Εδραιωμένα στην κυπριακή κοινωνία είναι τα έμφυλα στερεότυπα, με τη χώρα μας να κατατάσσεται στην τελευταία θέση της ΕΕ. Το σοβαρότερο πρόβλημα (54,7%) εντοπίζεται στην ανυπαρξία ελεύθερου χρόνου των γυναικών, οι οποίες είναι επιφορτισμένες με τη φροντίδα του νοικοκυριού καθώς και των εξαρτώμενων μελών, δηλαδή τους ηλικιωμένους και τα παιδιά. Εξίσου κακή είναι η εικόνα της χώρας μας (13,6% – προτελευταία θέση) και στην ανάληψη θέσεων εξουσίας από τις γυναίκες. Χάσμα εντοπίζεται και στον τομέα των γνώσεων, όμως, αυτή τη φορά σε βάρος των ανδρών.
Τα εν λόγω δεδομένα για το 2025, δημοσιοποίησε σήμερα το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE), το οποίο παρά την χαμηλή κατάταξη της Κύπρου, υπογραμμίζει πως υπάρχει βελτίωση στην βαθμολογία της χώρας μας, όπως στους τομείς υγείας και εργασίας.
Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι, «η Κύπρος βαθμολογείται με 47,6 μονάδες από τις 100 στον Δείκτη Ισότητας των Φύλων και κατατάσσεται στην τελευταία θέση εντός της ΕΕ. Αυτό οφείλεται στις χαμηλές επιδόσεις στους τομείς του χρόνου (27η), της γνώσης (26η) και της εξουσίας (26η). Η βαθμολογία του Δείκτη Ισότητας των Φύλων έχει αυξηθεί κατά 5,1 μονάδες από το 2015 και κατά 1,8 μονάδες από το 2020. Η Κύπρος αύξησε τη βαθμολογία της κυρίως λόγω βελτιώσεων στους τομείς της υγείας και της εργασίας».
Από την πλευρά της, η Επίτροπος Ισότητας των Φύλων, Τζόζη Χριστοδούλου, ανέφερε στον «Φ» ότι αναγνωρίζεται το πρόβλημα και γι’ αυτό γίνονται ενέργειες για την άμβλυνση των στερεοτύπων και την αλλαγή κουλτούρας. «Δεν πρόκειται για διαγωνισμό ανδρών και γυναικών. Στόχος μας είναι η ίση εκπροσώπηση μακριά από τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις».
Με βάση τα στοιχεία, το έμφυλο χάσμα στη χώρα μας ανέρχεται στο 54,7%, στον τομέα του (προσωπικού) χρόνου, το οποίο συνδέεται με την οικιακή εργασία και τη φροντίδα εξαρτώμενων (π.χ. παιδιών, ηλικιωμένων), στο 44,6% στον τομέα της γνώσης και στο 13,6% στον τομέα της εξουσίας.
Στον τομέα της εργασίας, παρά την αύξηση του ποσοστού συμμετοχής των γυναικών, το οποίο είναι το υψηλότερο στην ΕΕ (86.3%), την ίδια στιγμή καταγράφεται διαχωρισμός σε ανδροκρατούμενα και γυναικοκρατούμενα επαγγέλματα (49.4%).
Οι γυναίκες της ηλικιακής ομάδας 30-34, παρά το γεγονός ότι ολοκληρώνουν την τριτοβάθμια εκπαίδευση σε ποσοστό 73% (το ψηλότερο στην ΕΕ) σε σύγκριση με 56% στους άντρες, εντούτοις δεν απασχολούνται σε τομείς σχετικούς την εκπαίδευσή τους.
«Τα πιο πάνω στοιχεία καταδεικνύουν ότι οι στερεοτυπικοί ρόλοι γυναικών και ανδρών, οι συνειδητές και ασυνείδητες προκαταλήψεις, συνεχίζουν να διαμορφώνουν τις επιλογές κοριτσιών και αγοριών, γυναικών και ανδρών», υπογραμμίζει το γραφείο της Επιτρόπου Ισότητας.
Η βαθμολογία της Κύπρου και οι δείκτες
Η βελτίωση της βαθμολογίας της Κύπρου καταγράφεται σταθερά τα τελευταία χρόνια. Η χώρα μας σημειώνει άνοδο κατά 5,1 μονάδες από το 2015 και κατά 1,8 μονάδες από το 2020. Δηλαδή, από 42,5 το 2015 και 45,8 το 2020, βαθμολογείται με 47,6 το 2025.
Ωστόσο, λόγω του γεγονότος ότι η νέα μεθοδολογία αξιολόγησης που υιοθετεί το EIGE δεν λαμβάνει υπόψη τον βαθμό προόδου της κάθε χώρας, η Κύπρος υποχωρεί στην 27η θέση ανάμεσα στα κράτη μέλη της ΕΕ. Σύμφωνα με το ίδιο το Ινστιτούτο, υπογραμμίζει το Γραφείο της Επιτρόπου, η νέα κατάταξη δεν είναι συγκρίσιμη με παλαιότερες, λόγω της αλλαγής στη μεθοδολογία που ίσχυε από το 2013. Το ίδιο το EIGE σημειώνει ότι «η πτώση στη βαθμολογία δεν σημαίνει αυτόματα ότι οι συνθήκες χειροτερεύουν» και ότι «η σύγκριση παλιών και νέων βαθμολογιών είναι παραπλανητική», ακριβώς διότι ο τρόπος αξιολόγησης τίθεται πλέον σε νέα βάση.
Σημειώνεται ότι κάθε διεθνής οργανισμός που διενεργεί αξιολόγηση ακολουθεί τη δική του μεθοδολογία και ορίζει τα συγκεκριμένα κριτήρια που περιλαμβάνει. Άλλοι διεθνείς δείκτες, οι οποίοι συνεκτιμούν τον αντίκτυπο των πολιτικών και δράσεων που προάγουν την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών, κατατάσσουν τη χώρα μας ως εξής:
– European Investment Bank Investment Survey 2025 – Κριτήριο «Εταιρείες ανά ποσοστό γυναικών σε ανώτερους ρόλους, κατά χώρα»: Η Κύπρος κατατάσσεται δεύτερη ανάμεσα στα κράτη μέλη της ΕΕ, με ποσοστό 42%.
– World Economic Forum Global Gender Gap 2025: Η Κύπρος κατέχει την 82η θέση ανάμεσα σε 148 χώρες, σε σχέση με την 106η θέση το προηγούμενο έτος.
– Women Peace and Security 2025-26: Η Κύπρος κατέχει την 52η θέση ανάμεσα σε 181 χώρες, σε σύγκριση με την 63η θέση που κατείχε στην προηγούμενη κατάταξη.
Τζόζη Χριστοδούλου: Δεν υπάρχει χρόνος για τις γυναίκες
Την απουσία χρόνου από τις γυναίκες, λόγω των οικιακών εργασιών και της φροντίδας των παιδιών και των ηλικιωμένων, επεσήμανε η Επίτροπος Ισότητας. «Παραδοσιακά οι γυναίκες επιβαρύνονται εξολοκλήρου από αυτές τις εργασίες», υπογράμμισε και πρόσθεσε «οι γυναίκες δεν έχουν τον χρόνο να αναπτυχθούν σε άλλους τομείς, και ειδικότερα να συμμετάσχουν στα κέντρα λήψης των αποφάσεων».
Αυτός είναι και ο λόγος, υπογραμμίζει η κ. Χριστοδούλου, όπου η Εθνική Στρατηγική στοχεύει στην εξάλειψη στερεοτύπων.
Μεταξύ άλλων, επεσήμανε η Επίτροπος, είναι:
- Η συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας
- Οι δράσεις επαφής με τους νέους
- Η πρωτοβουλία «Υπουργός για μέρα», ώστε κορίτσια Β’ και Γ’ τάξης Λυκείου να λαμβάνουν ρόλο χάραξης πολιτικών
- Προωθούνται τα μαθήματα STEM
- Γίνονται δράσεις για τις γυναίκες στη Ναυτιλία και τη Διπλωματία
Επιπλέον, ανέφερε η κ. Χριστοδούλου γίνονται ενέργειες για τη συμφιλίωση της οικογενειακής και της επαγγελματικής ζωής, οι οποίες εστιάζουν στην δυνατότητα πρόσβασης σε δομές όπως βρεφοκομικοί σταθμοί και οίκο ευγηρίας.
Επιπλέον, υπογράμμισε η κ. Χριστοδούλου, ως συνέχεια ευρωπαϊκής οδηγίας και μετά από δημόσια διαβούλευση, ετοιμάστηκε νομοσχέδιο που κατατεθεί προσεχώς στη Βουλή για την «Ισόρροπη Εκπροσώπηση στα Διοικητικά Συμβούλια Εισηγμένων Εταιρειών. Αναγνωρίζουμε τα κενά και συνεχίζουμε τη δουλειά για την αποδόμησή τους», κατέληξε η κ. Χριστοδούλου.
