Τη θέση ότι η αύξηση του κατώτατου μισθού στα €1.088 είναι ένα θετικό βήμα, εξέφρασε το Κίνημα Άλμα – Πολίτες για την Κύπρο, υπογραμμίζοντας, ωστόσο, το γεγονός ότι με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, ο νέος κατώτατος μισθός δεν φτάνει.
Την ίδια ώρα κάνει λόγο για «δύο μέτρα και δύο σταθμά» από την Κυβέρνηση Χριστοδουλίδη αφού, όπως αναφέρει, «ανενδοίαστα παραχώρησε ΑΤΑ στους υψηλόμισθους στο 100% του πληθωρισμού και μείωσε μέσω της φορολογικής μεταρρύθμισης τη φορολογία στα μερίσματα από το 17,5% στο 5%, ευνοώντας προκλητικά τους μετόχους των μεγάλων εταιρειών. Συγχρόνως, αρνείται να συζητήσει οποιοδήποτε μοντέλο φορολόγησης των απροσδόκητων υπερκερδών των τραπεζών και των εταιρειών ΑΠΕ».
Αυτούσια η ανακοίνωση
Τις τελευταίες ημέρες δημοσιοποιήθηκαν δύο κρίσιμα στοιχεία που αποτυπώνουν με αριθμούς τη σημερινή κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα στην Κύπρο:
- Η ανακοίνωση της Kυβέρνησης για τον εθνικό κατώτατο μισθό, που θα ανέλθει στα €1.088 από την 1η Ιανουαρίου 2026 και θα παραμείνει σε ισχύ μέχρι το τέλος του 2027, και
- Τα νέα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας από την Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών 2024.
Τα δύο αυτά δεδομένα, όταν διαβαστούν μαζί, δεν επιτρέπουν εφησυχασμό.
(α) Τι δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας για το 2024, στην Κατώτερη Εισοδηματική Τάξη κατατάσσεται το 27,8% του πληθυσμού, το οποίο αποτελεί την μεγαλύτερη εισοδηματική τάξη. Το 14,6% του συνολικού πληθυσμού, δηλαδή139.930 συμπολίτες μας, βρισκόταν σε κίνδυνο φτώχιας και κοινωνικού αποκλεισμού, ακόμη και μετά τα κοινωνικά επιδόματα. Ταυτόχρονα, το 2024, δεύτερη μεγαλύτερη εισοδηματική τάξη αποτελεί, με ποσοστό 22,2%, η Κατώτερη Μεσαία Τάξη, η οποία, όπως και η Κατώτερη Εισοδηματική Τάξη, λαμβάνει εισοδήματα κάτω από το εθνικό διάμεσο εισόδημα.
Την ίδια στιγμή, η κατανομή του εισοδήματος (δείκτης Gini) στην Κύπρο παραμένει ελαφρώς χειρότερη από τον μέσο όρο της ΕΕ. Σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Ιούλη του 2025 στην ιστοσελίδα BestBrokers, με θέμα «Ανισότητα πλούτου», κατά την τελευταία εικοσαετία, παρατηρείται, σε παγκόσμιο επίπεδο, μία δραματική αύξηση στη συγκέντρωση πλούτου. Στην Κύπρο, ειδικότερα, το μερίδιο του εθνικού πλούτου που κατείχε το 10% των εισοδηματιών, αυξήθηκε κατά 16 ποσοστιαίες μονάδες, δηλαδή από 50,7% το 2000 ανήλθε σε 66,7% το 2023, με αποτέλεσμα πλέον μόνο το 33% του εθνικού πλούτου να ελέγχεται από το υπόλοιπο 90% του πληθυσμού.
Είναι αξιοσημείωτο ότι, στην Κύπρο, το μερίδιο πλούτου του πλουσιότερου 1% στον συνολικό εθνικό πλούτο, αυξήθηκε σημαντικά από περίπου 12,8% το 2000 σε πάνω από 33% το 2023. Αυτό συνιστά ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστιαία άλματα στην Ευρώπη και στον κόσμο.
Την ίδια ώρα, οι μισθοί στην Κύπρο, ιδίως όταν συγκρίνονται σε όρους αγοραστικής δύναμης (PPS), υστερούν αισθητά σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Συγκεκριμένα, το 2024, η Κύπρος κατατάχθηκε στην 20η θέση στην ΕΕ, με επίπεδο μέσων μισθών γύρω στο 75% του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διαφορά αγοραστικής δύναμης και μισθών επηρεάζει αναπόφευκτα και τον κατώτατο μισθό, ο οποίος διαμορφώνεται πάνω σε μια συνολικά ασθενέστερη μισθολογική βάση.
(β) Κατώτατος μισθός: βήμα μπροστά, αλλά όχι επαρκές
Η αύξηση του κατώτατου μισθού στα €1.088 από 1/1/2026 είναι αναμφίβολα ένα θετικό βήμα και το επικροτούμε. Όμως, με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, ο νέος κατώτατος μισθός δεν φτάνει:
- ούτε το 60% του διάμεσου μισθού,
- ούτε το 50% του ακαθάριστου μέσου μισθού,
τα οποία αποτελούν ενδεικτικά σημεία αναφοράς, σύμφωνα με την Οδηγία της ΕΕ για επαρκείς κατώτατους μισθούς, με στόχο την επίτευξη αξιοπρεπούς βιοτικού επιπέδου.
Συγκεκριμένα, ο νέος κατώτατος μισθός, που θα ισχύει για τα έτη 2026 και 2027, θα είναι ίσος με το 57,8% του διάμεσου μισθού του 2024 και ίσος με το 43,8% του ακαθάριστου μέσου μισθού του 2024, ενώ θα παραμείνει καθηλωμένος για τα επόμενα δύο χρόνια, στο ύψος που καθορίστηκε με έτος αναφοράς το 2024. Αυτό σημαίνει ότι, μέχρι το τέλος του 2027, η βάση του κατώτατου μισθού δεν θα έχει προσαρμοστεί σύμφωνα με τις αλλαγές στο κόστος ζωής (τις πραγματικές τιμές) και τη διάμεση/μέση μισθολογική πραγματικότητα, με αποτέλεσμα να μην διατηρεί την αγοραστική του δύναμη.
(γ) Δύο μέτρα και δύο σταθμά
Την ώρα που:
- δεκάδες χιλιάδες πολίτες που είτε βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχιας, είτε δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις καθημερινές οικονομικές τους υποχρεώσεις και να καλύψουν με αξιοπρέπεια τις βιοτικές ανάγκες τους,
- και ο κατώτατος μισθός παραμένει κάτω από τα ευρωπαϊκά όρια επάρκειας, χωρίς να διασυνδέεται αυτόματα με την ΑΤΑ, στερώντας από τους χαμηλόμισθους στοιχειώδη προστασία της αγοραστικής τους δύναμης,
η Κυβέρνηση Νίκου Χριστοδουλίδη ανενδοίαστα παραχώρησε ΑΤΑ στους υψηλόμισθους στο 100% του πληθωρισμού και μείωσε μέσω της φορολογικής μεταρρύθμισης τη φορολογία στα μερίσματα από το 17,5% στο 5%, ευνοώντας προκλητικά τους μετόχους των μεγάλων εταιρειών. Συγχρόνως, αρνείται να συζητήσει οποιοδήποτε μοντέλο φορολόγησης των απροσδόκητων υπερκερδών των τραπεζών και των εταιρειών ΑΠΕ.
(δ) Η θέση του κινήματος ΑΛΜΑ: αύξηση ναι, αλλά με σχέδιο και δικαιοσύνη
Το ΑΛΜΑ στηρίζει την αύξηση του κατώτατου μισθού, αλλά:
- όχι άκριτα,
- όχι αποσπασματικά, και
- όχι εις βάρος της απασχόλησης.
Υποστηρίζουμε:
- σταδιακές αυξήσεις, όχι απότομες, και άρα, σύνδεση του κατώτατου με την ΑΤΑ σε ετήσια βάση, ώστε η προσαρμογή να είναι ομαλή και δίκαιη,
- στήριξη των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στη μεταβατική περίοδο,
- επενδύσεις στην παραγωγικότητα, τις δεξιότητες και την ποιότητα της εργασίας, και
- ουσιαστικούς ελέγχους ώστε η αύξηση να φτάνει πράγματι στον εργαζόμενο.
Η ανταγωνιστικότητα της Κυπριακής οικονομίας δεν πρέπει να χτίζεται με φθηνή εργασία και συμπίεση μισθών, αλλά με έξυπνη οικονομία, σταθερούς κανόνες και δίκαιη κατανομή της ανάπτυξης.
Το μήνυμά μας είναι ξεκάθαρο.
Όταν:
- σχεδόν ο μισός πληθυσμός λαμβάνει από ακραία χαμηλά έως χαμηλά εισοδήματα,
- 1 στους 7 συμπολίτες μας βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχιας,
- και ο κατώτατος μισθός παραμένει κάτω από τα ευρωπαϊκά όρια επάρκειας,
τότε το ερώτημα δεν είναι κατά πόσο η οικονομία αναπτύσσεται, αλλά για ποιους αναπτύσσεται.
Το ΑΛΜΑ θα συνεχίσει να καταθέτει τεκμηριωμένες, ρεαλιστικές και κοινωνικά δίκαιες προτάσεις, οι οποίες προάγουν και την ανταγωνιστικότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη. Είναι πεποίθησή μας ότι η οικονομία που δεν προάγει ευημερία για τους πολλούς έχει σαθρά θεμέλια. Η ανάπτυξη που ευνοεί τους λίγους δεν είναι βιώσιμη. Μόνο με δικαιοσύνη, η ανάπτυξη ενισχύει την κοινωνική συνοχή.
