Ένα βιβλίο που εκδόθηκε στην κυπριακή διάλεκτο και το οποίο βρισκόταν στο περίπτερο της Κύπρου στη 19η Διεθνή Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής 2025 στη Βενετία, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, με αποτέλεσμα σύντομα να τεθεί προς συζήτηση ενώπιον της επιτροπής Παιδείας της Βουλής, όπου αρμόδιοι θα κληθούν να δώσουν εξηγήσεις.
Αντιδράσεις έχουν προκληθεί σε κύκλους του Πολιτισμού και όχι μόνο καθώς στην εν λόγω έκδοση υπάρχουν σημεία και αναφορές που άπτονται του Κυπριακού και των γεγονότων του 1974 και τα οποία κρίνονται ως ανακρίβειες και ιδιαίτερα επικίνδυνες για τη διπλωματική στρατηγική της χώρας μας όσον αφορά το εθνικό μας θέμα.
Μεταξύ άλλων, γίνεται λόγος για «υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών», για «πολεμικές συγκρούσεις» καθώς και για «πλευρά που είναι τυπικά αναγνωρισμένη», με την αναφορά αυτή να αφορά τους Ελληνοκύπριους και την Κυπριακή Δημοκρατία. Ακόμα, γίνεται λόγος για «ελληνοκυπριακά και τουρκοκυπριακά» σαν γλώσσες που χαρακτηρίζονται ως «εντελώς παραγνωρισμένες».
Μερικά από όσα αναφέρονται στο βιβλίο και προκαλούν αντιδράσεις είναι τα ακόλουθα:
«Ο πόλεμος, μέσα που την δραματικήν τζαι βίαιη του εκρηκτική βαναυσότητα, οδήγησεν στην υποχρεωτικήμ ανταλλαγήν πληθυσμών, όπου εκτοπίστηκεν η πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων που τον βορρά στον νότον, τζαι η πλειοψηφία των Τουρκοκυπρίων που τον νότον στον βορράν».
Γίνονται αναφορές σε «πολεμική σύγκρουση» για την τουρκική εισβολή του 1974.
«Οι ξεχωριστές πελατειακές σχέσεις τζαι στις θκυο πλευρές (της μιας που εν τυπικά αναγνωρισμένη, ενώ η άλλη όι), αφού εξασφαλίζονται μέσω των θκυο κρατικών μηχανισμών ξεχωριστά…».
Το θέμα έχει εγγραφεί προς συζήτηση στην επιτροπή Παιδείας από τον πρόεδρο της, Παύλο Μυλωνά, ο οποίος στην αιτιολόγηση της εισήγησής του σημειώνει ότι πρόκειται για βιβλίο «που βρίθει ιστορικών ανακριβειών, κάτι που εγείρει σοβαρά ζητήματα ελέγχου από την εκτελεστική εξουσία του τι χρηματοδοτείται. Το γεγονός ότι το βιβλίο, μεταφρασμένο και στα αγγλικά, κυκλοφορεί στο εξωτερικό, καθιστά το εν λόγω ζήτημα επικίνδυνο για την εθνική μας υπόθεση».
Ο «Φ» επικοινώνησε με τον κ. Μυλωνά ο οποίος εστίασε στις αναφορές που περιέχονται στο βιβλίο που παρουσιάστηκε στο περίπτερο της Κύπρου στη Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής, στο πλαίσιο της έκθεσης με τίτλο «Στες πέτρες», τονίζοντας πως για αυτό θα πρέπει να δοθούν εξηγήσεις. Ο κ. Μυλωνάς ανέφερε πως η πολιτική προϊστάμενη – η υφυπουργός Πολιτισμού δηλαδή – θα κληθεί στη συνεδρία της κοινοβουλευτικής επιτροπής Παιδείας για να τοποθετηθεί.
Φανερά ενοχλημένος, ο κ. Μυλωνάς, έθεσε θέμα ελέγχου αυτών των εκδόσεων, ιδιαίτερα όταν καταπιάνονται με το εθνικό ζήτημα της πατρίδας μας και παρουσιάζονται στο εξωτερικό και παράλληλα, τόνισε πως πρέπει να αναλαμβάνονται και ευθύνες. Κι αυτό, την ίδια ώρα που πρόκειται για εκδόσεις αλλά και συμμετοχές οι οποίες χρηματοδοτούνται και πληρώνονται από τον λαό και στοιχίζουν εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ.
Κληθείσα να σχολιάσει τα όσα έχουν προκύψει, η υφυπουργός Πολιτισμού, Βασιλική Κασσιανίδου ανέφερε στον «Φ» πως η έκδοση δεν παρουσιάστηκε από προηγουμένως στην ίδια και πληροφορήθηκε για τις αναφορές αυτές όταν βρέθηκε στα εγκαίνια της έκθεσης. Ξεκαθάρισε πως το περιεχόμενο δεν πέρασε από το Υφυπουργείο καθώς είναι πρόταση καλλιτεχνικής ομάδας που επιλέχθηκε μέσω διαγωνισμού που έγινε σε συνεργασία του ΕΤΕΚ και του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Κύπρου. «Είναι απόψεις που εκφράζουν τους καλλιτέχνες που έχουν επιλεχθεί και σε καμία περίπτωση δεν εκφράζουν είτε εμένα προσωπικά, είτε το Υφυπουργείο», ανέφερε η κ. Κασσιανίδου ερωτηθείσα για τις αναφορές που περιλαμβάνονται στην έκδοση. Παράλληλα, σημείωσε ότι κάτι αντίστοιχο έγινε και πέρσι, χαρακτηρίζοντας ως λάθος το να μην παρουσιάζεται στο υφυπουργείο Πολιτισμού και για το λόγο αυτό υπάρχει πρόθεση να ληφθούν διορθωτικά μέτρα. Όχι για να περιοριστεί η ελεύθερη έκφραση των καλλιτεχνών, όπως ανέφερε η Υφυπουργός, αλλά με το να δοθούν ξεκάθαρες οδηγίες για αυτά τα θέματα, καθώς πρόκειται για κρατική εκπροσώπηση.
