Η Sandra Parthie, πρόεδρος της Ομάδας Εργοδοτών της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΕΟΚΕ), βρέθηκε προ ημερών στη χώρα μας με αφορμή τη Σύνοδο των προέδρων της Business Europe, της κορυφαίας οργάνωσης εκπροσώπησης εργοδοτών και βιομηχανιών στην Ευρώπη. Εκμεταλλευτήκαμε αυτή την ευκαιρία για να υποβάλουμε ορισμένες ερωτήσεις στην κ. Parthie, σε σχέση με ζητήματα που αφορούν τους εργοδότες τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ευρώπη.
Η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης αναμένεται να επηρεάσει σημαντικά τις επιχειρήσεις, αλλά και τους εργαζόμενους. Ωστόσο, σε ποιο βαθμό πιστεύετε ότι μπορεί να αξιοποιηθεί, για την ενίσχυση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας; Θεωρείτε ότι θα αναδιαμορφώσει ευρύτερα την αγορά εργασίας;
Όταν η Τεχνητή Νοημοσύνη χρησιμοποιείται βάσει στρατηγικής, τότε μπορεί να συμβάλει στην αυτοματοποίηση επαναλαμβανόμενων εργασιών, να βελτιστοποιήσει τις αλυσίδες παραγωγής και εφοδιασμού και να επιτρέψει τη λήψη αποφάσεων που βασίζονται σε δεδομένα και ενισχύουν την αποτελεσματικότητα και την καινοτομία.
Δεν πρέπει να φοβόμαστε την αλλαγή. Η Ευρώπη μπορεί να ενισχύσει την υιοθέτηση της Τεχνητής Νοημοσύνης, παραμένοντας την ίδια ώρα πιστή στις αξίες της. Αυτό απαιτεί επενδύσεις σε ψηφιακές υποδομές, φιλικά προς τις ΜμΕ εργαλεία και εκπαίδευση, καθώς και πλαίσια που εγγυώνται ζητήματα εμπιστοσύνης και ηθικής χρήσης. Με συντονισμένη δράση της ΕΕ και ισχυρές πολιτικές αναβάθμισης δεξιοτήτων, η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να μειώσει το χάσμα παραγωγικότητας της Ευρώπης και να ενισχύσει την ηγετική της θέση στη βιομηχανία και τις υπηρεσίες.
Σήμερα, αντιμετωπίζουμε μια απότομη αύξηση των κενών θέσεων εργασίας που σχετίζονται με την Τεχνητή Νοημοσύνη, ιδίως στον τομέα των λογισμικών και της μηχανικής δεδομένων. Πρέπει να ενσωματώσουμε γρήγορα τη διά βίου μάθηση στα εκπαιδευτικά συστήματα, ώστε να ευθυγραμμίζονται με τις ανάγκες της αγοράς.
Στην ΕΟΚΕ ζητούμε συντονισμένες ευρωπαϊκές και εθνικές επενδύσεις στην καινοτομία, καθώς και κινητοποίηση των εργαλείων της πολιτικής ανταγωνισμού, προκειμένου να καταπολεμηθεί η συγκεντροποίηση της αγοράς, η οποία κυριαρχείται από μεγάλες και συχνά μη ευρωπαϊκές, ψηφιακές εταιρείες. Ο στόχος δεν είναι απλώς η προσαρμογή, αλλά να ηγηθούμε σε μια πορεία υπεύθυνης, ανθρωποκεντρικής Τεχνητής Νοημοσύνης, μετατρέποντας την ποικιλομορφία και το κοινωνικό μοντέλο της Ευρώπης σε πραγματικό παγκόσμιο πλεονέκτημα.
Υπό το πρίσμα του εμπορικού πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, υπάρχει μια ευρέως διαδεδομένη αντίληψη ότι οι χώρες της ΕΕ έχουν μείνει πίσω στο κομμάτι της καινοτομίας, την τεχνολογική πρόοδο και την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα. Συμμερίζεστε αυτήν την άποψη; Εάν ναι, ποια συγκεκριμένα βήματα πρέπει να κάνει η Ευρώπη για να ανακτήσει τη θέση της ως παγκόσμιος ηγέτης;
Αυτό είναι αλήθεια. Η Ευρώπη καινοτομεί – αλλά όχι αρκετά γρήγορα. Παρά την αύξηση 12,6% στις επιδόσεις καινοτομίας από το 2018 και μετά, η πρόοδος «πάγωσε» το 2025, με αποτέλεσμα να χαθεί το μομέντουμ, όσον αφορά στη δυναμική που είχε αναπτυχθεί.
Χώρες ηγέτες στο κομμάτι της καινοτομίας, όπως η Σουηδία, η Δανία και η Ολλανδία, συνεχίζουν να διαπρέπουν, αλλά η ΕΕ εξακολουθεί να υστερεί σε σχέση με τη Νότια Κορέα και τις ΗΠΑ. Ο Πίνακας Αποτελεσμάτων Περιφερειακής Καινοτομίας αναδεικνύει τις επίμονες ανισότητες, με τη Βόρεια και Δυτική Ευρώπη κυρίως να πρωτοστατούν. Η Ευρώπη μπορεί να ανακτήσει την παγκόσμια πρωτιά, αλλά πρέπει να γκρεμίσει τα εμπόδια και να ολοκληρώσει την Ενιαία Αγορά, να ενισχύσει την Έρευνα και Ανάπτυξη στην Τεχνητή Νοημοσύνη, τη βιοτεχνολογία και την πράσινη τεχνολογία, και να επιταχύνει τις ψηφιακές υποδομές και δεξιότητες.
Οι απλοποιημένοι κανόνες και η ισχυρότερη υποστήριξη για τις ΜμΕ θα συμβάλουν ώστε να μειωθεί το χάσμα στις περιφέρειες και να αξιοποιηθεί πλήρως η προοπτική ενός ενοποιημένου, ανθεκτικού οικοσυστήματος καινοτομίας.
Λειψυδρία και οικονομία
Ένα τεράστιο κεφάλαιο για την Κύπρο είναι αυτό της έλλειψης νερού. Θέμα το οποίο απασχολεί ολόκληρη την κοινωνία, αλλά και τις κυπριακές επιχειρήσεις. Ιδιαίτερο πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις του γεωργικού και τουριστικού κλάδου. Η κυπριακή προεδρία αναμένεται να θέσει έντονα το θέμα της λειψυδρίας και της υδατικής ανθεκτικότητας ως ένα βασικό ζήτημα για το οποίο πρέπει να βρεθούν λύσεις. Πώς τοποθετείστε σε αυτό το θέμα και ποιες λύσεις προτείνετε;
Αυτό δεν είναι πρόβλημα που αντιμετωπίζει μόνο η Κύπρος. Δεν μπορούμε πλέον να αντιμετωπίζουμε το νερό ως απεριόριστο πόρο. Επίσης, η λειψυδρία δεν είναι πλέον μόνο ένα περιβαλλοντικό ζήτημα – είναι ένας οικονομικός κίνδυνος.
Στην Κύπρο, όπως καταλαβαίνω, τα επίπεδα των φραγμάτων μειώθηκαν στο 11% της χωρητικότητάς τους το 2025 και οι περικοπές στην παροχή νερού απειλούν τώρα τη γεωργία και τον τουρισμό. Με δείκτη εκμετάλλευσης νερού 71%, η Κύπρος αντιμετωπίζει μια από τις πιο σοβαρές κρίσεις της ΕΕ.
Γι’ αυτό το λόγο, η έκκληση της ΕΟΚΕ για μια Γαλάζια Συμφωνία της ΕΕ είναι ζωτικής σημασίας.
Η προστασία του νερού ως στρατηγικού περιουσιακού στοιχείου σημαίνει επένδυση σε συστήματα επαναχρησιμοποίησης, έξυπνη παρακολούθηση και κυκλική διαχείριση των υδάτων.
Για την Κύπρο, οι λύσεις θα μπορούσαν να είναι η κλιμάκωση της αφαλάτωσης – ιδανικά τροφοδοτούμενη από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας – η βελτίωση της αποδοτικότητας της άρδευσης και η επέκταση των συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την προώθηση της καινοτομίας και της ανθεκτικότητας στον τομέα του νερού.
Οι πολιτικές της ΕΕ και της ΕΚΤ έχουν σχεδιαστεί για να διασφαλίζουν τη συνέπεια και την ίση μεταχείριση σε όλα τα κράτη μέλη. Ωστόσο, οι οικονομικές συνθήκες, οι ανάγκες και οι προτεραιότητες των νότιων, βόρειων, παράκτιων και νησιωτικών χωρών συχνά διαφέρουν σημαντικά. Πιστεύετε ότι η ΕΕ θα πρέπει να λάβει υπόψη αυτές τις περιφερειακές διαφορές στη χάραξη πολιτικής της κατά την επόμενη περίοδο;
Ναι, απολύτως. Η ίση μεταχείριση είναι βασική αρχή της ΕΕ, αλλά η πραγματική δικαιοσύνη σημαίνει αναγνώριση των διαφορετικών πραγματικοτήτων της Ευρώπης. Οι βιομηχανικές βόρειες περιοχές αντιμετωπίζουν διαφορετικές προκλήσεις από τις νότιες ή νησιωτικές οικονομίες. Για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της συνοχής, η πολιτική της ΕΕ πρέπει να αντικατοπτρίζει αυτές τις διαφορές – λαμβάνοντας υπόψη τους κλιματικούς κινδύνους, το ενεργειακό κόστος και τα δημογραφικά στοιχεία κατά τη διαμόρφωση δημοσιονομικών και βιομηχανικών μέτρων.
Οι εργοδότες χρειάζονται κίνητρα, χρηματοδότηση και ευελιξία που θα επιτρέπουν σε κάθε περιοχή να αναπτυχθεί και να συμβάλει στην πράσινη μετάβαση.
Τα εργαλεία υπάρχουν. Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι η πολιτική βούληση να χρησιμοποιηθούν στρατηγικά και να προωθηθεί η σύγκλιση μέσω εξατομικευμένων και όχι ομοιόμορφων λύσεων.
Η πρόσβαση στη χρηματοδότηση παραμένει μια σημαντική πρόκληση για τις κυπριακές επιχειρήσεις, καθώς και για μεγάλο αριθμό εταιρειών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ποια μέτρα προτείνετε για τη βελτίωση της κατάστασης;
Η πρόσβαση στη χρηματοδότηση παραμένει ένα σημαντικό εμπόδιο στην ανάπτυξη των εταιρειών, ιδίως για τις ΜμΕ σε οικονομίες του μεγέθους της Κύπρου. Χρειαζόμαστε ένα ισχυρότερο μείγμα ευρωπαϊκών και εθνικών εργαλείων που να συνδυάζουν δημόσιες εγγυήσεις με ιδιωτικές επενδύσεις.
Τα μέσα της ΕΕ στο πλαίσιο του InvestEU και της ΕΤΕπ πρέπει να είναι απλούστερα και περισσότερο προσβάσιμα σε μικρότερες επιχειρήσεις και start ups, ενώ τα εθνικά προγράμματα θα πρέπει να επεκτείνουν τις εγγυήσεις πίστωσης και να προωθήσουν τη χρηματοδότηση μετοχικού κεφαλαίου για την ενίσχυση της καινοτομίας και της βιωσιμότητας.
Τέλος, η Ένωση Κεφαλαιαγορών πρέπει να γίνει πραγματικότητα, παρέχοντας στις επιχειρήσεις επιλογές διασυνοριακής χρηματοδότησης πέρα από τον τραπεζικό δανεισμό. Η καλύτερη πρόσβαση σε επιχειρηματικά και ιδιωτικά κεφάλαια θα βοηθήσει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να αναπτυχθούν, να ανταγωνιστούν και να ενισχύσουν την οικονομική βάση της ΕΕ.
Η Ουκρανία ως επένδυση για την ασφάλεια της Ευρώπης
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό την Ευρώπη. Παρατηρούμε ότι αυξάνονται οι αντιδράσεις όσον αφορά στην παραχώρηση τεράστιων κονδυλίων για στήριξη της Ουκρανίας, με το επιχείρημα ότι τα κονδύλια αυτά θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν επιχειρήσεις και εργαζόμενοι. Συμμερίζεστε αυτές τις ανησυχίες;
Ως εργοδότες, κατανοούμε πλήρως τις ανησυχίες σχετικά με την πίεση που καταγράφεται στους διαθέσιμους πόρους. Ωστόσο, η υποστήριξη της Ουκρανίας δεν είναι μια επιλογή μηδενικού αθροίσματος – είναι μια επένδυση στη σταθερότητα και την ασφάλεια της ίδιας της Ευρώπης. Εάν η Ουκρανία αποδυναμωθεί ή απομονωθεί, το γεωπολιτικό και οικονομικό κόστος για την ΕΕ θα είναι πολύ υψηλότερο από την τρέχουσα οικονομική προσπάθεια.
Η βοήθεια για την ανασυγκρότηση αποτελεί επίσης μια ευκαιρία για την ενίσχυση της βιομηχανικής βάσης της Ευρώπης.
Οι ευρωπαϊκές εταιρείες είναι το κλειδί για την ανοικοδόμηση των υποδομών, των ενεργειακών συστημάτων και της ψηφιακής οικονομίας της Ουκρανίας. Αυτό συνεπάγεται τη σύναψη συμβολαίων, συνεργασιών και ζήτηση για ευρωπαϊκές τεχνολογίες και εμπειρογνωμοσύνη, δημιουργώντας αξία σε ολόκληρη την Ένωση.
Κατευθυντήρια αρχή η ανταγωνιστικότητα σε κάθε επιλογή της ΕΕ
Από την πλευρά σας, σε ποια ζητήματα θα δώσετε προτεραιότητα, ώστε να επηρεάσετε τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων της ΕΕ να υποστηρίξουν την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα;
Για να διασφαλίσουμε την ευημερία και την παγκόσμια επιρροή της Ευρώπης χρειαζόμαστε μια ατζέντα με προτεραιότητα την ανταγωνιστικότητα, που θα αποκαθιστά την ικανότητά μας να ηγούμαστε.
Οι εργοδότες σε όλη την Ευρώπη – από τους αρτοποιούς στη Βαρκελώνη έως τους προγραμματιστές στην Κρακοβία – χρειάζονται μια ΕΕ που να επιτρέπει, όχι να περιορίζει, τη φιλοδοξία.
Πρέπει να καταστήσουμε την ανταγωνιστικότητα κατευθυντήρια αρχή σε κάθε πολιτική επιλογή της ΕΕ.
Αυτό σημαίνει πιο έξυπνους κανόνες, ευκολότερη πρόσβαση στη χρηματοδότηση, περισσότερες επενδύσεις στην καινοτομία και στοχευμένη υποστήριξη για προϊόντα που κατασκευάζονται στην Ευρώπη.
Ζητούμε επίσης στοχευμένες επενδύσεις σε πέντε πυλώνες μετασχηματισμού: οικοσυστήματα καινοτομίας και τεχνολογίας· πράσινη και βιομηχανική ανάπτυξη· ενδυνάμωση και επιχειρηματικότητα των ΜΜΕ· κινητικότητα και δεξιότητες της εργασίας· και ασφαλής, σύγχρονη ενέργεια και υποδομές.
Το μέλλον της Ευρώπης εξαρτάται από το αν θα δοθούν στις επιχειρήσεις τα εργαλεία για να δημιουργήσουν αξία και να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα, καθώς και να διατηρήσουν την ευημερία. Η επιλογή είναι σαφής: να οικοδομήσουμε μια Ευρώπη που ηγείται—ή να διακινδυνεύσουμε να μείνουμε πίσω. Κατά την άποψή μου, το δεύτερο δεν αποτελεί επιλογή.
