Άλλα μάς έλεγε ο ΑΔΜΗΕ για τον τρόπο και τον χρόνο αποζημίωσής του για τον ρόλο του ως φορέας υλοποίησης της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Κρήτης και άλλα γράφουν αυτές τις μέρες ΜΜΕ στην Ελλάδα ότι θα συμβεί για την ανάκτηση εξόδων του ΑΔΜΗΕ για το καλώδιο Κρήτη – Αττική.
Το καλώδιο ολοκληρώθηκε πριν από μερικούς μήνες, είναι στη φάση των δοκιμαστικών, στοίχισε περίπου 1.1. δισ. ευρώ και, όπως έγραψε την Πέμπτη και την Παρασκευή η εξειδικευμένη με τα ενεργειακά ιστοσελίδα energypress.gr, η ανάκτηση εξόδων από τον ΑΔΜΗΕ για τη διασύνδεση Κρήτης – Αττικής ΘΑ ξεκινήσει σύντομα… Δηλαδή, μετά την ολοκλήρωση και τη λειτουργία της.
Πολύ διαφορετική ήταν η αξίωση του ΑΔΜΗΕ ως προς τη διασύνδεση Κύπρου – Κρήτης, εις βάρος των Κυπρίων και Ελλαδιτών καταναλωτών ηλεκτρισμού.
Τι ζητούσε από τη ΡΑΕΚ
Για πάνω από ένα χρόνο, ανώτατα στελέχη του ΑΔΜΗΕ πηγαινοέρχονταν ή συγκαλούσαν τηλεδιασκέψεις και απαιτούσαν από τη ΡΑΕΚ και την κυπριακή Κυβέρνηση να αποδεχθούν τροποποίηση του ρυθμιστικού πλαισίου που υπήρχε για την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου – Κρήτης, ώστε οι πληρωμές (ανάκτηση εξόδων) του ΑΔΜΗΕ για τα έργα κατασκευής της διασύνδεσης να του καταβάλλονται κατά τη διάρκεια της διεξαγωγής των εργασιών και όχι μετά την ολοκλήρωσή τους και τη λειτουργία του καλωδίου.
Η θέση της ΡΑΕΚ ότι κάτι τέτοιο θα παραβίαζε την πολυετή πρακτική που η ίδια ακολουθεί αναφορικά με τα ανακτήσιμα έξοδα της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (η αποπληρωμή μέσω χρεώσεων στους καταναλωτές ρεύματος αρχίζει μετά τη λειτουργία ενός έργου) σκόνταφτε στην ισχυρή θέση του ΑΔΜΗΕ ότι στην Ελλάδα η ανάκτηση εξόδων στη βάση των επιτρεπόμενων εσόδων γίνεται στη διάρκεια των κατασκευών, ώστε να διευκολύνεται η χρηματοδότηση των έργων.
Ο ΑΔΜΗΕ επέμεινε μέχρι τέλους, ασκώντας αφόρητες πιέσεις, όμως αυτό που κέρδισε ήταν μεν σημαντικό, αλλά απείχε αρκετά από εκείνο που ζητούσε: Θα πληρωθεί μόνο ένα μικρό μέρος (σε σχέση με το υπολογιζόμενο συνολικό κόστος της διασύνδεσης) των δαπανών του στη διάρκεια της προκατασκευαστικής και κατασκευαστικής περιόδου (25 εκατ. για το 2025 και άλλα τόσα για 2026, 2027, 2028 και 2029) και τα υπόλοιπα χρήματα που θα κρίνει επιτρεπόμενα (δικαιολογημένα) η ΡΑΕΚ θα τα πάρει μετά τη λειτουργία της διασύνδεσης, τμηματικά.
Σημειωτέον, όμως, ότι ήδη οι δύο ρυθμιστές ενέκριναν στον ΑΔΜΗΕ ανάκτηση εξόδων ύψους 570 εκατ. ευρώ, για έξοδα που στην πλειοψηφία τους είτε έγιναν πριν το 2025, είτε θα γίνουν μέσα στο 2025… Σε ό,τι αφορά την Κύπρο, τα έξοδα πέραν των 125 εκατ. θα καταβληθούν σταδιακά μετά το 2030, αν λειτουργήσει τότε το καλώδιο.
Τα 125 εκατ. ευρώ που συμφώνησε η κυπριακή Κυβέρνηση να πληρώσει στον ΑΔΜΗΕ έως και το 2029 θα καταβληθούν από τον κρατικό προϋπολογισμό, σε πέντε ετήσιες δόσεις, με την πρώτη να είναι προγραμματισμένη για τον Ιανουάριο 2026.
Αυτή η ρύθμιση αφορά μόνο τη ΡΑΕΚ. Η ελληνική ΡΑΕΕΥ δεν κατέληξε σε ανάλογο διακανονισμό με τον ΑΔΜΗΕ (με ευθύνη της ελληνικής κυβέρνησης), εξού και, όπως γράφουν αυτές τις μέρες τα ΜΜΕ στην Ελλάδα, είναι θέμα ημερών να εγκρίνει η ΡΑΑΕΥ την έναρξη της χρέωσης των καταναλωτών στην Ελλάδα με ένα μικρό ποσό ανά κιλοβατώρα (με ημερομηνία πρώτης χρέωσης την 1/1/2025), για ένα έργο που όλο και λιγότεροι πιστεύουν πλέον πως θα πραγματοποιηθεί.
Τι έγραψαν τα ΜΜΕ στην Ελλάδα
Στις 15 Μαϊου 2025 η energypress.gr, που κατά κανόνα είναι καλά πληροφορημένη για αποφάσεις του ΑΔΜΗΕ και της ΡΑΕΕΥ, έγραψε:
«Στην έγκριση του απαιτούμενου εσόδου του ΑΔΜΗΕ για το 2025 θα προχωρήσει, σύμφωνα με πληροφορίες του energypress, η ΡΑΑΕΥ, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την έναρξη της σταδιακής ανάκτησης των δαπανών που έχει καταβάλει ο Διαχειριστής για την υλοποίηση της μεγάλης διασύνδεσης Αττικής-Κρήτης. (…) Σύμφωνα με την συμφωνία που είχε υπογραφεί και διέπει την υλοποίηση του έργου, η ανάκτηση των δαπανών δεν γίνεται κατά τη διάρκεια της κατασκευής, παρά εκκινεί κατά το έτος έναρξης λειτουργίας, ξεκινώντας από την 1η του εν λόγω χρόνου».
Δηλαδή, το ακριβώς αντίθετο που έλεγε στη ΡΑΕΚ ο ΑΔΜΗΕ όλο το 2024, επικαλούμενος το… (ανύπαρκτο) παράδειγμα της διασύνδεσης Κρήτης – Αττικής!
Αρχίζει και η ανάκτηση για GSI
Τόσο η energypress.gr όσο και άλλα ΜΜΕ στην Ελλάδα γράφουν επίσης πως η ΡΑΑΕΥ πολύ σύντομα θα ανακοινώσει την έναρξη χρέωσης των καταναλωτών ρεύματος στην ελληνική επικράτεια -αναδρομικά από 1/1/2025- για ανάκτηση εξόδων του ΑΔΜΗΕ για τη διασύνδεση Κύπρου – Κρήτης, παρ’ ότι αυτή παραμένει στα χαρτιά.
Έγραψε στις 16/5/25 η energypress.gr: «Την έναρξη της διαδικασίας για να ξεκινήσει η ανάκτηση κόστους για τον Great Sea Interconnector από την 1η Ιανουαρίου 2025 έχει δρομολογήσει ο Κλάδος Ενέργειας της ΡΑΑΕΥ. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ρυθμιστική Αρχή έχει συμφωνήσει να υποβάλει ο Διαχειριστής (σ.Φ. ΑΔΜΗΕ) αίτηση αναθεώρησης του εσόδου για φέτος, ώστε σε αυτό να συμπεριληφθεί το σχετικό ποσό για το Great Sea Interconnector, αλλά και να ενεργοποιηθεί επίσης η ανάκτηση δαπανών για τη διασύνδεση Κρήτη-Αττική από το 2025».
Συμπληρώνει η ιστοσελίδα: «Υπενθυμίζεται ότι η έναρξη ανάκτησης (εξόδων) από την κατασκευαστική περίοδο (σ.Φ. και όχι μετά τη λειτουργία, όπως ισχύει για το Κρήτη-Αττική) προβλέπεται από τη μεθοδολογία εσόδου για το καλώδιο Κρήτη-Κύπρος, την οποία έχει εγκρίνει η Ρυθμιστική Αρχή (σ.Φ. της Ελλάδας). Επομένως, με δεδομένο ότι έχει ξεκινήσει να κατασκευάζεται το καλώδιο, ενεργοποιήθηκε και η πρόβλεψη της μεθοδολογίας για κάλυψη από το 2025 των δαπανών του ΑΔΜΗΕ (ως φορέα υλοποίησης του πρότζεκτ) στο πλαίσιο υλοποίησης της διασύνδεσης. Υπενθυμίζεται ότι από τους Έλληνες καταναλωτές προβλέπεται να καλυφθεί το 37% (σ.Φ. και από τους καταναλωτές στην Κύπρο το 63%)».
Επιστολή στη ΡΑΕΚ
«Αξίζει να σημειωθεί», αναφέρει η energypress.gr, «ότι, πέρα από τα γεωπολιτικά εμπόδια που έχουν ανακύψει για την υλοποίηση του έργου (σ.Φ. και ήταν προβλέψιμα εξαρχής και ίσως για αυτό να απαιτούσε η πλευρά του ΑΔΜΗΕ να αρχίσει από το στάδιο της κατασκευής η αποπληρωμή της), πρώτη προϋπόθεση για να μπορέσει να συνεχιστεί το έργο είναι η οικονομική βιωσιμότητά του. Σε αυτό το πλαίσιο, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, ο ΑΔΜΗΕ είχε αποστείλει επιστολή στη ΡΑΑΕΥ, ώστε η Ρυθμιστική Αρχή να λάβει την απόφαση που θα «ενεργοποιήσει» την εισροή εσόδων, για το ποσοστό που αντιστοιχεί στη χώρα μας.
»Ανάλογες επιστολές έχει αποστείλει ο ΑΔΜΗΕ και στη ΡΑΕΚ», αναφέρει η ιστοσελίδα, «χωρίς ωστόσο η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας της Κύπρου να έχει προς ώρας προχωρήσει σε ανάλογη απόφαση. Υπενθυμίζεται ότι από την Κύπρο πρόκειται να ανακτηθεί το 63% των σχετικών ποσών. Επομένως, χωρίς την ενεργοποίηση των χρηματοροών και από την Κύπρο, πρακτικά δεν καλύπτονται τα έσοδα που απαιτούνται για το πρότζεκτ. Επομένως, αυτό εν τοις πράγμασι δεν μπορεί να υλοποιηθεί»!
Στην πραγματικότητα, όμως, αν το έργο όντως δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί είναι γιατί η ελληνική Κυβέρνηση αναβάλλει την έκδοση navtex, για την πραγματοποίηση θαλάσσιων ερευνών από ιταλική εταιρεία, για λογαριασμό του ΑΔΜΗΕ και της Nexans. Ενόσω οι έρευνες σε διεθνή ύδατα δεν αρχίζουν, ελλείψει της navtex λόγω ύπαρξης ανησυχίας για τουρκικές αντιδράσεις, το μόνο που εκτελείται είναι η τμηματική κατασκευή του καλωδίου από τη Nexans. Και αυτή όμως γίνεται μετ’ εμποδίων, καθώς σε κάποια φάση ο ΑΔΜΗΕ σταμάτησε να πληρώνει. Μετά από διαπραγματεύσεις, ο ΑΔΜΗΕ πλήρωσε την καθυστερημένη δόση και πλήρωσε και προκαταβολή και η Nexans δήλωσε πως θα συνεχίσει να κατασκευάζει καλώδιο μέχρι και τον Αύγουστο. Για Σεπτέμβριο και μετά, προφανώς θα πρέπει να ξαναπληρώσει ο ΑΔΜΗΕ. Θα το κάνει, όμως, αν μέχρι τότε παραμείνει η στασιμότητα στην πραγματοποίηση των θαλάσσιων ερευνών, λόγω της απροθυμίας της ελληνικής κυβέρνησης να εκδώσει navtex;
Σε ό,τι αφορά την επιστολή που αναφέρεται πως εστάλη στη ΡΑΕΚ για να αρχίσει η πληρωμή του ΑΔΜΗΕ, δεν έχουμε επίσημη ενημέρωση. Αυτό που είναι σαφές από κυβερνητικής πλευράς είναι πως δεν θα πληρωθεί ούτε σεντ στο στάδιο των κατασκευών, πλην των ποσών που συμφωνήθηκαν μεταξύ των δύο κυβερνήσεων (5χ25 εκατ. μέχρι το 2029).
Όμως, υπάρχει επί τάπητος, ακόμα ένας μπελάς για όλους: Οι καθυστερήσεις στην πραγματοποίηση ερευνών στον βυθό της θάλασσας που χωρίζει Κρήτη και Κύπρο κοστίζουν. Η Nexans λέγεται πως ζήτησε προ μηνός ή διμήνου 19 εκατ. ευρώ για αυτές τις καθυστερήσεις. Ενδεχομένως σήμερα αυτό το ποσό να είναι μεγαλύτερο. Ο ΑΔΜΗΕ ζητά αναλογικά να πληρώσει -τώρα- και ο Κύπριος καταναλωτής και υπέβαλε αίτημα στη ΡΑΕΚ. Ανεπίσημες πληροφορίες αναφέρουν πως δεν απαντήθηκε ακόμα το αίτημα αυτό.
