Οι αεροπορικές αναταράξεις γίνονται ολοένα και πιο συχνές, έντονες και δύσκολα προβλέψιμες, καθώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τα ατμοσφαιρικά ρεύματα και τις καιρικές συνθήκες, σύμφωνα με ρεπορτάζ του BBC. Οι πιλότοι καλούνται να αντιμετωπίσουν νέες προκλήσεις, ενώ οι επιβάτες εκτίθενται σε συνθήκες που ενίοτε προκαλούν σοβαρή αναστάτωση ή και τραυματισμούς.
Όπως εξηγούν ειδικοί, η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη μεταβάλει τα μοτίβα των ανέμων στην ανώτερη ατμόσφαιρα, ενισχύοντας φαινόμενα όπως οι καταιγίδες και οι αναταράξεις καθαρού αέρα – τύπος αναταράξεων που δεν είναι ορατός και μπορεί να εκδηλωθεί απροειδοποίητα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η εμπειρία του Andrew Davies σε πτήση προς Νέα Ζηλανδία το 2024, όταν ξαφνική αναταραχή προκάλεσε πανικό και τραυματισμούς επιβατών: «Μόνο με τρενάκι τρόμου μπορώ να το συγκρίνω», ανέφερε.
55% αύξηση στις έντονες αναταράξεις
Έρευνα δείχνει πως οι έντονες αναταράξεις πάνω από τον Βόρειο Ατλαντικό αυξήθηκαν κατά 55% τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες. Αντίστοιχες αυξήσεις προβλέπονται για περιοχές όπως η Ανατολική Ασία, η Βόρεια Αφρική και η Μέση Ανατολή. Σήμερα, εκτιμάται ότι σημειώνονται περίπου 5.000 σοβαρά περιστατικά αναταράξεων τον χρόνο σε παγκόσμιο επίπεδο, επί συνόλου 35 εκατομμυρίων πτήσεων.
Πολλαπλές αιτίες, αόρατοι κίνδυνοι
Οι κυριότερες αιτίες αναταράξεων είναι οι καταιγίδες, τα ορεινά ανάγλυφα και τα ρεύματα καθαρού αέρα. Οι δύο πρώτες μπορούν να εντοπιστούν ευκολότερα, σε αντίθεση με τις αναταράξεις καθαρού αέρα, που δεν διακρίνονται και εμφανίζονται αιφνίδια.
Ο πιλότος Nathan Davies δήλωσε ότι έχει παρατηρήσει αύξηση στον αριθμό και το μέγεθος καταιγίδων, ενώ μελέτη από το Science (2014) κατέγραψε 12% αύξηση στους κεραυνούς ανά 1°C αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας.
Οικονομικές επιπτώσεις και φόβος επιβατών
Η εντεινόμενη συχνότητα αναταράξεων αυξάνει το κόστος για τις αεροπορικές εταιρείες. Η εταιρεία AVTECH εκτιμά ότι οι ετήσιες απώλειες φτάνουν τα 1,5 εκατ. λίρες ανά εταιρεία, λόγω καθυστερήσεων, ζημιών σε εξοπλισμό και αποζημιώσεων. Το 2019, οι εταιρείες αναγκάστηκαν να διανύσουν 1 εκατομμύριο επιπλέον χιλιόμετρα λόγω καιρικών φαινομένων, με συνέπεια την εκπομπή 19.000 επιπλέον τόνων CO₂.
Η ανασφάλεια των επιβατών εντείνεται. Σύμφωνα με την YouGov, ένας στους πέντε ενήλικες στο Ηνωμένο Βασίλειο δηλώνει ότι φοβάται να πετάξει. Ωστόσο, οι ειδικοί τονίζουν ότι τα φτερά των αεροσκαφών είναι κατασκευασμένα να αντέχουν ισχυρές αναταράξεις και οι περισσότερες περιπτώσεις είναι απλώς ενοχλητικές, χωρίς κίνδυνο για την ασφάλεια.
Τεχνολογικές λύσεις και καινοτομία
Σύγχρονες τεχνολογίες συμβάλλουν στον εντοπισμό και την αποφυγή αναταράξεων, όπως τα μετεωρολογικά ραντάρ και τα μοντέλα πρόγνωσης κατά τη σχεδίαση των δρομολογίων. Παράλληλα, ερευνητικές ομάδες αναπτύσσουν νέες λύσεις. Μελέτες σε κουκουβάγιες έδειξαν ότι τα φτερά τους λειτουργούν ως φυσική ανάρτηση, ιδέα που ενσωματώνεται σε νέα σχέδια φτερών με μεντεσέδες για μικρά αεροσκάφη.
Μια αυστριακή εταιρεία, η Turbulence Solutions, έχει αναπτύξει σύστημα πτερυγίων που αντιδρούν στις αναταράξεις, μειώνοντας τη μέτρια ένταση έως και κατά 80%. Επίσης, το Caltech ερευνά τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης (FALCON) που προβλέπει τις αναταράξεις και προσαρμόζει αυτόματα τα φτερά του αεροσκάφους.
Ωστόσο, ειδικοί όπως ο αεροδιαστημικός μηχανικός Finlay Asher επισημαίνουν ότι τέτοιες τεχνολογίες δύσκολα θα εφαρμοστούν σε εμπορικά αεροσκάφη πριν από την επόμενη εικοσαετία.
Παρά τις προκλήσεις, οι πιλότοι επιμένουν ότι οι αναταράξεις σπάνια αποτελούν σοβαρό κίνδυνο. «Γενικά, δεν είναι τίποτα περισσότερο από ενοχλητικό», καταλήγει ο πιλότος Davies.
protothema.gr
