Ο γνωστός δημοσιογράφος Νίκος Παπαναστασίου κυκλοφορεί το νέο δίτομο έργο του για την πρώτη μέρα του πραξικοπήματος που οδήγησε στην τουρκική εισβολή με σωρεία μαρτυριών από πρωταγωνιστές εκείνης της περιόδου, θέλοντας να ταρακουνήσει συθέμελα την όζουσα και καταστροφική κατάσταση που επικρατούσε. Επικαλείται άγνωστα ντοκουμέντα σημειώνοντας πως για πρώτη φορά βγαίνουν στο φως «σημεία και τέρατα». Αμφισβητεί ότι υπήρξε αντίσταση και επιχειρηματολογεί πως όσα ακολούθησαν την 15η Ιουλίου 1974, μέχρι και το Σάββατο της εισβολής, έστρωσαν το χαλί για την επέμβαση του Αττίλα τόσο πολιτικά όσο και στρατιωτικά. Oι θέσεις του μπορεί να ενοχλήσουν με τον ίδιο να δηλώνει ότι είναι ανοιχτός σε αντίλογο και συζήτηση.
–Καταγραφή μαρτυριών από μια άκρως σημαντική περίοδο της σύγχρονης κυπριακής ιστορίας 50 χρόνια, με ποια μηνύματα για τον Κύπριο που δεν φαίνεται να μαθαίνει από τα παθήματά του;
– Η ερώτηση είναι σημαντική, γιατί θίγει μια από της μεγάλες παθογένειες των Ελλήνων γενικά, κι όχι μόνο των Κυπρίων. Και που είναι. Ότι δεν παραδειγματιζόμαστε από της εθνικές της ντροπές, τις οποίες είναι ενταγμένες και οι δικές της, μικρές ή μεγάλες, ευθύνες. Την καταγραφή των μαρτυριών, λοιπόν, που έκαμα για την τραγικότερη περίοδο της σύγχρονης Κυπριακής Ιστορίας, τη θεωρώ ως άκρως επωφελή και βοηθητική ίσως ξυπνήσει επιτέλους συνειδήσεις.
Αλυσίδα αποκαλύψεων
–Στο δίτομο βιβλίο σας για την τραγική περίοδο του 1974 ποια είναι τα ντοκουμέντα που αξιολογείτε ως τα σημαντικότερα και τα οποία προσδίδουν περισσότερο φως σε όσα ήταν γνωστά μέχρι σήμερα;
– Δεν περιαυτολογώ, ούτε ποσώς καυχησιολογώ, όμως λέγω με περηφάνια, ότι τα άγνωστα ντοκουμέντα που δημοσιεύω είναι πολλά και πως για πρώτη φορά βγαίνουν στο φως «σημεία και τέρατα». Μελέτησα αρχεία, βιβλία, εφημερίδες, έγγραφα, εκπομπές, αλλά και κοπίασα πολύ για να εξασφαλίσω συνεντεύξεις από τους πρωταγωνιστές. Δυσκολεύομαι να ιεραρχήσω τα πλέον σημαντικά και αποκαλυπτικά, που παραθέτω -μαζί με πλουσιότατο, πρωτογενές σε πολλές περιπτώσεις, φωτογραφικό υλικό- ως εκ τούτου δε, περιορίζομαι σε μερικά μόνο: 1. Ο Μακάριος είχε έγκαιρα γνώση του Πραξικοπήματος. 2. Το Τμήμα Πολιτικής Αεροπορία έφερε δεκάδες πραξικοπηματίες, με ειδική πτήση από την Αθήνα τα ξημερώματα της 15ης Ιουλίου. 3. Ο Μακάριος, όχι μόνο βοηθήθηκε να διαφύγει από το Προεδρικό, αλλά υπήρξε και πρόνοια από τους κινηματίες να τον προστατέψουν και να τον οδηγήσουν στις αγγλικές Βάσεις. 4. Ο Μακάριος μίλησε για απόβαση των Τούρκων στις ακτές της Κερύνειας και πτώση της Χούντας στην Ελλάδα, μέρες πριν αυτά γίνουν. 5. Οι Άγγλοι γνώριζαν ότι ο Μακάριος ήταν ζωντανός και ότι πήγαινε προς το Τρόοδος. 6. Ένοπλοι μακαριακοί της Σολέας κατέφυγαν στους Τούρκους της Λεύκας αντί να αντισταθούν. 7. Μέλη της προεδρικής φρουράς «φύλαξαν» τον οπλισμό τους σε βόθρους! 8. Τι έγινε στην Αρχιεπισκοπή, στο Καϊμακλί και στο «Άνοιγμα Κολοκάση», με βάση αποκαλυπτικές μαρτυρίες. 9. Ενστικτώδης και όχι ουσιαστική ήταν η αντίσταση ενάντια στο Πραξικόπημα. 10. Σύγαμπρος κατά συγάμπρου… με μπαζούκα! 11. Κρ. Τορναρίτης: «Θα επικρατήσει το Πραξικόπημα». 13. Πώς αποφεύχθηκε το μακελειό στη Λεμεσό. 14. Πώς σκοτώθηκαν στο Προεδρικό και στην περιοχή ΡΙΚ, πολλοί λοκατζήδες. Γεγονότα και ευθύνες. 15. Σαμψών: «Όχι-όχι, μην πυροβολήσεις τον Μακάριο». 16. Πώς ο Σαμψών έσωσε τη ζωή επώνυμων στελεχών του μακαριακού καθεστώτος. 17. Μακάριος μετά την έκρηξη του Πραξικοπήματος: «Σε δυο ώρες τελειώνουμε»… 18. Δεν κατελήφθη το 9ο Τακτικό Συγκρότημα, αλλά μετείχε στο Πραξικόπημα. 19. Μακάριος: «Αφήστε τα θωρακισμένα να κάμουν τη δουλεία τους»!.. 20. Οι συγκλονιστικές περιπτώσεις των Φ. Στόκκου, Αθ. Γεωργίου και Ρ. Αλεξάνδρου. 21. Τι έγινε κατά τη διαδρομή Μακαρίου από Κύκκο προς Πάφο. 22. «Έτον Μακάριον ρε, έτον, επιάσαμέν τον!..» 23. Ζήτησε μάσκα για να φύγει, ο υπεύθυνος του ΤΑΕ Πύλης Πάφου. 24. Αστυνομικός: «Έγινα της ΕΟΚΑ Β΄ με εντολή του Προεδρικού». 25. Γιατί δεν συνελήφθη ο Μακάριος στη διασταύρωση Καρβουνά.
Ο κατάλογος των αποκαλυπτικών ντοκουμέντων είναι μακρύς και ο αναγνώστης μπορεί να διαβάσει τα πάντα στους δύο τόμους.
>Το κακό διαιωνίζεται
–Καταγράφετε έντονα στοιχεία για τον διχασμό εκείνης της περιόδου, έχετε καταλήξει ποιοι ευθύνονται και γιατί μέχρι σήμερα δεν κατάφερε η Πολιτεία, τα κόμματα, το επαγγελματικό πολιτικό προσωπικό του τόπου να γυρίσουν σελίδα σε αυτή την μαύρη σελίδα της κυπριακής ιστορία που άφησε ανοιχτές πληγές που χαίνουν μέχρι και σήμερα;
– Ο διχασμός, τα μίση και πάθη της περιόδου εκείνης ήταν σε απλησίαστο ύψος. Μια πραγματικά φρενοκομειακή κατάσταση, στην οποία ο αδελφός σκότωνε τον αδελφό! Στην κυριολεξία. Ευθύνες για το κατάντημα αυτό, φέρουν ασφαλώς και οι δύο πλευρές, η κύρια, όμως, ευθύνη για την ανατροπή των δεδομένων για να ηρεμήσει ο τόπος, ανήκε στο κράτος, στο καθεστώς Μακαρίου, που, όμως, έκανε, δυστυχώς, τα αντίθετα: Δημιούργησε ένοπλη παρακρατική κατάσταση από μισθοφόρους σε όλη την Κύπρο, επέτρεψε, κάλυψε, ή και εξώθησε, παντός είδους εγκληματικές ενέργειες σε βάρος πολιτικών αντιπάλων, χρησιμοποίησε μεθόδους πρωτοφανών βασανιστηρίων σε βάρος κρατουμένων, αλλά και φοβερά αντιδημοκρατικές μεθοδεύσεις κατά του αντιπολιτευόμενου Τύπου.
Αυτή, δυστυχώς, η κατάσταση πήρε μια άλλη, ελεεινή μορφή, μετά την τραγωδία του 1974, γιατί παρουσιάστηκε ως… «αντίσταση» και, με νόμους και κανονισμούς ακόμη, οι θύτες επιβραβεύτηκαν κι από πάνω για όσα έκαναν! Η απάντηση στο γιατί η κατάσταση αυτή διαιωνίζεται, είναι γιατί κόμματα και καταστάσεις που είχαν άμεση σχέση με την πιο πάνω δεινή κατάσταση, τυγχάνουν της υποστήριξης του παρακράτους του παρελθόντος προκειμένου να παίρνουν ψήφους, με πιο σημαντικό για τις καταστάσεις αυτές, να συνεχίζουν να «ράβουν» την Ιστορία στα δικά τους μέτρα. Με ανήκουστα ψεύδη, διαστρεβλώσεις και παραποίηση των συμβάντων, κάτι που (ακόμα) τους προσφέρει πολιτική επιβίωση. Το έργο μου ταρακουνά συθέμελα την όζουσα και καταστροφική αυτή κατάσταση, με βάση την παράθεση των πραγματικών γεγονότων, με βάθρο τις μαρτυρίες των πρωταγωνιστών, επαναλαμβάνω. Ο Μακάριος, επανερχόμενος στην Κύπρο το 1974 πρόσφερε «κλάδον ελαίας», που, για τον γράφοντα, αυτός αφορούσε περισσότερο την κατάσταση που τον στήριζε και που απεδείχθη ότι διόλου δεν ήταν τέτοια, με την αδράνεια και αδιαφορία -και όχι μόνο- που επέδειξε κατά την ημέρα του πραξικοπήματος.
–Ποιά είναι τα πλέον δραματικά γεγονότα που κατά την γνώμη σας, μέσα από την έρευνα σας, έχουν στιγματίσει τις εξελίξεις από το πραξικόπημα μέχρι και την τουρκική εισβολή;
– Το δίτομο έργο μου αφορά μόνο τα της ημέρας του πραξικοπήματος, με τα όσα ακολούθησαν θα παίρνουν τη θέση τους σε επόμενους τόμους. Ως απάντηση, όμως, στο ερώτημα, να υπογραμμίσω επιγραμματικά το εξής: Τα όσα ακολούθησαν την 15η Ιουλίου 1974, μέχρι και το Σάββατο της εισβολής, έστρωσαν το χαλί για την επέμβαση του Αττίλα. Τόσο πολιτικά, όσο και στρατιωτικά.
– Θα ακολουθήσουν κι άλλα βιβλία με νέα ντοκουμέντα για τη συνέχεια;
– Με βάση και την απάντηση στο προηγούμενό σας ερώτημα, ασφαλώς ναι. Η Ιστορία, άλλωστε, είναι παράθεση γεγονότων, ανάλυσή τους, κρίσεις και συμπεράσματα, με τα βιβλία που αναφέρονται σ’ αυτήν να επιμένουν στη λεπτομέρεια, στη διασταύρωση, στο «κοσκίνισμα», ώστε η «απόσταξη» να βοηθά και όχι να κρύβει ή να παραποιεί την αλήθεια. Καταλήγω με στίχο-απόφαση:
Μερονυχτίς θα πελεκώ τζ’ όσα μπορώ θα γράφω, για την αλήθκειαν πάντοτε, μέχρι να μπω στον τάφο!
Καταληκτικά θα σημειώσω πως το δίτομο ογκώδες έργο μου το θεωρώ ντοκουμέντο, υπό την έννοια ότι δίνει σφαιρική εικόνα των συμβάντων σε Κύπρο, Ελλάδα και στα άλλα κέντρα αποφάσεων. Βάση όλων όσων ιστορούνται, οι μαρτυρίες -ζωντανές σε μένα και από πηγές- των πρωταγωνιστών, που ανήκαν σε όλες τις τότε καταστάσεις. Το περιεχόμενο ως τέτοιο, είναι και πρωτόγνωρο, αφού έχει τη σφραγίδα των βιωμάτων όλων, με τον τρόπο δε αυτό, «αγκαλιάζει» την αλήθεια. Τονίζω πως είμαι περήφανος για τη δημιουργία μου, γιατί κοπίασα για χρόνια, έτρεξα, κατέγραψα, μελέτησα, συνέκρινα, παραλλήλισα στοιχεία, πλήρωσα, έκανα, γενικά, το παν για να δώσω μεστά και αληθή τα γεγονότα. Και το πέτυχα, πιστεύω, με τον αναγνώστη, ασφαλώς, να είναι ο τελικός κριτής. Υποδεικνύω, επίσης, το πλούσιο φωτογραφικό υλικό, με πολλές από τις φωτογραφίες να δημοσιεύονται για πρώτη φορά.Ο πρώτος τόμος καταπιάνεται με τα γεγονότα της Λευκωσίας και ο δεύτερος με εκείνα των άλλων πόλεων, αλλά και κάποιων «ειδικών περιοχών», όπως η Μόρφου και η Σολέα.
*Οι τόμοι διατίθενται σε βιβλιοπωλεία και περίπτερα, με το συγγραφέα να είναι στη διάθεση όλων (99429368).
