Τα κατά κανόνα χρήσιμα «Ραδιενεργά» της energypress.gr ανέδειξαν χθες Κυριακή ένα θέμα που στην Κύπρο συζητήθηκε πολύ ενωρίτερα και πολύ περισσότερο απ’ ό,τι στην Ελλάδα, παρόλο που ο ΑΔΜΗΕ είναι οργανισμός που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα και μάλιστα σε έναν εξαιρετικά σημαντικό και μονοπωλιακό τομέα: της διαχείρισης της μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Έγραψαν χθες τα «Ραδιενεργά»: «Έρχεται στο προσκήνιο ένα υπαρκτό και σημαντικό πρόβλημα: Ποιος θα αποζημιώσει τον ΑΔΜΗΕ για τα 200 εκατ. ευρώ που έχει μέχρι τώρα πληρώσει στη Nexans, εφόσον το έργο (σ.Φ. της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Κρήτης) δεν προχωρήσει;
»Οι Γάλλοι έχουν μέχρι σήμερα κατασκευάσει 160 χλμ καλωδίου και έχουν υπό κατασκευή άλλα 140 χλμ. Να θυμίσουμε ότι υπάρχει συμφωνία Αθηνών – Λευκωσίας ότι, εάν για λόγους «ανωτέρας βίας» μπλοκάρει το έργο, το γεωπολιτικό ρίσκο επιμερίζεται ισόποσα, 50%-50%, μεταξύ των δύο χωρών, έναντι του αρχικού 63% η Κύπρος (ως η βασική ωφελούμενη), 37% η Ελλάδα. Το επιπλέον 13%, μάλιστα, της επιπλέον επιβάρυνσης που θα προκύψει για τον Έλληνα καταναλωτή, θα καλυφθεί από τον κρατικό προυπολογισμό.
»Όπως καταλαβαίνετε, το θέμα, πολιτικά, δεν είναι καθόλου εύκολο. Καμία κυβέρνηση δεν θα ήθελε να φορτώσει με ένα τόσο μεγάλο νούμερο τα τέλη δικτύου που πληρώνουν οι καταναλωτές, ούτε να βγάλει ζεστό χρήμα από τον προϋπολογισμό. Ούτε και θα είναι εύκολο να πειστεί η Κύπρος να πληρώσει το 50% που της αναλογεί.
»Μπορεί να φορτωθεί ο ΑΔΜΗΕ τη ζημιά; Μάλλον δύσκολο, δεδομένου μάλιστα ότι ο Διαχειριστής αν δεν αποζημιωθεί θα βρεθεί προφανώς σε αδυναμία να φέρει σε πέρας το επενδυτικό του πρόγραμμα, το οποίο μάλιστα έχει το χαρακτήρα του επείγοντος όπως έχουν δείξει τα προβλήματα των ηλεκτρικών δικτύων από τη μαζική διείσδυση των ΑΠΕ…».
Όντως, η τελική συμφωνία μεταξύ των κυβερνήσεων Ελλάδας – Κύπρου προνοεί καταβολή του κόστους των έργων που έγιναν για τη διασύνδεση σε ποσοστό 50-50, αν η διακοπή των εργασιών αποδοθεί σε λόγους ανωτέρας βίας. Για να γίνει αυτό, όμως, θα πρέπει να αναγνωριστεί, να επιβεβαιωθεί και να συμφωνηθεί και από τα δύο κράτη η ύπαρξη συγκεκριμένης ανωτέρας βίας. Αυτό κι αν δεν είναι εύκολο πολιτικά. Αλλά πολύ σημαντικό. Καθώς αν η ευθύνη του ναυαγίου φορτωθεί στον ΑΔΜΗΕ (ο οποίος ανέλαβε ένα έργο χωρίς να τον ικανοποιούν οι ρυθμιστικές αποφάσεις, εξού και ζήτησε εκ των υστέρων να αλλάξουν, αλλά και εν γνώσει του για την ύπαρξη γεωπολιτικού ρίσκου), τότε η ζημιά πάει στον ίδιο. Αυτό προβλέπει η ρυθμιστική απόφαση, την οποία ο ΑΔΜΗΕ προσέβαλε στη Δικαιοσύνη.
Αλλά, μια και άρχισε η συζήτηση για τα λεφτά που ξόδεψε ο ΑΔΜΗΕ, αναμένουμε να μάθουμε από τους ρυθμιστές ποιο μέρος αυτής της δαπάνης έχει ανακτηθεί ήδη από τον ΑΔΜΗΕ. Από κυπριακής πλευράς η καταβολή πληρωμών αρχίζει αρχές 2026 με τα πρώτα 25 εκατ., καθώς δεν δέχθηκαν ΡΑΕΚ και κυβέρνηση την καταβολή όλων των εξόδων κατά την εκτέλεση του έργου και πριν τη λειτουργία του προς όφελος των καταναλωτών. Αυτή η συμφωνία όμως δεν καλύπτει την ελληνική πλευρά και τους καταναλωτές ρεύματος στην Ελλάδα. Ξεκίνησε άραγε η επιβάρυνσή τους (σε ποσοστό 37%) μέσω των λογαριασμών ηλεκτρισμού, νοουμένου ότι ήδη εγκρίθηκαν από τους ρυθμιστές προς ανάκτηση 570 εκατ. ευρώ;
ΧΡΥΜΑ
