Σύμφωνα με μια σχολή σκέψης, τα πρόσφατα οικονομικά στοιχεία μπορεί να αποτελούν αφορμή για πανηγυρισμούς. Το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ μειώθηκε δραματικά τον Απρίλιο. Η ανάπτυξη θα είναι πιθανότατα υψηλότερη το δεύτερο τρίμηνο του έτους από ό,τι το πρώτο. Και η έκθεση για τις νέες θέσεις εργασίας που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα υποδηλώνει ότι η αγορά εργασίας παραμένει σταθερή.
Άρα, οι επιθετικοί νέοι δασμοί της κυβέρνησης αποδίδουν, σωστά; Όχι.
Η τεράστια αβεβαιότητα σχετικά με την εμπορική πολιτική, καθώς και οι προσπάθειες πρόβλεψης των επερχόμενων εξελίξεων, θολώνουν την εικόνα. Μέχρι να διαλυθεί η ομίχλη, οι δείκτες εμπιστοσύνης και άλλα ποιοτικά στοιχεία μπορεί να προσφέρουν έναν καλύτερο οδηγό για τις υποκείμενες εξελίξεις. Το μήνυμά τους είναι αποθαρρυντικό.
Πρώτον, τα υποτιθέμενα καλά νέα. Μετά την ανακοίνωση των δασμών της “Ημέρας της Απελευθέρωσης” στις αρχές Απριλίου, το εμπορικό έλλειμμα μειώθηκε πάνω από το ήμισυ, στα 62 δισ. δολάρια από 138 δισ. δολάρια τον Μάρτιο. Αλλά αυτό ακολούθησε μια εκτίναξη του ελλείμματος κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου. Αναμένοντας τους δασμούς, οι καταναλωτές προχώρησαν σε πρόωρες αγορές και οι επιχειρήσεις συσσώρευσαν ξένα αγαθά. (Τα αποθέματα αυξήθηκαν το πρώτο τρίμηνο πριν συρρικνωθούν τον Μάιο.) Όλα αυτά πίεσαν το ΑΕΠ το πρώτο τρίμηνο και πιθανότατα θα το ενισχύσουν το δεύτερο τρίμηνο.
Εκ πρώτης όψεως, η αγορά εργασίας φαίνεται ανθεκτική: Το ποσοστό ανεργίας παρέμεινε σταθερό στο 4,2% τον Μάιο, καλύτερο του αναμενόμενου, και οι μισθοδοσίες επεκτάθηκαν. Αλλά τα στοιχεία της απασχόλησης για τους προηγούμενους μήνες αναθεωρήθηκαν προς τα κάτω, και οι θέσεις εργασίας στη μεταποίηση μειώθηκαν. Το ποσοστό συμμετοχής μειώθηκε επίσης, πράγμα που σημαίνει ότι η ανεργία δεν αυξήθηκε εν μέρει επειδή λιγότεροι άνθρωποι άνηκαν πλέον στο εργατικό δυναμικό.
Αυτά τα βραχυπρόθεσμα σήματα είναι μικτά και αναμένεται να παραμείνουν έτσι για λίγο. Οι μακροπρόθεσμες προβλέψεις για την ανάπτυξη είναι αυτές που έχουν σημασία – και εδώ είναι που η εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των καταναλωτών είναι πιο αποκαλυπτική. Τα σημάδια δεν είναι καλά. Η “Μπεζ Βίβλος” της Ομοσπονδιακής Τράπεζας (Fed) συγκεντρώνει ολοκληρωμένα στοιχεία για τις οικονομικές συνθήκες μέσω συνεντεύξεων και ερωτηματολογίων στις 12 περιφέρειες της κεντρικής τράπεζας. Η νεότερη έκθεση διαπιστώνει “αυξημένα επίπεδα οικονομικής και πολιτικής αβεβαιότητας, τα οποία έχουν οδηγήσει σε διστακτικότητα και επιφυλακτική προσέγγιση στις αποφάσεις των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών”.
Οι ερωτηθέντες της Fed δήλωσαν ότι αναμένουν ότι οι δασμοί θα αυξήσουν το κόστος. Οι απόψεις διέφεραν ως προς το αν οι αυξήσεις αυτές θα μετακυλιστούν στους καταναλωτές (αυξάνοντας τον πληθωρισμό και καθυστερώντας περαιτέρω μειώσεις των επιτοκίων) ή θα απορροφηθούν από τις επιχειρήσεις (μειώνοντας τα περιθώρια κέρδους και αποτρέποντας τις επενδύσεις). Όπως και να έχει, οι αποφάσεις για προσλήψεις και απολύσεις βρίσκονται σε καθεστώς αναμονής.
Τα στοιχεία του Institute for Supply Management για τον PMI υπηρεσιών δείχνουν παρόμοια σημάδια. Ανέφερε πτώση της ζήτησης και των παραγγελιών, σε συνδυασμό με υψηλότερες τιμές που απαιτούν οι κατασκευαστές και άλλοι προμηθευτές. Και πάλι εδώ, ο λόγος είναι οι δασμοί.
Είναι πολύ νωρίς ακόμα. Στην πλειονότητά τους, τα εμπορικά μέτρα της κυβέρνησης – συμπεριλαμβανομένων των λεγόμενων αμοιβαίων δασμών – βρίσκονται επί του παρόντος σε παύση, για να επιτραπούν οι διμερείς συνομιλίες. Οι συζητήσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Κίνα ειδικότερα δεν πάνε καλά – αν υπάρξουν περαιτέρω αντίποινα και κλιμάκωση, που περιλαμβάνουν όχι μόνο δασμούς αλλά και περιορισμούς στις εισαγωγές κρίσιμων ορυκτών στις ΗΠΑ, τα πράγματα θα μπορούσαν γρήγορα να χειροτερέψουν.
Οι δασμοί στον χάλυβα και το αλουμίνιο, οι οποίοι μόλις αυξήθηκαν σε ένα τιμωρητικό 50%, είναι βέβαιο ότι θα επιδεινώσουν τα προβλήματα της οικονομίας. Ο χάλυβας αποτελεί βασικό στοιχείο στις εγχώριες κατασκευές και τη μεταποίηση. Η πολιτική αυτή πρόκειται να θέσει εμπόδια στους ίδιους τους παραγωγούς που ο Λευκός Οίκος θέλει να στηρίξει.
Αν από το σημερινό χάος της εμπορικής πολιτικής προκύψει τελικά βιώσιμη, ταχύτερη ανάπτυξη και υψηλότερο βιοτικό επίπεδο, θα πρόκειται για θαύμα. Μην πανηγυρίζετε ακόμα.
Απόδοση – Επιμέλεια: Λυδία Ρουμποπούλου
BloombergOpinion
