συλλεκτικής του πορείας. «Τα αντικείμενα δεν είναι απλώς κάτι άψυχο. Κουβαλούν τις αναμνήσεις των στιγμών που τα συναντήσαμε. Δεν συμβαίνει πάντα, αλλά όταν συμβεί, το αντικείμενο γίνεται κάτι πολύ περισσότερο από μια απλή κατοχή. Γίνεται μέρος της ζωής μας συνδέοντας το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον. Αυτή η μικρή Mercedes ήταν το πρώτο μου βήμα σ’ έναν κόσμο όπου η συλλογή δεν αφορά μόνο την απόκτηση, αλλά τη διατήρηση και την αναβίωση συναισθημάτων».
Για τη δική του σχέση με το παιχνίδι μάς μιλά ο Ξένιος Πολυδώρου. «Η μητέρα μου, ο παππούς και ο θείος μου Χαράλαμπος είναι συλλέκτες. Μεγάλωσα σ’ ένα σπίτι με συλλεκτικά παιχνίδια και έζησα από κοντά τον ενθουσιασμό του συλλέκτη να ψάχνει ένα αντικείμενο για να εμπλουτίσει τη συλλογή του. Ο πατέρας μου ήταν επίσης συλλέκτης ηλεκτρονικών αντικειμένων. Ήταν εντυπωσιακό και μαγικό για μένα να μεγαλώνω έχοντας δίπλα μου βιτρίνες με παιχνίδια. Πολλές φορές τα βγάζαμε απ’ αυτές για να δούμε πώς κινούνται. Κάποια στιγμή τα παιχνίδια έγιναν πάρα πολλά και η μητέρα μου αδυνατούσε να διαχειριστεί τη συλλογή. Παρόμοιο πρόβλημα έχουν πολλοί συλλέκτες».
Όπως μας εξηγεί ο Ξένιος, η ηλεκτρονική πλατφόρμα The Toy Effect έρχεται να δημιουργήσει μια νέα προοπτική. «Δίνουμε τη δυνατότητα στους συλλέκτες να καταγράψουν και να κατηγοριοποιήσουν τα παιχνίδια τους. Έτσι, η συλλογή τους αποκτά μια νέα δυναμική. Στήσαμε ένα λογισμικό το οποίο επιτρέπει σε οποιονδήποτε συλλέκτη παιχνιδιών να ελέγχει τη συλλογή του και να την αξιοποιήσει με τον δικό του τρόπο, ακόμη και μέσω του κινητού τηλεφώνου. Μπορεί να θέλει να την απολαμβάνει ο ίδιος, να τη μεταφέρει στα παιδιά του, να την πουλήσει ή να τη διαθέσει σε δημοπρασία. Αυτή η πλατφόρμα δημιουργήθηκε από συλλέκτες για συλλέκτες. Το κάθε παιχνίδι είναι καταγεγραμμένο με την αξία του, συγχρονισμένη στα σημερινά δεδομένα. Να σημειώσουμε ότι κάθε συλλογή έχει και ένα αντίκρισμα σε οργανισμούς όπως τράπεζες και ασφαλιστικές. Είναι αποδεκτή ως περιουσιακό στοιχείο».
«Τα παιχνίδια, σαν κατασκευές, σαν έργα τέχνης», παρεμβαίνει ο Χαράλαμπος, «διαρκούν μια αιωνιότητα αν τα προστατεύσει κάποιος. Εμείς, ως βιολογικές οντότητες, έχουμε περιορισμένο χρόνο στη γη. Τα παιχνίδια όμως αν δεν καταστραφούν, αν προστατευτούν, μπορούν να διασκεδάζουν και να προσφέρουν στις γενιές που θα ακολουθήσουν. Νιώθουμε ότι έχουμε μια ευθύνη προς αυτή την κατεύθυνση, δηλαδή να δώσουμε την αξία και την προστασία που τους αναλογεί. Το Toy Effect, έγινε για να προστατεύσει το παιχνίδι στη σημερινή εποχή». Ο Ξένιος προσθέτει πως τα παιχνίδια είναι ένα μέσο για να κατανοήσουμε τον πολιτισμό, την τεχνολογία και την ανθρώπινη ψυχολογία.
Ανάμεσα στις δράσεις της πλατφόρμας είναι οι δημοπρασίες. Ένας συλλέκτης μπορεί να πουλήσει παιχνίδια μέσα από αυτήν σε άλλους συλλέκτες ή σε κοινό που πρώτη φορά ενδιαφέρεται να αποκτήσει ένα συλλεκτικό παιχνίδι. Ο Ξένιος και ο Χαράλαμπος μας πληροφορούν ότι η Κύπρος έχει μεγάλους συλλέκτες.
Εκτός από συλλέκτες, το Toy Effect απευθύνεται και σε άτομα που θέλουν να μυηθούν στον μαγικό κόσμο του παιχνιδιού, μέσα από εικόνες, βίντεο και podcast. Σε αυτό το δημιουργικό κομμάτι συμβάλλει ο Άδωνης, ο οποίος συνθέτει εικόνες με την Τζούλη Μιχαήλ και σκηνοθετεί ταινίες animation μικρού μήκους με τον Νεόφυτο Ηλία, ο οποίος γράφει και τα σενάρια. «Προσπαθούμε να εξοικειώσουμε το κοινό με τον κόσμο του παιχνιδιού. Έχουμε πολύ θετικά σχόλια από πολλούς που βρίσκουν ότι είναι κάτι πολύ ενδιαφέρον και πρωτόγνωρο. Μέσα από τα βίντεο ενημερώνονται για την ιστορία που αφηγείται κάθε παιχνίδι. Προβάλλουμε την αισθητική αξία που αφορά την ιστορία του, την κοινωνία και τον καθένα ξεχωριστά. Η συναισθηματική αξία, η μνήμες που προέρχονται από οτιδήποτε παίξαμε ή έπαιξαν κάποιοι άλλοι, σηματοδοτούν την ανάγκη να διασωθούν και να διατηρηθούν» σχολιάζει ο Άδωνης.
Ολοκληρώνοντας τη συζήτησή μας, ρωτώ τον Χαράλαμπο ποιο είναι το πιο δυνατό συναίσθημα που κρατά ως συλλέκτης παιχνιδιών. «Η επαφή μου με το παιχνίδι διατήρησε την παιδικότητα μου, ένα χαμόγελο που με συνοδεύει και σε τραγικές στιγμές. Πολλές φορές τα παιχνίδια “έρχονταν και με έβρισκαν” ή τα έβρισκα τυχαία, ακόμη και στον δρόμο. Στα ταξίδια μου ανακάλυψα επίσης μοναδικά παιχνίδια. Καθένα και μια ξεχωριστή εμπειρία και ιστορία. Νιώθω ότι έγινα πιο “πλούσιος”. Η ζωή είναι ένα μεγάλο παιχνίδι». Και ποιο είναι το αγαπημένο του παιχνίδι; «Είναι ένα απλό ιαπωνικό κουρδιστό τσίγκινο ζευγάρι που χορεύει, του 1950. Με τη σύζυγο μου Βάσω, αυτό είναι το αγαπημένο μας».
