«Τα έξοδα του γάμου, η νύφη δεν τ’ αξίζει». Κάτι τέτοιο ισχύει με τον έλεγχο 12 μη κοινοβουλευτικών κομμάτων από την Ελεγκτική Υπηρεσία, αν ληφθεί υπόψιν πως πολλά εξ αυτών είχαν ημερομηνία λήξης.
Παρόλον ότι η προσπάθεια που κατεβλήθη από την Ελεγκτική Υπηρεσία ήταν μεγάλη, τα ευρήματα ήταν ανάλογα του μεγέθους των κομμάτων, κάποια εκ των οποίων μοιάζουν να λειτούργησαν σαν μπακάλικα, υπό την έννοια ότι δεν εξέδιδαν καν διπλότυπα αποδείξεων για τις εισπράξεις, εισφορές κοκ.
Τα κόμματα τα οποία πέρασαν από έλεγχο ήταν η «Αλλαγή Γενιάς», η «Αλληλεγγύη», η «Αφύπνιση -2020», το «Βολτ Κύπρος» (πρώην Αμμόχωστος για την Κύπρο), οι «Ενεργοί Πολίτες – Κίνημα Ενωμένων Κυπρίων Κυνηγών», το «Ενωμένο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα Κύπρου (Ε.Ρ.Κ.Κ.)», το «Κίνημα Δικαίωση Στήριξη Επιστροφή», το «Κόμμα για τα Ζώα Κύπρου», η «Νέα Οριζόντια Δύναμη», η «Νίκη», ο «Οργάνωση Αγωνιστών Δικαιοσύνης» και η «Πνοή Λαού».
Σημειώνεται, πως τα μη κοινοβουλευτικά πολιτικά κόμματα «Ανεξάρτητοι – Συμμαχία Ανατροπής», «Γραφείο Δικαιωμάτων Πολίτη ΛΑ.ΣΟ.Κ», «Εγώ ο Πολίτης», «Ευρωπαϊκό Κόμμα», «Κίνημα Ανεξάρτητων Ελευθέρων Πολίτων», «Κίνημα Δικαιοσύνης», «Κοινωνικό Κίνημα Σημαία», «Πατριωτικός Συνασπισμός» και «Συμμαχία Πολιτών», δεν περιλήφθηκαν στον έλεγχο παρά το γεγονός ότι είχαν δραστηριότητες κατά την υπό εξέταση περίοδο, καθώς είχαν ήδη διαγραφεί από το Μητρώο Πολιτικών Κομμάτων, πριν από την έναρξη του υπό αναφορά ελέγχου.
Όπως προκύπτει από όσα καταγράφονται, κάποιοι έστησαν κόμματα με σκοπό να διεκδικήσουν τις εκλογές και όταν καταποντίστηκαν απλώς εξαφανίστηκαν. Όταν δε η Ελεγκτική Υπηρεσία διενέργησε έλεγχο πως προς τα οικονομικά τους, διαπίστωσε πως «κάποια έπαψαν να υφίστανται ή βρίσκονταν σε κατάσταση «αποσύνθεσης».
Ο έλεγχος αφορούσε την περίοδο 2016 έως 2021 και ήταν επιπρόσθετος του ελέγχου που διενήργησαν ιδιώτες ελεγκτές των κομμάτων αυτών. Αξίζει να σημειωθεί, πως σε τρείς περιπτώσεις ιδιώτες ελεγκτές βεβαίωσαν γραπτώς ότι οι οικονομικές καταστάσεις των κομμάτων τα οποία έλεγξαν «δίνουν αληθινή και δίκαιη εικόνα της χρηματοοικονομικής θέσης τους σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς … και τις απαιτήσεις του περί Σωματείων και Ιδρυμάτων και του Νόμου του 2017…», με τον Γενικό Ελεγκτή να υποδεικνύει, πως τα κόμματα έπρεπε να ελεγχθούν με βάση των περί κομμάτων νόμο και όχι με βάση των «περί Σωματείων και Ιδρυμάτων και για Άλλα Συναφή Θέματα Νόμο».
Στο πλαίσιο του ελέγχου εξετάστηκε «η συμμόρφωση των πολιτικών κομμάτων με τις πρόνοιες του υπό αναφορά Νόμου που αφορούν στην ετοιμασία, υποβολή και δημοσίευση ελεγμένων οικονομικών καταστάσεών, καθώς επίσης και τις επιπτώσεις που ενδεχομένως να επιφέρει σ’ αυτές πιθανή μη συμμόρφωση με πρόνοιες που αφορούν στις ιδιωτικές, χρηματικές ή μη, εισφορές από φυσικά ή νομικά πρόσωπα».
Στα ευρήματα καταγράφονται και τα ακόλουθα:
Οικονομικές καταστάσεις
-Καθυστερήσεις στην υποβολή, (β) απουσία σαφών διαδικασιών έγκρισης (γ) μη ανάρτηση στις επίσημες ιστοσελίδες και (δ) ανακρίβειες ή ελλείψεις στις εκθέσεις των ανεξάρτητων ελεγκτών.
Εισφορές
-Ελλιπής καταχώριση στοιχείων ταυτοποίησης, (β) καταχώριση ανώνυμων εισφορών και (γ) μη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της νομοθεσίας για αναρτήσεις στις ιστοσελίδες των κομμάτων των καταλόγων για εισφορές άνω των €500. Σημειώνεται ότι, κάποια κόμματα δεν είχαν επίσημη ιστοσελίδα.
Ιδιαιτερότητες μη κοινοβουλευτικών κομμάτων
Η λειτουργία των μη κοινοβουλευτικών κομμάτων ενισχύει τη δημοκρατία, όμως ενδείκνυται να αναγνωριστούν οι ιδιαιτερότητες τους (κάποια μέχρι να ελεγχθούν έπαψαν να υφίστανται ή βρίσκονταν σε κατάσταση «αποσύνθεσης»), ώστε το θεσμικό, λειτουργικό και εποπτικό πλαίσιο που τα διέπει να είναι ουσιαστικό και όχι τυπικό.
Όσον αφορά κάποιες επί μέρους διαπιστώσεις στην Έκθεση καταγράφονται και τα ακόλουθα:
-Το Κόμμα «Πνοή Λαού» αν και ιδρύθηκε στις 22.3.20216, ουδέποτε ανάρτησε οικονομικές καταστάσεις στο διαδίκτυο. Επιπλέον, δύο Κόμματα (Αλληλεγγύη και Κίνημα Δικαίωση Στήριξη Επιστροφή) ανάρτησαν, το μεν πρώτο, αποσπάσματα των οικονομικών καταστάσεων του, το δε δεύτερο, μη ελεγμένες οικονομικές καταστάσεις.
-Στις Εκθέσεις των Ανεξάρτητων Ελεγκτών που περιλαμβάνονται στις οικονομικές καταστάσεις τριών Κομμάτων (Αλληλεγγύη, Βολτ, Νίκη), αυτά αναφέρονται ως σωματεία, παρόλο που δεν πληρούν τον ορισμό του σωματείου σύμφωνα με τον Περί Σωματείων και Ιδρυμάτων και Άλλων Συναφών Θεμάτων Νόμο
Σημειώνεται επίσης πως κόμμα το οποίο ιδρύθηκε το 2021 παρουσιάζει δαπάνες μόλις €144.
Το κόμμα «Πνοή Λαού» ήταν το μόνο το οποίο σε άρθρο του καταστατικού του ανέφερε, πως «Θεμελιώδης αρχή του κόμματος «ΠΝΟΗ ΛΑΟΥ» είναι ότι θα έχει διάρκεια ζωής επτά (7) έτη από την ημερομηνία σύστασής του και όταν παρέλθει το πιο πάνω χρονικό διάστημα, το κόμμα θα τερματίσει την λειτουργία του». Ωστόσο, όπως διαπιστώνει ο Γενικός Ελεγκτής αυτό παραμένει εγγεγραμμένο στο Μητρώο Έφορου Τήρησης του Μητρώου Πολιτικών Κομμάτων παρά την παρέλευση εφτά ετών από την ίδρυση του.
