Όλο και περισσότερο επιλέγουν οι τουρίστες κατά τις διακοπές τους να χρησιμοποιούν τα αυτοεξυπηρετούμενα καταλύματα βραχυχρόνια μίσθωσης (ενοικιαζόμενα διαμερίσματα ή κατοικίες).
Στην Κύπρο, σύμφωνα με στοιχεία που παραθέτει το Υφυπουργείο Τουρισμού σε επιστολή του που προώθησε στη Βουλή, ο συνολικός αριθμός καταλυμάτων στις ελεύθερες περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας που προσφέρονται για σκοπούς βραχυχρόνιας μίσθωσης εκτιμάται πως ανέρχεται μεταξύ 12 με 13 χιλιάδων.
Βάσει του νόμου, οι επιχειρηματίες και οι διαχειριστές μπορούν να διαφημίζουν ή ενοικιάζουν τα αυτοεξυπηρετούμενα καταλύματα, νοουμένου ότι αυτά είναι εγγεγραμμένα στα μητρώο των αυτοεξυπηρετούμενων καταλυμάτων και έχουν λάβει άδεια εγγραφής και αριθμό μητρώου από το Υφυπουργείο Τουρισμού, ο οποίος θα πρέπει να αναγράφεται στη διαφήμιση ή/και στην προώθηση του καταλύματος, καθώς και σε όλες τις σχετικές συναλλαγές.
Σύμφωνα με το μητρώο εγγραφής αυτοεξυπηρετούμενων καταλυμάτων έχουν εγγραφεί συνολικά 8,375 καταλύματα, τα οποία προσφέρουν συνολικά 36,784 κλίνες.
Εκκρεμούν 1,565 αιτήσεις
Επίσης, δρομολογούνται οι διαδικασίες για την αδειοδότηση άλλων 1,565 καταλυμάτων, από τα οποία τα 952 αιτήματα έχουν τύχει χειρισμού και αναμένεται η υποβολή συμπληρωματικών εγγράφων και στοιχείων ή η καταβολή σχετικών τελών από τους αιτητές.
Οι υπόλοιπες 611 αιτήσεις βρίσκονται στο στάδιο της αρχικής μελέτης και αξιολόγησης. Αξίζει να σημειωθεί πως ο αριθμός των αδειοδοτημένων καταλυμάτων, μαζί με τα καταλύματα που έχουν υποβάλει αίτηση στο Υφυπουργείο Τουρισμού για αδειοδότηση, εκτιμάται πως ξεπερνά τις 10 χιλ.
Οι πολίτες «κλείνουν» καταλύματα διαμονής μέσω των διαφόρων πλατφόρμων τύπου Airbnb και Booking, τα οποία θα πρέπει να εγγραφούν προηγουμένως στο σχετικό μητρώο και παράλληλα να καταβάλουν τις σχετικές φορολογίες.
Η εγγραφή των καταλυμάτων στο μητρώο του Υφυπουργείου Τουρισμού άρχισε τον Ιούλιο του 2021 και μέσα σε τέσσερα σχεδόν χρόνια ο αριθμός τους άγγιξε τις 8,375.
Συνεχής αύξηση
Πάντως, από τα στοιχεία που προωθήθηκαν στη Βουλή, φαίνεται πως διαφαίνεται ότι ο αριθμός των αυτοεξυπηρετούμενων καταλυμάτων εξαπλασιάστηκε ενώ τα περισσότερα από αυτά βρίσκονται στην Πάφο και στην Ελεύθερη περιοχή Αμμοχώστου.
Αναλυτικά μέχρι τις 16 Μαϊου του 2025 είχαν εγγραφεί στο μητρώο συνολικά 8,375 καταλύματα τα οποία προσφέρουν συνολικά 36,784 κλίνες. Συγκεκριμένα, τον Ιούνιο του 2022 ο αριθμός των καταλυμάτων τύπου Airbnb που είχαν εγγραφεί στο Υφυπουργείο ήταν 1,545 με 7,138 κλίνες, ενώ τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς ο αριθμός των εγγεγραμμένων καταλυμάτων ανέβηκε στις 2,333 με 10,996 κλίνες.
Το Απρίλιο του 2023 ο αριθμός αυξήθηκε περαιτέρω στα 4,765 και ο αριθμός των κλινών διπλασιάστηκε ανεβαίνοντας στις 21,636. Την επόμενη χρόνια ο αριθμός των αυτοεξυπηρετουμένων καταλυμάτων ανέβηκε στις 7,001 και των κλινών στις 31,470 ενώ τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους αυτά αυξήθηκαν στις 7,626 και των κλινών στις 34,076.
Φέτος, τον Φεβρουάριο ο αριθμός των καταλυμάτων αυξήθηκε στις 8,292 και των κλινών στις 36,866 και μέχρι το Μάιο ο αριθμός των καταλυμάτων έφτασε τις 8,375 και των κλινών σε 36,784.
Πρώτες η Πάφος και η Αμμόχωστος
Όπως προκύπτει τα στοιχεία του Υφυπουργείου Τουρισμού, σχεδόν τα μισά αυτοεξυπηρετούμενα καταλύματα βρίσκονται στην Πάφο, ακολουθούν η Αμμόχωστος και η Λάρνακα. Πάφος και Αμμόχωστος κατέχουν το 67,5% της πίττας στην αγορά.
Συγκεκριμένα, στην Πάφο υπάρχουν εγγεγραμμένα στο μητρώο 3,957 καταλύματα με 17,802 κλίνες, στην Αμμόχωστο ο αριθμός των καταλυμάτων είναι 1,702 με 8,728 κλίνες και στην Λάρνακα λειτουργούν 1,237 καταλύματα που προσφέρουν 4,682 κλίνες.
Στη Λεμεσό, ο αριθμός των καταλυμάτων είναι 1,076 με 4,068 κλίνες και στη Λευκωσία λειτουργούν 403 καταλύματα που προσφέρουν 1,504 κλίνες.
Καταγγελίες και έλεγχοι από το Τμήμα Φορολογίας
Την ίδια ώρα, κατά τους ελέγχους που διενήργησαν οι επιθεωρητές της αρμόδιας υπηρεσίας, έχουν προχωρήσει σε 52 καταγγελίες για καταγγελίες για λειτουργία/διαφήμηση αυτοεξυπηρετούμενων καταλυμάτων τα οποία λειτουργούσαν, χωρίς να εξασφαλίσουν άδειας εγγραφής από το Υφυπουργείο Τουρισμού.
Παράλληλα, με τους ελέγχους, το Υφυπουργείο αποστέλλει κάθε 15 ημέρες σχετικό ηλεκτρονικό μήνυμα, με όλα τα σχετικά στοιχεία, σε όλους στους επιχειρηματίες των οποίων οι άδειες εγγραφής των καταλυμάτων τους αναμένεται να λήξουν τις επόμενες 70 με 90 ημέρες.
Με το ηλεκτρονικό μήνυμα, γίνεται μια υπενθύμιση στους επιχειρηματίες και καλούνται να προχωρήσουν στην ανανέωση των αδειών τους.
Συχνά -πυκνά, το Τμήμα Φορολογίας προχωρεί σε ελέγχους για να διαπιστώσει εάν οι ιδιοκτήτες των υποστατικών συμμορφώνονται με τις φορολογικές τους υποχρεώσεις.
Συγκεκριμένα, όσοι διαχειρίζονται τέτοια υποστατικά θα πρέπει να καταβάλουν 9% ΦΠΑ και να δηλώνουν και να καταβάλουν τα έσοδα που έχουν στο φόρο εισοδήματος.
Πέραν αυτών θα πρέπει να καταβάλουν και έκτακτη αμυντική εισφορά και ΓεΣΥ.
Νέο νομικό πλαίσιο
Στο μεταξύ, στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Εμπορίου συζητείται το νομοσχέδιο το οποίο θα συμβάλει στην ενίσχυση του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τα αυτοεξυπηρετούμενά καταλύματα και το οποίο περιλαμβάνει πρόνοιες σχετικά με την επιβολή ποινών.
Σκοπός του ευρωπαϊκού κανονισμού είναι η θέσπιση ενιαίων κανόνων που αφορούν τη συγκέντρωση πληροφοριών σχετικά με τις υπηρεσίες βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (μέσω της επιγραμμικής πλατφόρμας Airbnb) απαιτώντας από τις αρμόδιες αρχές και από τις ίδιες τις πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων να συλλέγουν και να κοινοποιούν ορισμένα δεδομένα, όπως αριθμό εκμισθωτή, στοιχεία εκμισθωτή και καταλύματος κοκ.
Εφόσον ένα κράτος μέλος διαθέτει εθνικό σύστημα καταχώρισης μονάδων βραχυχρόνιας μίσθωσης τότε οφείλει να εφαρμόσει τις σχετικές διατάξεις του κανονισμού.
Οι κυριότερες πρόνοιες του κανονισμού αφορούν σε υποχρεώσεις ως προς τα κράτη μέλη (διασφάλιση ασφαλούς μητρώου), υποχρεώσεις στους εκμισθωτές μονάδων (υποβολή στοιχείων),υποχρεώσεις προς τις αρμόδιες αρχές (επαλήθευση στοιχείων) και τις επιγραμμικές πλατφόρμες (υποβολή στοιχείων στις αρμόδιες αρχές).
Σημειώνεται ότι ο κανονισμός έχει ημερομηνία εφαρμογής την 20η Μαΐου 2026. Αναλυτικά με το νομοσχέδιο απαιτεί από τα πρόσωπα που διαχειρίζονται καταλύματα και τους παρόχους επιγραμμικών πλατφόρμων να συμμορφώνονται με τον κανονισμό.
Επιπλέον, με το νομοσχέδιο ορίζεται το Υφυπουργείο Τουρισμού ως η αρμόδια αρχή για την εποπτεία συμμόρφωσης με τη διαδικασία καταχώρησης δεδομένων που θέτει ο κανονισμός και για την επιβολή σχετικών κυρώσεων σε περιπτώσεις παράβασης.
Οι εκμισθωτές θα έχουν υποχρέωση να εγγράφουν τα ακίνητα τους σε πλατφόρμες, αναγράφοντας το πραγματικό αριθμό εγγραφής τους στο μητρώο και δίδοντας μια σειρά πληροφοριών και στοιχείων που προβλέπονται στον κανονισμό.
Οι πλατφόρμες θα πρέπει να υποβάλλουν συγκεντρωτικά στοιχεία και δεδομένα που αφορούν την χρήση αυτών των ακινήτων, στην εθνική αρχή κάθε μήνα για τις μεγάλες πλατφόρμες και κάθε τρεις μήνες για τις μικρές.
Παράλληλα, το νομοσχέδιο προβλέπει την επιβολή κυρώσεων,προστίμων και ποινών.
Επίσης, το Υφυπουργείο Τουρισμού ορίζεται ως η αρμόδια αρχή για την εποπτεία συμμόρφωσης με τη διαδικασία καταχώρησης δεδομένων που θέτει ο κανονισμός και για την επιβολή σχετικών κυρώσεων σε περιπτώσεις παράβασης.
