Σαν μια πρόκληση που είχαν καθημερινά να αντιμετωπίσουν, είδαν τη συνδιδασκαλία οι δύο κατηγορίες νηπιαγωγών που κλήθηκαν να συνεργαστούν στο πλαίσιο του πιλοτικού προγράμματος παροχής ενισχυτικής διδασκαλίας σε δημόσια νηπιαγωγεία.
Το πρόγραμμα προνοεί την τοποθέτηση και δεύτερου νηπιαγωγού στην τάξη, για την κάλυψη των αναγκών παροχής ενισχυτικής διδασκαλίας για διαχείριση θεμάτων βίας και παραβατικότητας καθώς και μαθησιακών ή άλλων δυσκολιών που αντιμετωπίζουν κάποια παιδιά. Εφαρμόστηκε κατά τη σχολική χρονιά 2023-2024, σε 27 δημόσια νηπιαγωγεία παγκύπρια και αξιολογήθηκε πρόσφατα από το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης (ΚΕΕΑ) του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, και όπως προέκυψε παρά τα σημεία που χρήζουν βελτίωσης, έχει θετικό πρόσημο ως προς την αποτελεσματικότητα του στα παιδιά και στην τάξη.
Στα ερωτηματολόγια ανταποκρίθηκαν 27 διευθύντριες/διευθύνουσες, 45 εκπαιδευτικοί ενισχυτικής διδασκαλίας (οι δεύτεροι νηπιαγωγοί που τοποθετήθηκαν στις τάξεις) και 46 εκπαιδευτικοί γενικής τάξης. Συμμετείχαν επίσης και αρμόδιοι του υπουργείου Παιδείας.
Μεταξύ των πιο σημαντικών ευρημάτων που προέκυψαν από την αξιολόγηση του προγράμματος είναι:
- Πρόγραμμα – Συνδιδασκαλία – Συντονισμός:
– Οι εκπαιδευτικοί συμφώνησαν ότι οι στόχοι, οι οδηγίες που δόθηκαν και τα καθήκοντά τους ήταν ξεκάθαρα. Οι πρόνοιες για παροχή της ενισχυτικής διδασκαλίας εντός της γενικής τάξης, αλλά και η εστίαση σε συγκεκριμένα παιδιά που χρήζουν περαιτέρω και διαφοροποιημένης στήριξης (παιδιά με μεταναστευτική βιογραφία, βίαιη ή αποκλίνουσα συμπεριφορά, μαθησιακές ή άλλες δυσκολίες) βρήκαν σε πολύ υψηλό βαθμό σύμφωνες και τις τρεις ομάδες εκπαιδευτικών.
– Η συνδιδασκαλία αποτέλεσε πρόκληση με τη δήλωση που αφορούσε στην εφαρμογή της σε καθημερινή βάση, να έχει χαμηλότερο μέσο όρο συμφωνίας και από τις τρεις ομάδες εκπαιδευτικών (Διευθύντριες/ Διευθύνουσες: 3,1 – Εκπαιδευτικοί Ενισχυτικής Διδασκαλίας: 2,9 – Εκπαιδευτικοί Γενικής Τάξης: 3,2). Επίσης, αν και οι εκπαιδευτικοί ενισχυτικής διδασκαλίας και γενικής τάξης συμφώνησαν σε αρκετά υψηλό βαθμό ότι είχαν τις γνώσεις και δεξιότητες για σχεδιασμό και εφαρμογή της συνδιδασκαλίας, ταυτόχρονα, αναφέρθηκαν σε προκλήσεις που αντιμετώπισαν στην εφαρμογή της.
– Ο χρόνος για συντονισμό ανάμεσα στις εκπαιδευτικούς ενισχυτικής διδασκαλίας και γενικής τάξης αναγνωρίστηκε ως θετικό στοιχείο, ωστόσο, οι εκπαιδευτικοί συμφώνησαν σε χαμηλότερο βαθμό ότι αφιερωνόταν χρόνος καθημερινά για συντονισμό, αναφέροντας προκλήσεις όπως η ώρα διεξαγωγής του, όπως αυτή ορίστηκε στο πρόγραμμα (4η περίοδος), καθώς και ο τύπος του σχολείου (π.χ. μονοθέσια). Επιπλέον, οι εκπαιδευτικοί γενικής τάξης συμφώνησαν σε μικρότερο βαθμό από ότι οι εκπαιδευτικοί ενισχυτικής διδασκαλίας ότι ο χρόνος αυτός ήταν ικανοποιητικός, αναφέροντας ότι θα επιθυμούσαν να ήταν περισσότερος, για να επιτυγχάνεται καλύτερη προετοιμασία και προγραμματισμός.
– Όσον αφορά στην πρόνοια για παροχή ενισχυτικής διδασκαλίας για τρεις διδακτικές περιόδους καθημερινά, οι τρεις ομάδες εκπαιδευτικών συμφώνησαν ότι αυτός δεν ήταν ικανοποιητικός, κάτι το οποίο τόνισαν και οι εκπρόσωποι του Υπουργείου. Στις εισηγήσεις των εμπλεκομένων περιλαμβάνονταν η αύξηση των ωρών ενισχυτικής διδασκαλίας, καθώς και η επέκταση του προγράμματος καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου και σε περισσότερες τάξεις και σχολεία.
– Οι εκπαιδευτικοί συμφώνησαν ότι η διεξαγωγή συχνών επιμορφωτικών δράσεων στο πλαίσιο του προγράμματος και η συμμετοχή τους σε αυτές ήταν χρήσιμη. Ωστόσο, διαφάνηκε το κενό της επιμόρφωσης προς τις εκπαιδευτικούς γενικής τάξης. Η χρησιμότητα της επιμόρφωσης αναγνωρίστηκε και από τους εκπροσώπους του Υπουργείου που τόνισαν ιδιαίτερα την ανάγκη για συμμετοχή και των εκπαιδευτικών γενικής τάξης στις επιμορφώσεις.
-Οι εκπαιδευτικοί ενισχυτικής διδασκαλίας συμφώνησαν ότι ο ρόλος τους στην τάξη ήταν ισότιμος με τον ρόλο της εκπαιδευτικού γενικής τάξης, ότι έχουν επωφεληθεί ως εκπαιδευτικοί από τη συνεργασία τους με την εκπαιδευτικό γενικής τάξης και διαφώνησαν ότι ένιωθαν ότι ήταν οι βοηθοί.
– Οι εκπαιδευτικοί ενισχυτικής διδασκαλίας συμφώνησαν, επίσης, ότι έχουν προσφέρει σημαντική βοήθεια κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας και ότι ο προγραμματισμός της συνδιδασκαλίας γινόταν μαζί με την εκπαιδευτικό γενικής τάξης έγκαιρα και χωρίς προβλήματα, ότι το εκπαιδευτικό υλικό που αξιοποιείτο κατά την ενισχυτική διδασκαλία αναπτυσσόταν από κοινού και ότι είχαν τη δυνατότητα για ανάληψη πρωτοβουλίας (π.χ. επιλογή διδακτικού υλικού, τρόπο διαχείρισης των παιδιών).
– Συμφώνησαν σε χαμηλότερο βαθμό ότι είναι ικανοποιημένες με τους όρους εργασίας τους στο πρόγραμμα αναφέροντας προβληματισμούς σε σχέση με τη μοριοδότηση, τη μισθοδοσία, καθώς και τη διάρκεια εργοδότησής τους, προβληματισμοί τους οποίους φάνηκε να συμμερίζονται όλοι οι εμπλεκόμενοι συμπεριλαμβανομένων και των εκπρόσωπων του Υπουργείου.
– Όσον αφορά στον ρόλο των εκπαιδευτικών γενικής τάξης, συμφώνησαν σε αρκετά υψηλό βαθμό ότι έχουν επωφεληθεί ως εκπαιδευτικοί από τη συνεργασία τους με την εκπαιδευτικό ενισχυτικής διδασκαλίας, ότι η εκπαιδευτικός ενισχυτικής διδασκαλίας προσέφερε σημαντική βοήθεια κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας και ότι ένιωθαν άνετα μαζί της μέσα στην τάξη.
– Συμφώνησαν σε χαμηλότερο όμως βαθμό ότι ο ρόλος τους στην τάξη ήταν ισότιμος με τον ρόλο της εκπαιδευτικού ενισχυτικής διδασκαλίας, ότι ο προγραμματισμός της συνδιδασκαλίας γινόταν μαζί με την εκπαιδευτικό ενισχυτικής διδασκαλίας έγκαιρα και χωρίς προβλήματα και ότι το εκπαιδευτικό υλικό που αξιοποιείτο κατά την ενισχυτική διδασκαλία αναπτυσσόταν από κοινού.
- Αποτελεσματικότητα προγράμματος:
-Οι εκπαιδευτικοί συμφώνησαν σε αρκετά υψηλό βαθμό ότι το πρόγραμμα συνέβαλε στη βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων των παιδιών που ανήκαν στις υπό έμφαση ομάδες αλλά και των υπόλοιπων παιδιών.
-Συνέβαλε στην αύξηση των κινήτρων μάθησης, στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης, του αισθήματος του «ανήκειν» καθώς και της αυτονομίας των παιδιών που ανήκαν στις υπό έμφαση ομάδες.
-Οι εκπρόσωποι του υπουργείου Παιδείας επιβεβαίωσαν ότι το πρόγραμμα είχε θετική επίδραση στα παιδιά των συμμετεχόντων σχολείων.
– Συνέβαλε στην καλύτερη διαχείριση και βελτίωση του κλίματος της τάξης και του σχολείου.
-Οι εκπαιδευτικοί συμφώνησαν πως το πρόγραμμα συνέβαλε στην παροχή στοχευμένης στήριξης στα παιδιά που ανήκουν στις υπό έμφαση ομάδες, στην καλύτερη διαχείριση της τάξης και του διδακτικού χρόνου, στη διαφοροποίηση διδασκαλίας με βάση τις ανάγκες όλων των παιδιών και γενικότερα στη βελτίωση του κλίματος του σχολείου.
– Οι εκπαιδευτικοί και των δύο κατηγοριών συμφώνησαν ότι η παρουσία τους στην τάξη συνέβαλε στον περιορισμό των προβλημάτων πειθαρχίας και στην πιο αποτελεσματική εφαρμογή των ρουτινών της τάξης και ότι η ενισχυτική διδασκαλία εντός της τάξης βοήθησε τα παιδιά να συνεργάζονται μεταξύ τους.
