Ούτε τα χαρτοφυλάκια των τραπεζών γλυτώνουν από τον εφιάλτη της λειψυδρίας που επικρατεί στην Κύπρο και αναδεικνύεται όλο και περισσότερο ως απειλή που θα μπορούσε να αυξήσει τα προβλήματα σε επιχειρήσεις, να μειώσει τα κέρδη και να θέσει σε κίνδυνο την ανάπτυξη.
Από την ετήσια έκθεση της Τράπεζας Κύπρου για το 2024 η λειψυδρία προσδιορίστηκε ως σημαντικός κίνδυνος και αναγνωρίζεται ο σοβαρός ρόλος των υδάτινων και θαλάσσιων πόρων στη διατήρηση βιώσιμων οικοσυστημάτων, στην υποστήριξη της κοινωνικής ευημερίας και στην προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης.
Στην έκθεση αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι «η λειψυδρία αξιολογήθηκε με βάση τις ετήσιες εκθέσεις της κυπριακής Κυβέρνησης για το υδατικό ισοζύγιο και εξωτερικά εργαλεία, όπως το «Aqueduct Water Risk Atlas» και το «Climate ADAPT initiative». Η αξιολόγηση αναγνώρισε τη λειψυδρία ως σημαντικό κίνδυνο λόγω της εξάρτησης της Κύπρου από τις βροχοπτώσεις και την αφαλάτωση, με την υδατική πίεση να υπερβαίνει το 80% στα τρέχοντα και προβλεπόμενα σενάρια».
Ποιοι τομείς επηρεάζονται
Ποιοι είναι όμως οι επιχειρηματικοί τομείς που επηρεάζονται άμεσα και κατά προέκταση τα χαρτοφυλάκια δανείων που θα επηρεαστούν αρνητικά;
Η ανάλυση που δίνει η Τράπεζα Κύπρου είναι άκρως ενδιαφέρουσα και κατατοπιστική: «Σε περίπτωση ετών με ανεπαρκείς βροχοπτώσεις, ενδέχεται να υπάρξουν ζητήματα κερδοφορίας σε τομείς υψηλής έντασης νερού, όπως: παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού, μεταποίηση, γεωργία, δασοκομία και αλιεία, όπου το νερό χρειάζεται, για παράδειγμα, για ψύξη, καθαρισμό ή σκοπούς παραγωγής, οδηγώντας σε αυξημένο πιστωτικό κίνδυνο».
Στην ετήσια έκθεση της Τράπεζας Κύπρου διευκρινίζεται ότι «παρόλο που η έκθεση της τράπεζας για τους τομείς αυτούς είναι περιορισμένη, σημαντικές δευτερογενείς επιπτώσεις ενδέχεται να εξαπλωθούν σε άλλους οικονομικούς τομείς. Σε μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, το ζήτημα της λειψυδρίας ενδέχεται να επιδεινωθεί από την αύξηση των ανωμαλιών στα πρότυπα βροχόπτωσης, όπως συζητήθηκε επίσης στο πλαίσιο του κινδύνου ξηρασίας, καθώς και του μακροπρόθεσμου κινδύνου ερημοποίησης και των τάσεων βροχόπτωσης».
Εξηγείται στη συνέχεια ότι «το εργαλείο Climate ADAPT χαρακτηρίζει τη λειψυδρία ως σημαντικά αυξανόμενο κίνδυνο στην Κύπρο, με υψηλή επίπτωση και τρωτότητα και παρέχει ένα ειδικό τμήμα για τη διαχείριση των υδάτων ως βασικό τομέα που επηρεάζεται: «Η Κύπρος αντιμετωπίζει ήδη έντονα προβλήματα λειψυδρίας και ξηρασίας, τα οποία αναμένεται να ενταθούν ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής».
Η κυπριακή Κυβέρνηση «εφαρμόζει ήδη δράσεις για την ενίσχυση της προσαρμοστικής ικανότητας της Κύπρου στη μείωση της διαθεσιμότητας των πόρων γλυκών υδάτων. Για τις επόμενες δεκαετίες, το Climate ADAPT υποδεικνύει ότι οι εκτιμώμενοι υδάτινοι πόροι αναμένεται να ικανοποιήσουν τη μελλοντική ζήτηση νερού από όλους τους τομείς. Ωστόσο, η εμφάνιση σοβαρών ξηρασιών και φαινομένων λειψυδρίας ενδέχεται να προκαλέσει υπερεκμετάλλευση των υδάτινων πόρων».
Η Τράπεζα Κύπρου στην ετήσια έκθεση υποδεικνύει πως «στο πλαίσιο αυτής της αξιολόγησης λήφθηκαν υπόψη η κρίση των εμπειρογνωμόνων, οι εκθέσεις διαβούλευσης και στατιστικά δεδομένα, από πηγές όπως η Eurostat, το Παγκόσμιο Ινστιτούτο Πόρων (World Resource Institute) και η κλιματική ανάλυση προκειμένου να ενισχυθεί η ακρίβεια των αξιολογήσεών της και τη σύλληψη των απόψεων των επηρεαζόμενων κοινοτήτων.
Επιπλέον, πραγματοποιήθηκαν εσωτερικές διαβουλεύσεις μέσω της διαδικασίας ολοκλήρωσης της αξιολόγηση διπλής σημαντικότητας (ΑΔΣ), όπου συγκεντρώθηκαν οι απόψεις των βασικών επηρεαζόμενων ενδιαφερόμενων μερών σχετικά με τις σημαντικές επιπτώσεις, κινδύνους και ευκαιρίες του συγκροτήματος στους υδάτινους και θαλάσσιους πόρους. Το συγκρότημα δεν έχει διαβουλευτεί άμεσα με τις επηρεαζόμενες κοινότητες. Μετά την εφαρμογή της διαδικασίας δέουσας επιμέλειας ESG (κανόνες για περιβάλλον, κοινωνία και εταιρική διακυβέρνηση) στη διαδικασία χορήγησης δανείων το 2024, η τράπεζα θα βρίσκεται σε καλύτερη θέση να συνεργαστεί με τους πελάτες για το φάσμα ESG, συμπεριλαμβανομένων των θεμάτων που σχετίζονται με το νερό».
Στόχοι ως τον Ιούνιο 2025
Το συγκρότημα δεν έχει ακόμη καθορίσει συγκεκριμένους στόχους για τη διαχείριση των υδάτων. Σημειώνεται στην ετήσια έκθεση ότι προσδοκίες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας σχετικά με Κ&Π (κλίμα και περιβάλλον) όπως περιγράφονται στον οδηγό της ΕΚΤ, απαιτούν από την τράπεζα να θέσει συγκεκριμένους Κύριους Δείκτες Απόδοσης (ΚΔΑ) και Δείκτες Κινδύνου (ΔΚ) για τους σημαντικούς Κ&Π κινδύνους που έχουν εντοπιστεί.
Δεδομένου ότι ο κίνδυνος λειψυδρίας έχει εντοπιστεί ως σημαντικός μακροπρόθεσμα, η Τράπεζα υποχρεούται έως τον Ιούνιο του 2025 να θέσει μετρήσιμους Κύριους Δείκτες Απόδοσης και Δείκτες Κινδύνου που σχετίζονται με τη λειψυδρία. Το συγκρότημα αναγνωρίζει αυτή τη ρυθμιστική απαίτηση και βρίσκεται στη διαδικασία ευθυγράμμισης των στρατηγικών και των πλαισίων του για να συμπεριλάβει τα πιο πάνω στις μελλοντικές αναφορές και να θέσει τους στόχους του έως τις 30 Ιουνίου 2025.
