Η ανερχόμενη Κύπρια χορογράφος σημειώνει πως αν ο Πάνας εμφανιζόταν σήμερα, θα έβλεπε ανθρώπους αποκομμένους από τη φύση και το σώμα τους, χαμένους μέσα σε πληροφορίες και φόβο
Ανήκει στη νέα γενιά Κύπριων χορογράφων που διαμορφώνουν με τόλμη και συνέπεια τη σύγχρονη σκηνή του νησιού. Με εμπειρία στη Μαδρίτη και συνεργασίες με σημαντικούς δημιουργούς στην Κύπρο και το εξωτερικό, η Άντρια Μιχαηλίδου επιστρέφει φέτος στην 25η Πλατφόρμα Χορογραφίας Κύπρου, τη διοργάνωση που της έδωσε την πρώτη μεγάλη ώθηση στην καλλιτεχνική της πορεία. Μάλιστα, έχει επιλεγεί να κλείσει τη φετινή διοργάνωση με το νέο της έργο «ΦΑΡΜΑ», ένα χορογραφικό τελετουργικό εμπνευσμένο από τον θεό Πάνα, το αρχέγονο πνεύμα της φύσης και του ενστίκτου. Στη σκηνή, ο κόσμος της Φάρμας μοιάζει με μικρογραφία της κοινωνίας: ένα πεδίο όπου η ελευθερία συνυπάρχει με τον έλεγχο, η συλλογικότητα με την ατομικότητα, το χάος με την πειθαρχία. Με streetwear αισθητική και ζωώδη ενέργεια, το έργο μετατρέπει το σώμα σε πεδίο αντίστασης απέναντι στη γλώσσα της εξουσίας, αναζητώντας ένα μυθικό ταξίδι που διερευνά την ανθρώπινη ανάγκη για ελευθερία.
–Τι σε οδήγησε να στραφείς στη τη μυθολογική φιγούρα του Πάνα; Ο Πάνας μ’ ενδιαφέρει γιατί δεν είναι μια μονοδιάστατη φιγούρα. Περνάει απ’ όλα: από την αγάπη και τον έρωτα μέχρι τους πειρασμούς, τον φόβο, το χάος. Μέσα του κουβαλάει αυτή τη μεγάλη σύγκρουση ανάμεσα στο ένστικτο και τον έλεγχο, ανάμεσα στη φύση και τον πολιτισμό. Σήμερα, που ζούμε διαρκώς μέσα σε πολέμους, βία και κρίσεις, τον βλέπω σαν ένα σύμβολο της ωμής δύναμης που ξεσπά όταν ο κόσμος γύρω μας διαλύεται. Είναι σαν τη φωνή της φύσης και του ανθρώπου που αντιδρούν όταν πιέζονται, φοβούνται ή χάνουν το έδαφος κάτω από τα πόδια τους. Αυτό που με αγγίζει περισσότερο είναι η σχέση του με τον πανικό- εκείνη τη στιγμή που όλα καταρρέουν και η ψυχή δείχνει το πιο αληθινό, ζωώδες κομμάτι της.
–Ποια πλευρά του σε αφορά περισσότερο σήμερα; Σε μια εποχή όπου η τεχνολογία, οι συγκρούσεις και η βία μας έχουν απομακρύνει από το σώμα και το συναίσθημα, ο Πάνας μοιάζει με μια υπενθύμιση ότι μέσα στο χάος υπάρχει ακόμα ζωή, ένστικτο, κίνηση. Κάπως έτσι, η «ΦΑΡΜΑ» γίνεται για μένα ένας χώρος όπου ο μύθος συναντά τη σύγχρονη πραγματικότητα των πολέμων- ένα είδος τελετουργίας για να ξαναβρούμε το ανθρώπινο μέσα σ’ όλη αυτή τη σκοτεινιά.
–Ο τίτλος «ΦΑΡΜΑ» φέρει συνειρμούς εξουσίας, πειραματισμού, αλλά και κοινότητας. Πώς νοηματοδοτείται μέσα στο έργο; Ο τίτλος έχει πολλές σημασίες. Από τη μία θυμίζει έναν χώρο ελέγχου, έναν τόπο πειραματισμού, όπου τα σώματα παρατηρούνται και μπαίνουν σε κανόνες. Από την άλλη, φέρνει και την αίσθηση της κοινότητας, τού να ζεις μαζί με άλλους, αλλά και της εξάρτησης: όπως σε μια πραγματική φάρμα, όπου όλα τα πλάσματα συνυπάρχουν μέσα σ’ ένα σύστημα που τα φροντίζει, αλλά τα κρατά και υπό έλεγχο. Στο έργο, η Φάρμα λειτουργεί ως μικρογραφία της κοινωνίας. Ένα μέρος όπου η ελευθερία και η υποταγή υπάρχουν ταυτόχρονα. Οι χορευτές άλλοτε κινούνται σαν οργανωμένη ομάδα, σαν κοπάδι κι άλλοτε ξεφεύγουν, αντιδρούν, δοκιμάζουν τα όριά τους.
–Η εξουσία πώς εμφανίζεται; Δεν εμφανίζεται ως ένα πρόσωπο· είναι πιο πολύ μια ενέργεια που περνάει μέσα από τις κινήσεις, τους ρυθμούς, ακόμα και τις σιωπές. Την ίδια στιγμή, η Φάρμα λειτουργεί και σαν χώρος πειραματισμού- ένα μέρος όπου τα σώματα μεταμορφώνονται και ψάχνουν νέους τρόπους συνύπαρξης. Τελικά, η Φάρμα δεν είναι απλώς ένας τόπος. Είναι μια συνθήκη ζωής, μια αλληγορία για τον κόσμο μας που παλεύει ανάμεσα στην ανάγκη για ασφάλεια και την επιθυμία για ελευθερία.
–Με επτά χορευτές στη σκηνή, πώς διαχειρίζεσαι τη δυναμική της ομάδας ως «κοπάδι»; Πώς η ατομικότητα συγκρούεται με τη συλλογικότητα; Με τους επτά χορευτές, η ομάδα λειτουργεί σαν κοπάδι που δεν κάθεται ποτέ. Κάποιες στιγμές κινούνται όλοι μαζί σαν ένα σώμα και ξαφνικά, κάποιος ξεφεύγει, άλλοι συγκρούονται, όλοι προσπαθούν να βρουν ξανά τον ρυθμό τους. Κάθε χορευτής έχει τη δική του φωνή, το δικό του ένστικτο, αλλά ταυτόχρονα πρέπει να μπει στη ροή του κοπαδιού.
–Και πώς το ένστικτο συγκρούεται με την πειθαρχία; Η πειθαρχία κρατάει τη σκηνή οργανωμένη, αλλά το ένστικτο πάντα σπάει τους κανόνες. Φέρνει εκρήξεις, στιγμές ελευθερίας, λίγο χάος. Αυτή η συνεχής αλλαγή, αυτό το «πότε μαζί, πότε χώρια», είναι που κάνει τη χορογραφία ζωντανή. Στο τέλος, η ομάδα μοιάζει με μια μικρή κοινωνία: παλεύει ανάμεσα στο να ανήκει σε κάτι και στο να ξεχωρίζει, ανάμεσα στον έλεγχο και στο χάος. Κι αυτό είναι που τη ζωογονεί.
–Αν ο Πάνας εμφανιζόταν τώρα μπροστά σου, μέσα στον κόσμο του 2025, τι πιστεύεις πως θα είχε να πει για την ανθρώπινη κατάσταση; Αν ο Πάνας εμφανιζόταν σήμερα, θα έβλεπε ανθρώπους αποκομμένους από τη φύση και το σώμα τους, χαμένους μέσα σε πληροφορίες και φόβο. Θα μας έδειχνε ότι ο πανικός δεν είναι μόνο τρόμος, αλλά είναι και αφύπνιση, η στιγμή που το ένστικτο ζητά να μιλήσει. Θα μας καλούσε να γυρίσουμε στην απλότητα, στη σιωπή, στο άγριο κομμάτι του εαυτού μας, εκεί όπου ξαναρχίζει η ζωή.
–Σε μια κοινωνική συνθήκη που συχνά καταπιέζει το ένστικτο, μπορεί ο χορός να λειτουργήσει ως πράξη αντίστασης; Ναι, ο χορός μπορεί- και πρέπει- να είναι πράξη αντίστασης. Σε μια κοινωνία που επιβάλλει έλεγχο, μέτρο και ορθολογισμό και που μας αποσυνδέει από το σώμα μας, ο χορός επαναφέρει την αλήθεια του ενστίκτου. Το σώμα που χορεύει δεν υπακούει απλώς: ακούει, εκφράζεται. Είναι άγριο, ατελές, ζωντανό. Ο χορός αντιστέκεται χωρίς λόγια, γιατί λειτουργεί πέρα από τη γλώσσα της εξουσίας. Όταν το σώμα κινείται ελεύθερα, αλλάζει ο χώρος γύρω του. Δημιουργείται ένα πεδίο όπου το ένστικτο, η επιθυμία και η ελευθερία γίνονται ορατά. Στη ΦΑΡΜΑ, αυτό είναι το κεντρικό στοιχείο: το σώμα γίνεται αντίλογος στην πειθαρχία, μια τελετουργία απελευθέρωσης. Και δεν είναι διαφυγή από την πραγματικότητα, είναι ο πιο άμεσος τρόπος να συνδεθούμε ξανά μ’ αυτήν, μέσα από την αλήθεια του σώματος.
–Πώς αντιλαμβάνεσαι τη σχέση του σώματος με τη φύση σήμερα, σε μια εποχή που όλα μετατοπίζονται προς το ψηφιακό και το τεχνητό; Σήμερα αυτή η σχέση μοιάζει τραυματισμένη, αλλά δεν έχει χαθεί. Ζούμε σε μια εποχή όπου το σώμα τείνει να γίνεται προέκταση της οθόνης, ένα μέσο επικοινωνίας περισσότερο παρά βίωσης. Η τεχνολογία μάς συνδέει, αλλά ταυτόχρονα μας αποσυνδέει από τη φυσική μας υπόσταση: την αναπνοή, την αφή, τον χώρο και τον χρόνο. Η φύση, όμως, υπάρχει μέσα στο σώμα· το σώμα είναι φύση. Κουβαλάει μνήμες, ένστικτα και ρυθμούς που καμία οθόνη δεν μπορεί να αντικαταστήσει. Μέσα από τις κινήσεις προσπαθώ να ξαναφέρουμε αυτή τη γνώση, να θυμηθούμε ότι η κίνηση δεν είναι μόνο έκφραση, αλλά μια επιστροφή στη γη, στις ρίζες μας, στο πρωτογενές κομμάτι του εαυτού. Σ’ έναν κόσμο όλο και πιο τεχνητό, το σώμα μπορεί να γίνει αντίσταση, υπενθύμιση ότι η ζωή εξακολουθεί να πάλλεται μέσα μας, οργανικά, αληθινά.
–Η Πλατφόρμα Χορογραφίας, που φέτος γιορτάζει τα 25 της χρόνια, έχει αναδειχθεί σε θερμοκήπιο νέων δημιουργών. Πώς έχει διαμορφώσει την πορεία σου αυτή η διοργάνωση; Υπήρξε καθοριστική για μένα. Μέσα απ’ αυτή είχα την ευκαιρία να πειραματιστώ, να δοκιμάσω ιδέες και να φτιάξω τη δική μου καλλιτεχνική γλώσσα. Κέρδισα το πρώτο βραβείο στους Νέους Χορογράφους το 2020, κι ήταν η πρώτη μου δουλειά επί σκηνής. Αυτό όχι μόνο αναγνώρισε τη δουλειά μου, αλλά μου έδωσε και αυτοπεποίθηση να συνεχίσω να ψάχνω νέους τρόπους έκφρασης και συνεργασίας. Η εμπειρία μου έδειξε ότι η χορογραφία μπορεί να είναι ταυτόχρονα προσωπική αναζήτηση και συλλογική εμπειρία. Κι ότι μέσα σε έναν ασφαλή, δημιουργικό χώρο, οι νέες φωνές μπορούν ν’ ανθίσουν και να βρουν τον δρόμο τους στη σύγχρονη σκηνή.
–Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για μια νέα Κύπρια χορογράφο σήμερα; Να δημιουργήσει έργα που ο κόσμος δεν παρακολουθεί απλώς, αλλά τα ζει. Να νιώσει, να μάθει κάτι καινούριο, να συνδεθεί με το σώμα, με τα ένστικτά του, με την πραγματικότητα γύρω του. Η τέχνη γίνεται έτσι ένας χώρος πειραματισμού και αντίστασης, όπου η εμπειρία ανοίγει δρόμους για σκέψη και αίσθηση.
- INFO Λεμεσός, Θέατρο Ριάλτο, 25η Πλατφόρμα Χορογραφίας, 14-16 Νοεμβρίου, 8.30μ.μ. rialto.com.cy. Η «ΦΑΡΜΑ», με τη συμμετοχή επτά ερμηνευτών, παρουσιάζεται την Κυριακή 16 Νοεμβρίου
Χορηγός επικοινωνίας: Ο Φιλελεύθερος
Ελεύθερα, 9.11.2025
