Δεν ξέρω εάν οι αποφάσεις που είχαν ληφθεί πριν χρόνια σχετικά με τη λειτουργία της αγοράς στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας ήταν λανθασμένες. Αυτό που γνωρίζω σίγουρα είναι πως αυτές οι αποφάσεις δεν λειτούργησαν τελικά προς όφελος των καταναλωτών.
Με απλά λόγια. Πριν χρόνια, με απόφαση της ΡΑΕΚ, η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου αποκλείστηκε από τη δημιουργία φωτοβολταϊκών πάρκων, με την αιτιολογία ότι έπρεπε να λειτουργήσει ο ανταγωνισμός.
Τελικά ο ανταγωνισμός δούλεψε, αλλά όχι προς όφελος των καταναλωτών. Οι επενδύσεις από ιδιώτες έγιναν. Το κόστος ηλεκτρισμού είχε μειωθεί για ένα πολύ μικρό ποσοστό επιχειρηματιών και οι εταιρείες ΑΠΕ είχαν καταγράψει υπερκέρδη.
Στον αντίποδα, οι καταναλωτές της ΑΗΚ, η συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου δηλαδή, όχι μόνο δεν είδαν μείωση στις τιμές του ηλεκτρισμού, αλλά αύξηση λόγω διαφόρων εξωγενών παραγόντων.
Θα διερωτηθεί κάποιος: Το ρεύμα θα μπορούσε να μειωθεί για όλους;
Ναι. Εάν δινόταν η άδεια στην ΑΗΚ να δημιουργήσει φωτοβολταϊκά πάρκα, το κόστος ηλεκτρισμού θα μειωνόταν για όλους. Τα μαθηματικά είναι απλά. Εάν η ΑΗΚ παρήγαγε κάποιο ποσοστό των αναγκών με κόστος 5 σεντς την κιλοβατώρα, αντί 30 σεντς που είναι σήμερα, τότε η τιμή της κιλοβατώρας θα έπεφτε.
Αυτό εξάλλου έχει ήδη γίνει, όταν τελικά επιτράπηκε στην ΑΗΚ να δραστηριοποιηθεί στον τομέα των ΑΠΕ. Η Αρχή πλέον βάζει στο ενεργειακό της μείγμα ηλεκτρισμό με κόστος 5 σεντς την κιλοβατώρα, όμως πλέον είναι αργά. Και είναι αργά επειδή η γη που μπορούσε να χρησιμοποιηθεί έχει ήδη περάσει σε χέρια ιδιωτών και το ποσοστό που παράγει η ΑΗΚ από ΑΠΕ είναι ουσιαστικά αμελητέο και δεν μπορεί να ρίξει πραγματικά τις τιμές.
Σήμερα, ερχόμαστε στην ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού αλλά και στην αποθήκευση ενέργειας. Θέλουμε ανοικτή αγορά; Θέλουμε. Θέλουμε αποθήκευση ενέργειας; Θέλουμε. Όμως εις βάρος ποιου και προς όφελος ποιου;
Σίγουρα τα ζητήματα που εγείρονται δεν είναι άσπρο – μαύρο. Όμως, υπάρχουν κάποια σημεία τα οποία είναι «καθαρά» και πρέπει να είμαστε ειλικρινείς με τον κόσμο.
Θα υπάρχει μείωση στις τιμές του ηλεκτρισμού με το άνοιγμα της αγοράς; Το πιο πιθανόν όχι και σίγουρα όχι για όλους. Οι ιδιωτικές εταιρείες δεν μπορούν να καλύψουν τη ζήτηση όλου του πληθυσμού. Επιπλέον, οι υπόλοιποι καταναλωτές, που θα είναι η πλειοψηφία και θα μείνουν στην ΑΗΚ, ενδεχομένως να δουν αύξηση στις τιμές. Και αυτό διότι το ποσοστό καταναλωτών που θα μεταφερθεί προς ιδιώτες θα εξαιρεθεί από χρεώσεις της ΑΗΚ. Αυτό τι σημαίνει; Ότι τα λειτουργικά έξοδα της ΑΗΚ και τα διάφορα έργα που πρέπει να γίνουν θα διαμοιράζονται σε μικρότερο ποσοστό του πληθυσμού. Άρα και σε αύξηση των τιμών στους λογαριασμούς.
Ας μην κάνουμε το ίδιο λάθος που έγινε με τα φωτοβολταϊκά. Κάποιοι άφησαν να εννοηθεί πως η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών θα δώσει σε κάθε νοικοκυριό απεριόριστη ενέργεια και μηδενικούς λογαριασμούς. Το έχουμε δει εξάλλου στην πράξη. Κάποιοι που εγκατέστησαν φωτοβολταϊκά αύξησαν την κατανάλωση τους σε τέτοιο σημείο που πληρώνουν σήμερα περισσότερα απ’ όσα πλήρωναν χωρίς το σύστημα. Γι’ αυτό και η ενημέρωση προς τον κόσμο θα πρέπει να είναι σωστή.
Όπως τα φωτοβολταϊκά δεν είναι πανάκεια και δεν μπορούν να μηδενίσουν τους λογαριασμούς του ηλεκτρικού, εάν πρώτα ο καταναλωτής δεν προσέχει και δεν προχωρήσει ταυτόχρονα και με εξοικονόμηση ρεύματος, το ίδιο ισχύει και με το άνοιγμα της αγοράς. Καμία ένδειξη μέχρι στιγμής δεν δείχνει ότι θα μειωθούν οι τιμές του ηλεκτρισμού, εν αντιθέσει, ίσως και να αυξηθούν. Και αυτό θα πρέπει να το γνωρίζει ο κόσμος. Δεν έχει σχέση ποιος έχει δίκαιο και ποιος άδικο. Δεν έχει σχέση τι παιχνίδια μπορεί να παίζονται ή τι λέει η Ευρώπη. Το σωστό είναι να εξηγήσουμε στον κόσμο πώς επηρεάζεται η τσέπη του, ασχέτως, υποχρεώσεων, ευρωπαϊκών οδηγιών και θεμάτων ανταγωνισμού και επιχειρείν.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, είμαι υπέρ του οποιουδήποτε μονοπωλίου της ΑΗΚ, εάν αυτό σημαίνει φθηνότερο ρεύμα για όλους. Νόμοι αλλάζουν, αποφάσεις έχουν διαφοροποιηθεί. Δεν είναι η πρώτη φορά. Μάλιστα, όταν αυτές οι αποφάσεις είναι υπέρ του λαού, όχι μόνο δεν πρέπει να τις επικρίνουμε, αλλά και να τις επικροτούμε.
