ISIS και Αλ Κάιντα έχουν μεταλλαχθεί σημαντικά, δέκα χρόνια μετά τις φονικές επιθέσεις στο Παρίσι, με τα παρακλάδια τους να εξακολουθούν να συνιστούν σοβαρή απειλή για την παγκόσμια ασφάλεια, σύμφωνα με αναλυτές.
Οι δύο διαβόητες τζιχαντιστικές οργανώσεις διέθεταν κάποτε αυστηρή κεντρική διοίκηση και οργανωμένο δίκτυο εκπαίδευσης και μπορούσαν να εξάγουν την τρομοκρατία τους στην Ευρώπη. Οι επιθέσεις της 13ης Νοεμβρίου 2015 στο Παρίσι, που στοίχισαν τη ζωή σε 130 ανθρώπους, αποτέλεσαν το αποκορύφωμα αυτής της εποχής.
Σήμερα, όμως, το ISIS έχει χάσει το «χαλιφάτο» του στη Συρία και το Ιράκ, ενώ οι ηγέτες του Ισλαμικού Κράτους, Αμπού Μπακρ αλ-Μπαγκντάντι, και της Αλ Κάιντα, Αϊμάν αλ-Ζαουάχρι, σκοτώθηκαν σε αμερικανικές επιδρομές — το 2019 και το 2022 αντίστοιχα.
«Η δομή των κεντρικών διοικήσεων των δύο οργανώσεων έχει αποδυναμωθεί αισθητά. Οι σημερινοί ηγέτες είναι άγνωστοι και μάλλον δεν έχουν άμεσο ρόλο στη διαχείριση της απειλής», σημειώνει πηγή της γαλλικής ασφάλειας, που επικαλείται το Γαλλικό Πρακτορείο
Νέα γενιά τρομοκρατίας: Από τις εντολές επιθέσεων του ΙSIS και της Αλ Κάιντα α δίκτυα στους «μοναχικούς λύκους»
Η απειλή για την Ευρώπη έχει πλέον αλλάξει μορφή. Οι επιθέσεις δεν οργανώνονται από το ISIS και την Αλ Κάιντα, αλλά αντλούν έμπνευση από αυτά τα δίκτυα. Οι λεγόμενοι «μοναχικοί λύκοι» δρουν αυτόνομα, με ελάχιστες ή ανύπαρκτες επαφές με τρομοκρατικές οργανώσεις.
«Έχουμε περάσει από μια “εξαγόμενη” απειλή σε μια απειλή που είναι πλέον εγχώρια», σημειώνει ο εθνικός εισαγγελέας κατά της τρομοκρατίας της Γαλλίας, Ολιβιέ Κριστέν. «Πρόκειται για ανθρώπους που δεν έχουν φύγει ποτέ από τη χώρα, αλλά αντλούν έμπνευση από την προπαγάνδα του ISIS ή της Αλ Κάιντα».
Η Αφρική στο επίκεντρο του παγκόσμιου τζιχαντισμού
Η δράση των δύο οργανώσεων έχει μετατοπιστεί δραματικά προς την Αφρική, όπου το ISIS και η Αλ Κάιντα εκμεταλλεύονται την πολιτική αστάθεια, τα αδύναμα θεσμικά κρατικά πλαίσια και την παρουσία τοπικών ενόπλων ομάδων.
«Οι οργανώσεις αυτές έχουν απομακρυνθεί από τον δυτικό κόσμο. Δραστηριοποιούνται πλέον κυρίως στην Αφρική, τη Μέση Ανατολή και την Ασία», επισημαίνει ο Αλεξάντρ Ροντ, ερευνητής του Εθνικού Κέντρου Ερευνών της Γαλλικής Χωροφυλακής και επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Κόβεντρι.
Ενώ το 2015 το κέντρο βάρους του τζιχαντισμού βρισκόταν γύρω από το Ιράκ και τη Συρία, σήμερα ο αριθμός των μαχητών του ISIS στη Συρία εκτιμάται μεταξύ 1.000 και 1.500. Αντίθετα, στη Δυτική Αφρική, στο Τσαντ και στη Νιγηρία, ο αριθμός τους αγγίζει τους 6.000 με 7.000, ενώ στο Σαχέλ φτάνει τους 2.500.
Στην περιοχή αυτή, η οργάνωση JNIM – παρακλάδι της Αλ Κάιντα – επεκτείνεται τάχιστα και απειλεί καθεστώτα όπως αυτό της χούντας του Μάλι, που βρίσκεται αντιμέτωπο με αποκλεισμό στις εισαγωγές καυσίμων και οικονομική ασφυξία.
Η αμερικανική δεξαμενή σκέψης «Soufan Center» προειδοποιεί ότι «εάν καταρρεύσει το Μάλι, ενδέχεται να προκληθεί φαινόμενο ντόμινο σε γειτονικές χώρες, όπως η Μπουρκίνα Φάσο και ο Νίγηρας, με τον κίνδυνο οι τζιχαντιστές να εξαπλωθούν προς τις παράκτιες περιοχές της Δυτικής Αφρικής».
Στο μεταξύ, το «Islamic State – West Africa Province» (ISWAP) παραμένει εξαιρετικά δραστήριο, ενώ στο Κέρας της Αφρικής ο κύριος παίκτης είναι η Αλ Σαμπάμπ, που συνδέεται με την Αλ Κάιντα.
«Η Αφρική έχει μετατραπεί στο νέο επίκεντρο της παγκόσμιας τρομοκρατίας και απειλεί άμεσα τα ευρωπαϊκά συμφέροντα», τόνισε πρόσφατα ο επικεφαλής της γαλλικής Υπηρεσίας Εξωτερικών Πληροφοριών, Νικολά Λερνέρ.
Μειωμένες επιχειρησιακές δυνατότητες, αλλά αμείωτος φανατισμός
Οι τζιχαντιστές εκμεταλλεύθηκαν το χάος που προκάλεσε η ανατροπή του καθεστώτος του Μπασάρ αλ-Άσαντ στη Συρία, γεγονός που επέτρεψε την ελεύθερη μετακίνηση μαχητών στη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, σύμφωνα με πηγές από τις γαλλικές υπηρεσίες ασφαλείας, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι το ISIS και η Αλ Κάιντα ανακτούν την ισχύ που είχαν πριν από μια δεκαετία.
Το πιο ενεργό παρακλάδι σήμερα θεωρείται το «Ισλαμικό Κράτος του Χορασάν», που δραστηριοποιείται στο Αφγανιστάν, υπό το καθεστώς των Ταλιμπάν, οι οποίοι κάποτε παρείχαν προστασία στον ηγέτη της Αλ-Κάιντα, Οσάμα μπιν Λάντεν και συνεργάτες του.
Η οργάνωση αυτή ανέλαβε ευθύνη για πολύνεκρες επιθέσεις στην πόλη Κερμάν του Ιράν τον Ιανουάριο του 2024, καθώς και σε συναυλιακό χώρο έξω από τη Μόσχα την ίδια χρονιά.
«Η επιχειρησιακή τους ικανότητα έχει μειωθεί αισθητά», υπογραμμίζουν οι ίδιες πηγές. «Οι Ταλιμπάν διεξάγουν έναν σκληρό και αποτελεσματικό πόλεμο εναντίον τους».
ISIS και Αλ Κάιντα διατηρούν τον ιδεολογικό στόχο τους
Παρά τις απώλειες, ο στρατηγικός στόχος των δύο οργανώσεων παραμένει αναλλοίωτος: η εγκαθίδρυση ενός παγκόσμιου ισλαμικού χαλιφάτου.
«Οι μέθοδοι αλλάζουν, οι ηγέτες εναλλάσσονται, αλλά το όραμα παραμένει σταθερό», τονίζει ο Μαρκ Έκερ του IFRI.
Δέκα χρόνια μετά το Παρίσι, η διεθνής τρομοκρατία μπορεί να έχει αλλάξει πρόσωπο, αλλά όχι σκοπό.
iefimerida.gr
