Πιο κοντά στην έναρξη υλοποίησης της φορολογικής μεταρρύθμισης -από την 1η Ιανουαρίου του 2026 θέλει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας– βρίσκεται η Κυβέρνηση, καθώς χθες έθεσε σε δημόσια διαβούλευση τα έξι νομοσχέδια τα οποία θα φέρουν τα πάνω- κάτω στη φορολόγηση φυσικών και νομικών προσώπων.
Οι ενδιαφερόμενοι φορείς θα μπορούν να υποβάλουν τα σχόλια τους επί των νομοσχεδίων μέχρι τις 25 Αυγούστου, έτσι ώστε μελετηθούν και εντός Σεπτεμβρίου να κατατεθούν στη Βουλή.
Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, η φορολογική μεταρρύθμιση αποτελεί για την Κυβέρνηση έναν από τους πιο κρίσιμους πυλώνες για τη διαμόρφωση ενός δίκαιου, αποδοτικού και βιώσιμου οικονομικού συστήματος.
Όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση, στόχος της φορολογικής μεταρρύθμισης δεν είναι μόνο η διατήρηση των δημόσιων εσόδων, αλλά η διασφάλιση της κοινωνικής δικαιοσύνης, η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και η πάταξη της φοροδιαφυγής. Μέσα από τη σωστή εφαρμογή μεταρρυθμιστικών μέτρων, η Κυβέρνηση επιδιώκει να αναβαθμίσει τον τρόπο λειτουργίας του φορολογικού μηχανισμού, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη των πολιτών και τη σταθερότητα της οικονομίας.
Κατά την πρώτη ανάλυση των νομοσχεδίων στην οποία προχώρησε ο «Φ», φαίνεται ξεκάθαρα πως πέραν των αλλαγών που έχουν μέχρι σήμερα ανακοινωθεί σε σχέση με την αύξηση του αφορολόγητου, αλλαγή των φορολογικών κλιμάκων και παραχώρηση φορολογικών εκπτώσεων, δίνονται και όπλα στο Τμήμα Φορολογίας για να κυνηγήσει τους φοροφυγάδες.
Μεταξύ άλλων, προβλέπεται δέσμευση μετοχών, σφράγιση επιχειρήσεων, ευχέρεια σε οφειλέτες να παραχωρούν το ακίνητο τους προς το κράτος για εξόφληση των φορολογικών τους οφειλών και αυξάνονται τα χρηματικά πρόστιμα.
Οι εκπτώσεις στους φορολογούμενους
Αναλυτικά, τα νομοσχέδια προβλέπουν τα εξής:
Με την τροποποίηση του νόμου περί Φορολογίας του Εισοδήματος προβλέπεται πως για σκοπούς υπολογισμού του φορολογητέου εισοδήματος ατόμου που είναι κάτοικος της Δημοκρατίας θα χορηγούνται εκπτώσεις, εφόσον το οικογενειακό εισόδημα δεν υπερβαίνει τις €80.000 και στην περίπτωση μονήρες προσώπου δεν υπερβαίνει τις €40.000.
Συγκεκριμένα, για κάθε εξαρτώμενο τέκνο ο κάθε γονέας θα λαμβάνει έκπτωση €1000, ενώ στην περίπτωση μονογονεϊκής οικογένειας ή στην περίπτωση γονέων που δεν είναι σύζυγοι ή συμβίοι μεταξύ τους και ο ένας γονέας έχει πλήρη επιμέλεια των εξαρτώμενων τέκνων χορηγείται έκπτωση €2.000 ανά εξαρτώμενο τέκνο στον γονέα που έχει την επιμέλεια, εξαιρουμένου του φοιτητή, και δεν χορηγείται οποιαδήποτε έκπτωση στον γονέα που δεν έχει την επιμέλεια.
Φορολογική έκπτωση €1000 για κάθε φοιτητή θα λαμβάνουν οι γονείς (€1000 έκαστος) που δεν είναι σύζυγοι. Επιπρόσθετα, κάθε σύζυγος ή συμβίος ή μονήρη πρόσωπα θα λαμβάνουν φορολογική έκπτωση €1500 για τους τόνους που καταβάλλονται σε σχέση με εξυπηρετούμενο στεγαστικό δάνειο εντός της Δημοκρατίας ή για κάλυψη της δαπάνης για ενοίκιο που καταβάλλεται σε σχέση με την χρήση κύριας κατοικίας.
Οι φορολογικές εκπτώσεις θα παραχωρούνται στους φορολογούμενους που η μόνιμη τους κατοικία είναι στη Δημοκρατία, το δάνειο είναι σε τράπεζα στην Κύπρο και δεν διαθέτουν άλλη κατοικία στην χώρα. Σημειώνεται πως η φορολογική έκπτωση θα μειώνεται εάν ο φορολογούμενος λαμβάνει οποιαδήποτε άλλη χορηγία από το κράτος.
Επιπρόσθετη φορολογική έκπτωση μέχρι €1000 θα λαμβάνει κάθε φορολογούμενος για τη διενέργεια δαπανών για την ενεργειακή απόδοση κύριας κατοικίας, για συστήματα ΑΠΕ και για ηλεκτρικά οχήματα.
Αλλάζουν και οι φορολογικές κλίμακες, σύμφωνα με τις οποίες για ετήσια εισοδήματα μέχρι €20.500 δεν θα επιβάλλεται φόρος, από €20.501-€30.000 ο φόρος θα είναι 20% και εισοδήματα από €30.001 μέχρι €40.000 ο φορολογικός συντελεστής θα είναι 25%. Για εισοδήματα από €40.001 μέχρι €80.000 θα επιβάλλεται φόρος 30% και για εισοδήματα πέραν των €80.000 ο φόρος θα είναι 35%.
Το νομοσχέδιο προβλέπει φορολόγηση των κερδών από κρυπτονομίσματα. Την παραχώρηση κινήτρων για παροχή μετοχών από τους εργοδότες στους εργαζόμενους. Παράλληλα, αυξάνεται ο εταιρικός φόρος στο 15%.
Κατάργηση αμυντικής εισφοράς
Το νομοσχέδιο περί της Έκτακτης Εισφοράς για την Άμυνα – Κατάργηση της έκτακτης αμυντικής εισφοράς, προβλέπει την κατάργηση της έκτακτης αμυντικής εισφοράς. Προβλέπει την κατάργηση της λογιζόμενης διανομής μερισμάτων και τη μείωση του φόρου παρακράτησης στη διανομή πραγματικών μερισμάτων στο 5%. Εξάλλου με το νομοσχέδιο περί Κεφαλαιουχικών Κερδών προβλέπεται η μη καταβολή φόρου κεφαλαιουχικών κερδών για την αντιπαροχή ακίνητης περιουσίας.
Αύξηση του αφορολόγητου
Το νομοσχέδιο περί Βεβαιώσεως και Εισπράξεως Φόρων, προβλέπει πως υποχρέωση για την υποβολή φορολογικής δήλωσης έχουν φυσικά και νομικά πρόσωπα με ετήσια εισοδήματα €20.500. Συνεπώς, το σημερινό αφορολόγητο αυξάνεται κατά €1000. Παράλληλα το Υπουργικό Συμβούλιο, με διάταγμα θα μπορεί να καθορίζει συγκεκριμένες κατηγορίες φορολογουμένων (φυσικά πρόσωπα) που θα απαλλάσσονται από την υποχρέωση υποβολής δήλωσης φόρου εισοδήματος.
Βάσει του νομοσχεδίου, οι φορολογούμενοι θα έχουν την υποχρέωση να φυλάσσουν οποιοαδήποτε έγγραφα και στοιχεία που περιλαμβάνονται στη δήλωση για περίοδο οκτώ ετών. Επιπρόσθετα, φορολογούμενος που υποβάλει τη φορολογική του δήλωση 30 ημέρες πριν από την λήξη της προθεσμίας θα του παραχωρείται πίστωση φόρου €10.
Παράλληλα, οι φορολογούμενοι έχουν την υποχρέωση να εγγράφονται στο φορολογικό μητρώο για να την εξασφάλιση αριθμού φορολογικής ταυτότητας. Επίσης, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων μετά από σχετικό αίτημα θα υποβάλουν πληροφορίες και στοιχεία στον Έφορο Φορολογίας για τους φορολογούμενους.
Θα σφραγίζει υποστατικά
Την ίδια ώρα, το Τμήμα Φορολογίας θα έχει τη δυνατότητα να σφραγίζει υποστατικά επιχειρήσεων, σε περίπτωση που δεν καταβάλλουν τις φορολογίες τους, εξέδωσε ανακριβή τιμολόγια και αποδείξεις ενώ δεν προχώρησε στην έκδοση τους για συναλλαγές πέραν των €500.
Επιπρόσθετα, θα σφραγίζονται επιχειρήσεις όταν παρεμποδίζεται ο φορολογικός έλεγχος με την χρήση βίας ή απειλής. Σε αυτή την περίπτωση, ο δικαστής θα εκδίδει διατάγματα αναστολής και σφράγισης της επιχείρισης για 48 ώρες.
Σημείωνεται πως θα γίνεται θυροκόλληση στις επιχειρήσεις που θα σφραγίζονται. Επιπρόσθετα, οι εργοδότες θα πρέπει κάθε μήνα να υποβάλει δήλωση παρακρατήσεων φόρων και εισφορών για κάθε μισθωτό.
Στον νόμο προστέθηκε νέο άρθρο με το οποίο θα μπορεί να καταχωρείται από τον Έφορο Φορολογίας κατηγορητήριο ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου για φορολογικά αδικήματα σε ενδιαφερόμενα πρόσωπα μέσω ηλεκτρονικού συστήματος. Με το νομοσχέδιο αυξάνονται και διοικητικά πρόστιμα, σε κάποιες περιπτώσεις μέχρι τρείς φορές. Περιλαμβάνει και ασφαλιστικά μέτρα για τις φορολογούμενες αποδοχές διευθυντών.
Δέσμευση μετοχών και ανταλλαγή ακινήτων
Το νομοσχέδιο περί Εισπράξεως Φόρων προβλέπει πως σε περίπτωση που οποιοδήποτε πρόσωπο αρνείται, παραλείπει, καθυστερεί ή αμελεί να καταβάλει στον Έφορο Φορολογίας τον οφειλόμενο φόρο, ο οποίος ξεπερνά τις €3 χιλ. για πέραν των 30 ημέρων από την ημέρα που είναι πληρωτέος, θα μπαίνει χέρι στις μετοχές του φορολογουμένου και το κράτος θα μπορεί να λαμβάνει το ακίνητο του.
Δηλαδή, σύμφωνα με το νομοσχέδιο, ο Έφορος Φορολογίας μπορεί προχωρήσει στη δέσμευση ιδιοκτησίας του οφειλέτη σε μετοχές νομικών προσώπων. Παράλληλα, η δέσμευση των μετοχών θα λειτουργεί ως εγγύηση για την πληρωμή του οφειλόμενου φόρου με την κατάθεση στον Έφορο Εταιρειών σημειώματος το οποίο θα είναι υπογραμμένο από τον Έφορο Φορολογίας με το οποίο θα αξιώνει όπως το συμφέρον του συγκεκριμένου προσώπου επί των μετοχών παραμένει δεσμευμένο για την πληρωμή του οφειλόμενου φόρου.
Οι μετοχές δεν θα μπορούν να μεταβιβαστούν όσο καιρό είναι δεσμευμένες. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, ο οφειλέτης μπορεί είτε να υποβάλει ένσταση στον Έφορο για επανεξέταση της δέσμευση είτε να υποβάλει αίτηση στο Δικαστήριο αίτηση για άρση της δέσμευσης.
Κατά τη διάρκεια της ισχύος της εγγραφής δέσμευσης, οι φορολογικές και άλλες υποχρεώσεις του προσώπου οι οποίες δυνατόν να προκύπτουν από την κατοχή των μετοχών, εξακολουθούν να υφίστανται. Το νομοσχέδιο προβλέπει και πιο αυστηρά μέτρα, σύμφωνα με την οποία εάν το φορολογικό χρέος υπερβαίνει τις €10 χιλ., ο υπουργός Οικονομικών μετά από αίτησης, που υποβάλλεται σε αυτόν ή σε εξουσιοδοτημένο από αυτόν πρόσωπο, και μετά από πρόταση του Εφόρου Φορολογίας και απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, μπορεί να αποδεχτεί τη μεταβίβαση ακινήτου προς όφελος της Δημοκρατίας έναντι των οφειλών.
Όπως σημειώνεται, η διαδικασία αποδοχής μεταβίβασης ακινήτου προς όφελος της Δημοκρατίας έναντι των οφειλών, προωθείται όταν η καθορισθείσα αξία του ακινήτου δεν αποκλίνει πέραν του 20% από το οφειλόμενο ποσό φόρου ή οποιοδήποτε άλλο ποσό πρόσθετου φόρου, χρηματικών επιβαρύνσεων και τόκου.
Τέλος, με το νομοσχέδιο που τροποποιεί το νόμο περί Χαρτοσήμων, διαφοροποιούνται τα σχετικά τέλη, με ελάχιστη αξία τα €5 και μέγιστη αξία χαρτοσήμου τις €20 χιλ.
