Έντονες αντιδράσεις προκαλεί η πρόταση νόμου με την οποία καθορίζεται για πρώτη φορά ο όρος «γυναίκα» και «φύλο». Οι καθολικές σχεδόν αντιδράσεις προέρχονται από οργανώσεις και σύνολα και αφορούν στις τρανς γυναίκες, οι οποίες με την αλλαγή αυτή υποστηρίζεται ότι θα μείνουν απροστάτευτες.
Η πρόταση νόμου κατατέθηκε από τους βουλευτές Χρύση Παντελίδη του ΔΗΚΟ και Χάρη Γεωργιάδη του ΔΗΣΥ και τροποποιεί τον περί της Πρόληψης και της Καταπολέμησης της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας και περί Συναφών Θεμάτων (Τροποποιητικός) (Αρ. 2) Νόμος του 2025. Συγκεκριμένα, επιχειρείται τροποποίηση των ορισμών των όρων «γυναίκα» και «φύλο» κατά τρόπο συμβατό με την Οδηγία (ΕΕ) 2024/1385 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Μαΐου 2024, για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της εξ οικείων βίας, καθώς και με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, η οποία κυρώθηκε από τη Δημοκρατία.
Σύμφωνα με τον κ. Παντελίδη, σκοπός της πρότασης είναι για πρώτη φορά να δοθεί ορισμός στον όρο «γυναίκα» αφού δεν υπάρχει πουθενά τι είναι γυναίκα. Όπως είναι σήμερα η κατάσταση, μπορεί να τύχει εκμετάλλευσης από κάποιους, ανέφερε και πρόσθεσε ότι δεν είναι τυχαίο που δεν υπάρχει ξεκάθαρος ορισμός πουθενά στην Ευρώπη ή στη σύμβαση της Κωνσταντινούπολης. Αφορμή για την πρόταση ήταν μια πρόσφατη απόφαση Δικαστηρίου της Αγγλίας όπου δόθηκε ξεκάθαρα ο ορισμός γυναίκα.
Ο κ. Παντελίδης απάντησε και στις κατηγορίες που δέχθηκαν οι εισηγητές ότι «επιχειρούμε να περιορίσουμε το δικαίωμα της ταυτότητας φύλου. Ουδείς θέλει να το περιορίσει, όχι όμως να χωρέσουμε κάτω από τον ορισμό της γυναίκας άλλα χαρακτηριστικά. Είναι αντιφατικό να εξηγήσει κανείς ότι υπάρχουν πολλά φύλα». Επίσης κατηγορηθήκαμε ότι αίρεται η προστασία της τρανς γυναίκας. Ψέματα. Μπορούμε να το κάνουμε όχι όμως κάτω από τον ορισμό της γυναίκας. Ούτως ή άλλως η τρανς γυναίκα προστατεύεται από την πολιτεία. Το δικαίωμα του κάθε ανθρώπου δεν συνοδεύεται πάντα από υποχρέωση της πολιτείας. Απογοήτευση ότι δεχθήκαμε επιθέσεις με χαρακτηρισμούς γι’ αυτή την πρωτοβουλία μας και είναι αντιφατικό που άνθρωποι που επιθυμούν να καταργήσουμε τα στερεότυπα, να αντιμετωπίζονται με στερεότυπους χαρακτηρισμούς».
Ο Χάρης Γεωργιάδης ανέφερε ότι η Βουλή θα πρέπει να πάρει πολιτική απόφαση για αυτό το θέμα αφού ακούσει όλες τις απόψεις. «Θα πρέπει κάποια πράγματα που ως τώρα ήταν αυτονόητα να τα διευκρινίσουμε. Θεωρώ ότι σε αποδυτήρια γυναικών θα πρέπει να έχουν πρόσβαση μόνο οι γυναίκες, στις μαθητικές τουαλέτες των κοριτσιών να έχουν πρόσβαση μόνο τα κορίτσια. Οι ρυθμίσεις αυτές δεν θεωρώ ότι παραβιάζουν το δικαίωμα κανενός, αλλά πρέπει να τα ξεκαθαρίσουμε», παρατήρησε.
Ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Δικαιοσύνης Άριστος Τσιάρτας τόνισε ότι ο συγκεκριμένος νόμος είναι εναρμονιστικός της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης και αντιμετωπίζεται ένα υπαρκτό πρόβλημα της έμφυλης βίας. Για πρώτη φορά καθορίζεται το φύλο. Ο ίδιος πρόσθεσε ότι αυτόν τον καιρό η Κύπρος αξιολογείται από δυο Επιτροπές για τα θέματα αυτά και ζήτησε χρόνο για διαβούλευση.
Σύμφωνα με εκπρόσωπο της Νομικής Υπηρεσίας δεν υπάρχει ορισμός στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης ούτε στην Οδηγία για το τι είναι γυναίκα. Η Οδηγία είναι σαφείς να μην γίνονται διακρίσεις.
Αύξηση στις επιθέσεις κατά τρανς γυναικών
Επικαλούμενη στοιχεία η εκπρόσωπος του Γραφείου της Επιτρόπου Διοίκησης αφού συμφώνησε με το Υπουργείο Δικαιοσύνης, ανέφερε ότι τα στοιχεία δείχνουν ότι οι τρανς γυναίκες είναι δυσανάλογα θύματα βίας και πρόσθεσε πως ο όρος γυναίκα είναι για να επιδέχεται ερμηνεία. Ο αποκλεισμός της τρανς γυναίκας θα παραβίαζε τον κανονισμό, ανέφερε.
Η Οργάνωση Accept εξέφρασε τη διαφωνία της με την πρόταση νόμου. Εκπρόσωπός της ανέφερε πως άλλο το φύλο και άλλο το κοινωνικό φύλο και άλλο η ταυτότητα φύλου. Το ΕΔΑΔ, πρόσθεσε, σε απόφασή του είπε ότι ο κατάλογος είναι ανοικτός. Η ενδοοικογενειακή βία πλήττει τις γυναίκες και τις τρανς γυναίκες.
Την αντίθεσή τους με την πρόταση νόμου εξέφρασαν η ΠΟΓΟ, η Γυναικεία Κίνηση Οικολόγων, το Ινστιτούτο Μεσογειακού Φύλου, ο Κυπριακός Σύνδεσμος Οικογενειακού Προγραμματισμού που επικαλέστηκαν τους κινδύνους για μη παροχή προστασίας στις τρανς γυναίκες.
Διχασμένοι είναι και οι βουλευτές. Ο Σωτήρης Ιωάννου του ΕΛΑΜ διερωτήθηκε αν υπάρχουν περισσότερα από δύο φύλα και από που προέρχεται ο ορισμός κοινωνικό φύλο; Γιατί γίνεται όλη αυτή η συζήτηση αφού έχουμε μόνο δύο φύλα», ανέφερε.
Σφόδρα αντίθετη κατά της πρότασης ήταν η βουλευτής Αλεξάνδρα Ατταλίδου η οποία διερωτήθηκε αν η πρόταση εξυπηρετεί τον διάλογο για προστασία των ευάλωτων ατόμων και ζήτησε στοιχεία για τις επιθέσεις κατά τρανς γυναικών. Κατά της πρότασης τάχθηκε και ο Χαράλαμπος Θεοπέμπτου.
Μετά και τις ισχυρές διαφωνίες που εκφράστηκαν, αποφασίστηκε όπως η Νομική Υπηρεσία ετοιμάσει γνωμάτευση για το θέμα και το Υπουργείο Δικαιοσύνης μελετήσει όλες τις απόψεις.
