Ημερίδα για την ίση αμοιβή ανδρών και γυναικών πραγματοποιήθηκε στις 5 Μαΐου 2025 από το Υπουργείο Εργασίας και τον Σύνδεσμο Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου (ΣΕΛΚ), με κεντρική ομιλήτρια τη Γιώτα Καμπουρίδου, Λειτουργό Εργασιακών Σχέσεων Α’. Η εκδήλωση επικεντρώθηκε στην εφαρμογή της ευρωπαϊκής και κυπριακής νομοθεσίας για την εξάλειψη των ανισοτήτων στις αμοιβές μεταξύ των φύλων.
Η ευρωπαϊκή βάση της αρχής της ίσης αμοιβής
Η ισότητα στην αμοιβή μεταξύ ανδρών και γυναικών αποτελεί θεμελιώδη αρχή της Ε.Ε. ήδη από τη Συνθήκη της Ρώμης του 1957 (Άρθρο 157 ΣΛΕΕ). Η πορεία της εναρμόνισης συνεχίστηκε με διαδοχικές Οδηγίες, όπως:
- Οδηγία 75/117/ΕΟΚ για την ισότητα αμοιβών
- Οδηγία 97/80/ΕΚ για το βάρος απόδειξης
- Οδηγία 2006/54/ΕΚ για ίσες ευκαιρίες και μεταχείριση
- Οδηγία 2023/970/ΕΕ για τη μισθολογική διαφάνεια
Οι αιτίες και οι κοινωνικές επιπτώσεις του μισθολογικού χάσματος
Η παρουσίαση κατέδειξε τις βαθύτερες αιτίες του μισθολογικού χάσματος:
- Οριζόντιος και κάθετος επαγγελματικός διαχωρισμός
- Ανισομερής κατανομή ευθυνών φροντίδας
- Υψηλή παρουσία σε προσωρινή/μερική απασχόληση
- Στερεότυπα και έμφυλες προκαταλήψεις
Οι κοινωνικές επιπτώσεις περιλαμβάνουν:
- Μειωμένα εισοδήματα
- Περιορισμένη οικονομική ανεξαρτησία
- Χαμηλότερες συντάξεις
- Αυξημένος κίνδυνος φτώχειας
Νομικό πλαίσιο και μηχανισμοί προστασίας
Η κυπριακή νομοθεσία ορίζει:
- «Εργασία ίσης αξίας» με αντικειμενικά κριτήρια
- «Αμοιβή» ως κάθε άμεση ή έμμεση παροχή
- Απαγόρευση άμεσης και έμμεσης διάκρισης λόγω φύλου
- Υποχρέωση απόδειξης της ισότητας από τον εργοδότη σε περίπτωση καταγγελίας
Ελεγκτικοί μηχανισμοί και δικαστική προστασία
- Διορισμός Επιθεωρητών από τον Υπουργό Εργασίας
- Τριμελής Επιτροπή Έρευνας και Αξιολόγησης Εργασίας
- Μεσολαβητική διαδικασία πριν από δικαστική προσφυγή
- Αντιστροφή βάρους απόδειξης: ο εργοδότης αποδεικνύει τη μη διάκριση
Κυρώσεις και ποινικές ευθύνες
- Πρόστιμα έως €6.834 για παραβιάσεις
- Ποινές φυλάκισης έως 6 μήνες
- Πρόστιμα για παρεμπόδιση ελέγχων
- Ποινική ευθύνη διευθυντών σε περίπτωση παραβάσεων από οργανισμούς
Νέες υποχρεώσεις εργοδοτών βάσει της Οδηγίας 2023/970
Οι εργοδότες υποχρεούνται:
- Να διαθέτουν ουδέτερα μισθολογικά συστήματα
- Να δημοσιεύουν πληροφορίες για το εύρος αρχικής αμοιβής
- Να μην ερωτούν για μισθολογικό ιστορικό
- Να αποφεύγουν περιοριστικές ρήτρες στις συμβάσεις
Ειδικότερα:
- Ετήσια/τριετή υποβολή δεικτών μισθολογικού χάσματος
- Υποχρεωτικά διορθωτικά μέτρα αν προκύψει διαφορά ≥5%
- Κοινή αξιολόγηση με εκπροσώπους εργαζομένων
Ψηφιακά εργαλεία και δράσεις επιμόρφωσης
Το Υπουργείο Εργασίας υλοποιεί μέσω CERV και ΘΑλΕΙΑ:
- Ψηφιακά εργαλεία σύγκρισης και αξιολόγησης θέσεων
- Εκπαίδευση εργοδοτών και επαγγελματικών συνδέσμων
- Οδηγούς μισθολογικής διαφάνειας και καλών πρακτικών
Κοινωνική δικαιοσύνη και βιώσιμη ανάπτυξη
Η εφαρμογή της ισότητας στην αμοιβή δεν αποτελεί μόνο νομική υποχρέωση αλλά προϋπόθεση:
- Κοινωνικής συνοχής
- Οικονομικής ανθεκτικότητας
- Βιώσιμης ανάπτυξης
Η ημερίδα κατέδειξε ότι η ουσιαστική πρόοδος απαιτεί συνεργασία εργοδοτών, κράτους και κοινωνίας.
