Μπορεί τα τελευταία 12 χρόνια να απαγορεύονταν διά νόμου -πλην εξαιρέσεων- οι προσλήψεις και οι προαγωγές στην κρατική μηχανή, ωστόσο τα μέλη της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών συναίνεσαν στο ξεπάγωμα 15 χιλ. θέσεων!
Το πάγωμα στις προσλήψεις και στις προαγωγές είχε εφαρμοστεί στο πλαίσιο του μνημονίου δημοσιονομικής εξυγίανσης, καθώς οι διεθνείς πιστωτές είχαν απαιτήσει τη μείωση των εργαζομένων στο Δημόσιο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα κατά 5 χιλ. πρόσωπα.
Στον νόμο υπήρχαν πολλές εξαιρέσεις, που αφορούσαν για παράδειγμα τους τομείς της υγείας, της παιδείας και της δημόσιας ασφάλειας. Αξίζει να σημειωθεί πως, από το 2012 μέχρι την περασμένη Πέμπτη, όλα τα αιτήματα της Κυβέρνησης για ξεπάγωμα θέσεων πρώτου διορισμού και προαγωγής περνούσαν από την αρμόδια επιτροπή της Βουλής.
Από το 2013 μέχρι το 2016, η αρμοδιότητα για την υποβολή αιτημάτων προς την Επιτροπή Οικονομικών για την αποπαγοποίηση κενών θέσεων προαγωγής ήταν στο Υπουργείο Οικονομικών, ενώ από το 2017 και μετά την αλλαγή του νόμου μέσω πρότασης νόμου, παρακαμπτόταν το αρμόδιο υπουργείο και όλα τα αιτήματα για ξεπάγωμα θέσεων προαγωγής υποβάλλονταν απευθείας στη Βουλή από τις ενδιαφερόμενες αρχές.
Το 2023 άλλαξε και πάλι η νομοθεσία, μέσω της κατάργησης της απαγόρευσης των προσλήψεων, με αποτέλεσμα ενώπιον της Επιτροπής Οικονομικών να τίθενται μόνο αιτήματα για νέους διορισμούς.
Διά μέσου της Επιτροπής Οικονομικών
Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών, ο αριθμός των θέσεων για τις οποίες έδωσε το πράσινο φως η Επιτροπή Οικονομικών στη διάρκεια της εφαρμογής του νόμου ξεπερνούν τις 15.067, από τις οποίες οι 13,499 ήταν θέσεις πρώτου διορισμού και οι 1,568 προαγωγές.
Αξίζει να σημειωθεί πως ο συνολικός αριθμός των θέσεων για τις οποίες είχε συναινέσει η Βουλή για να αποπαγοποιηθούν μπορεί να ξεπερνούν τις 20 χιλ., καθώς τα στοιχεία για τις προαγωγές αφορούν την περίοδο 2013-2016, κατά την οποία είχε την ευθύνη το αρμόδιο υπουργείο. Από το 2017 και εντεύθεν, όλα τα αιτήματα προαγωγών υποβάλλονταν απευθείας από τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες στη Βουλή, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν στοιχεία από το Υπουργείο Οικονομικών.
Βάσει της ανάλυσης των στοιχείων του Υπουργείου Οικονομικών το 2013 είχαν ξεπαγώσει συνολικά 135 θέσεις (13 προαγωγές), το 2014 η Βουλή συναίνεσε στην αποπαγοποίηση 1.378 θέσεων (οι 486 ήταν προαγωγές), το 2015 ξεπάγωσαν 1.385 θέσεις (444 προαγωγές) και το 2016 άλλες 2.094 θέσεις (625 προαγωγές).
Από το 2017 τα στοιχεία αφορούν μόνο το ξεπάγωμα προσλήψεων. Εκείνη τη χρονιά είχαν αποπαγοποιηθεί 924 θέσεις πρώτου διορισμού, το 2018 άλλες 426 θέσεις, το 2019 είχαν εγκριθεί 1.296 θέσεις και το 2020 οι θέσεις πρώτου διορισμού που ξεπάγωσε η Βουλή ήταν 917.
Επιπρόσθετα, η Επιτροπή Οικονομικών το 2021 είχε αποπαγοποιήσει 1.630 προσλήψεις, το 2022 άλλες 1.352 θέσεις, το 2023 άλλες 1.954 θέσεις και πέρσι 1.566 θέσεις πρώτου διορισμού.
Η νέα διαδικασία
Από την περασμένη Πέμπτη, μετά το πράσινο φως που άναψε κατά πλειοψηφία η Ολομέλεια της Βουλής, απελευθερώνονται όλες οι θέσεις πρώτου διορισμού.
Πρόκειται για το τελευταίο μνημονιακό μέτρο που ήταν σε ισχύ.
Με την άρση των απαγορεύσεων στις προσλήψεις, όπως υποστηρίζουν τεχνοκράτες του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού, θα γίνονται πιο γρήγορα οι προσλήψεις, καθώς με τη διαδικασία που εφαρμοζόταν τα τελευταία χρόνια χρειάζονταν ενάμιση με δύο χρόνια για να πληρωθεί μια θέση στην κρατική μηχανή.
Κάτι που δημιούργησε προβλήματα σε πολλά τμήματα και υπηρεσίες, τα οποία θεωρούνται υποστελεχωμένα.
Με τη νέα διαδικασία, η ΕΔΥ τους πρώτους μήνες κάθε έτους θα δημοσιεύει όλες τις κενές θέσεις, είτε πρώτου διορισμού είτε προαγωγής, ενώ θα εγκρίνονται και μέσω του ετήσιου κρατικού προϋπολογισμού, κάτι που γινόταν και πριν την εφαρμογή του νόμου.
Αξίζει να σημειωθεί πως η πλήρης άρση των απαγορεύσεων στις προσλήψεις αποτέλεσε αντικείμενο συμφωνίας μεταξύ των συνδικαλιστικών οργανώσεων και της Κυβέρνησης Αναστασιάδη, η οποία επικυρώθηκε από τη σημερινή Κυβέρνηση.
Πριν τις προεδρικές εκλογές του 2023, όταν συζητείτο σχετικό νομοσχέδιο για άρση των απαγορεύσεων στις προσλήψεις, ο ΔΗΣΥ είχε διαφωνήσει έντονα, παρόλο που το νομοθέτημα είχε κατατεθεί από την κυβέρνηση που στήριζε.
Την ίδια στάση τήρησε και με το νέο νομοσχέδιο της Κυβέρνησης Χριστοδουλίδη, απορρίπτοντάς το, καθώς θεωρεί πως θα ακολουθήσουν εκατοντάδες προσλήψεις στην κρατική μηχανή, φουσκώνοντας ακόμα περισσότερο το κρατικό μισθολόγιο, για το οποίο έχει ήδη προχωρήσει σε συστάσεις το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).
Μετά από οδηγίες του Υπουργείου Οικονομικών το ΔΝΤ, έχει παραδώσει την μελέτη που διενήργησε σε σχέση με το εξορθρολογισμό του κρατικού μισθολογίου για το οποίο θα λάβει αποφάσεις εντός του έτους.
Πάντως, η κυβέρνηση έχει διαμηνύει πολλές φορές πως με τη νέα νομοθεσία δεν πρόκειται να κατακλυστεί η δημόσια υπηρεσία με μεγάλο αριθμό εργαζομένων.
Οι θέσεις που θα πληρωθούν
Οι θέσεις πρώτου διορισμού στην κρατική μηχανή που δεν είναι αποπαγοποιημένες ανέρχονται σε 977, καθώς εάν οι συγκεκριμένες θέσεις δεν ήταν παγοποιημένες η ΕΔΥ κάθε χρόνο μπορούσε να πληρώνει συγκεκριμένο αριθμό θέσεων, ενώ πρόσθετος αριθμός θέσεων κενώνεται ανά έτος.
Οι υπόλοιπές κενές θέσεις στον δημόσιο τομέα θα πληρωθούν από την Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας (θέσεις εκπαιδευτικών), την αστυνομία (αστυφυλάκων και ειδικών και ειδικών αστυφυλάκων) και την Πυροσβετική Υπηρεσία για θέσεις πυροσβεστών.
Επιπρόσθετα, υπάρχουν άλλες 388 κενές θέσεις πρώτου διορισμού σε οργανισμούς δημοσίου δικαίου και Δήμους για τις οποίες έχουν υποβληθεί αιτήματα από τις αρμόδιες αρχές για την αποπαγοποιήση τους.
Βάσει συγκεντρωτικών στοιχείων ο συνολικός αριθμός στο δημόσιο τομέα από το 2012 μέχρι 2024 μειώθηκε κατά 559 εργαζόμενους. Το 2022 ο αριθμός απασχόλησης ανερχόταν σε 52.267 πρόσωπα ενώ το 2024 ο αριθμός των εργαζομένων ήταν 51.708.
Αναλυτικά, η μείωση της απασχόλησης μόνιμου προσωπικού στο Δημόσιο από 2012 μέχρι 2024 ανήλθε σε 2.796 άτομα (από 14.962 σε 12.166 άτομα) ενώ την ίδια περίοδο το έκτακτο προσωπικό αυξήθηκε κατά 902 (από 4.567 άτομα σε 5.469) λόγω του νόμου για τη μετατροπή εργοδοτουμένων ορισμένου χρόνου σε αορίστου χρόνου.
Στον τομέα της εκπαίδευσης, ο αριθμός των εργαζόμενων αυξήθηκε κατά 29%. Δηλαδή αυξήθηκε κατά 3.699 πρόσωπα (12.789 υπηρετούντες από την 1.1.2012 σε σχέση με 16.488 την 31η Δεκεμβρίου 2024).
Τέλος, στον φετινό προϋπολογισμό του 2025 έχουν εγκριθεί 38.803 θέσεις, από τις οποίες οι 15.597 είναι στη Δημόσια Υπηρεσία, οι 12.447 στην εκπαιδευτική υπηρεσία, οι 3.180 στον στρατό, οι 6.294 στην αστυνομία, οι 936 στην πυροσβεστική υπηρεσία, οι 187 θέσεις δικαστών και οι 162 θέσεις κρατικών αξιωματούχων.
