Η Καμίλα Πέσι και ο Σιμόνε Φασάρι της βραβευμένης Compagnia Baccalà μιλούν για την τέχνη του σωματικού θεάτρου και μια κοινή ζωή επί σκηνής.
Δύο σύγχρονοι κλόουν ανεβαίνουν σε μια άδεια σκηνή. Χωρίς λόγια, χωρίς εξηγήσεις, μόνο με τη γλώσσα του σώματος. Αυτό που ακολουθεί είναι ένα ταξίδι γεμάτο συναίσθημα, χιούμορ και ποίηση που έχει κατακτήσει κοινό σε πέντε ηπείρους. Το «Pss Pss» της Compagnia Baccalà από την Ελβετία, η λαμπρή παράσταση που έχει τιμηθεί μεταξύ άλλων με το βραβείο του Cirque Du Soleil, έρχεται στην Κύπρο ανοίγοντας την αυλαία του 1ου Φεστιβάλ Παραστατικών Τεχνών ArtCargo.
Η Καμίλα Πέσι και ο Σιμόνε Φασάρι, οι δημιουργοί πίσω από την Compagnia Baccalà, έχουν μια ιστορία που θυμίζει σενάριο ρομαντικής κομεντί. Γνωρίστηκαν το 1998 στην ακαδημία σωματικού θεάτρου Dimitri της Ελβετίας, όπου σπούδασαν μαζί για τρία χρόνια μαθαίνοντας παντομίμα, χορό, αυτοσχεδιασμό και ακροβατικά. Μετά την αποφοίτηση, οι δρόμοι τους χώρισαν. Και οι δύο περιόδευσαν σε τσίρκα και καμπαρέ σε μακρινές χώρες, χωρίς να ξανασυναντηθούν για χρόνια.
Τα Χριστούγεννα του 2004 στη Νότια Αφρική, ο Σιμόνε επικοινώνησε με την Καμίλα για να της προτείνει να αντικαταστήσει την τότε ακροβατική του παρτενέρ που τον είχε εγκαταλείψει. Η επανασύνδεσή τους αποδείχθηκε μοιραία. Ανακάλυψαν μια σπάνια καλλιτεχνική και ανθρώπινη συνεννόηση, δημιούργησαν ένα νέο ρεπερτόριο και «δραπέτευσαν» από το τσίρκο όπου δούλευαν, ξεκινώντας μόνοι μια περιοδεία που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Αυτή τη φορά, μαζί.
Η Compagnia ονομάστηκε «Baccalà», που στα ιταλικά σημαίνει «μπακαλιάρος» για έναν προσωπικό λόγο. Στα ιταλικά, το «baccalà» χρησιμοποιείται στοργικά για να περιγράψει κι ένα αστείο, σκανταλιάρικο παιδί. Ο παππούς της Καμίλα, ένα σημαντικό πρόσωπο στη ζωή της, την αποκαλούσε πάντα έτσι. Ο πατέρας του Σιμόνε τον αποκαλούσε με τον ίδιο τρόπο. Επειδή και οι δύο πέθαναν πρόωρα, σε απροσδόκητες στιγμές, το ζευγάρι αποφάσισε να αφιερώσει το όνομα της ομάδας στη μνήμη τους.
Το 2008, ο Βαλέριο Φασάρι, θεατρικός καλλιτέχνης και μουσικός, προστέθηκε στην ομάδα ως «εξωτερικό μάτι» και τεχνικός διευθυντής, βοηθώντας την Καμίλα και τον Σιμόνε να εμβαθύνουν στις θεατρικές διαστάσεις της τέχνης του κλόουν. Δύο χρόνια αργότερα, το 2010, ο σκηνοθέτης Λουίς Σπάνια ολοκλήρωσε την πρώτη πλήρη παράσταση της ομάδας: το «Pss Pss».
Ο τίτλος της παράστασης είναι τόσο αινιγματικός όσο και λιτός. «Προέκυψε κατά τη διάρκεια των προβών για την παράσταση» εξηγούν. «Έχει πολλές σημασίες, που το κοινό θα ερμηνεύσει με τον δικό του τρόπο». Αυτή η ασάφεια είναι εσκεμμένη. Το «Pss Pss» είναι μια πρόσκληση, ένας ψίθυρος, ένα μυστικό που μοιράζονται.
Εμπνευσμένοι από την εποχή του βωβού κινηματογράφου και τους μεγάλους δασκάλους όπως ο Τσάπλιν και ο Κίτον, η Καμίλα και ο Σιμόνε δημιούργησαν μια τρυφερή, ευφυή και ξεκαρδιστική παράσταση που συνδυάζει συναίσθημα, χαμόγελα και ακροβατικά. Από τους θρύλους του βωβού κινηματογράφου έμαθαν ένα σημαντικό μάθημα: «Καταλάβαμε ότι όλα έχουν ήδη εφευρεθεί και το μόνο που αλλάζει είναι ο τρόπος που το κάνεις» λένε. «Εμείς επιλέξαμε: συναίσθημα, χαμόγελα και ακροβατικά. Ανθρωπιά!»
«Για εμάς, η γλώσσα του σώματος είναι οικουμενική και μας αρέσει να τη μοιραζόμαστε με όλο τον κόσμο» αναφέρουν στον «Φ» όταν ρωτιούνται τι μπορεί να επικοινωνήσει το σωματικό θέατρο που η λεκτική γλώσσα δεν μπορεί. «Και πάντα μας συγκινεί το πώς το κοινό, είτε είναι ιαπωνικό είτε αφρικανικό, καταλαβαίνει τα πάντα». Δεν πιστεύουν σε διαχωρισμούς μεταξύ λεκτικού και μη λεκτικού θεάτρου: «Δεν πιστεύουμε ότι πρέπει να υπάρχουν διαχωρισμοί. Ο καθένας είναι ελεύθερος να επιλέξει τη μέθοδο που του ταιριάζει ή που αποτελεί μέρος της δικής του ιστορίας».
Η Καμίλα θαυμάζει τον Σιμόνε ως έναν εξαιρετικό κλόουν από τον οποίο έμαθε πολλά για την κλοουνική τέχνη. Είναι αστείος τόσο στη σκηνή όσο και εκτός σκηνής, πάντα χαμογελαστός. Ο Σιμόνε, από την πλευρά του, εκτιμά τον τρόπο που η Καμίλα τον κρατά «στον σωστό δρόμο», ισορροπώντας την υπερβολική του φύση τόσο στην παράσταση όσο και στην καθημερινότητα.
Κάτι πέρα από την ψυχαγωγία
Η τέχνη του κλόουν, για την Compagnia Baccalà, είναι κάτι πέρα από την ψυχαγωγία: είναι τρόπος αποκάλυψης της αλήθειας, της ευθραυστότητας ή της ανθεκτικότητας. «Οι πρώτοι κλόουν ήταν οι γελωτοποιοί που σατίριζαν τον βασιλιά. Ο γελωτοποιός προέρχεται από τον λαό… μετά κάθε κλόουν διαλέγει τον δικό του δρόμο. Ο δικός μας; Να πιστεύουμε στη φαντασία, στην ποίηση, στα όνειρα και πως οτιδήποτε θέλεις, μπορείς να το κάνεις! Ο κλόουν είναι και αναρχικός με κάποιον τρόπο».
Η ζωή τους είναι μια συνεχής περιπέτεια. Περνούν 24 ώρες την ημέρα μαζί, ταξιδεύουν συνεχώς, αποφασίζουν τα πάντα από κοινού. Δεν είναι ένα «κανονικό» ζευγάρι όπου ο καθένας πηγαίνει στη δουλειά του και συναντιούνται το βράδυ. Είναι σύντροφοι στη ζωή και στη σκηνή– μια σχέση που, όπως παραδέχεται η Καμίλα, δεν είναι πάντα εύκολη, αλλά είναι βαθιά ξεχωριστή.
Μετά από περισσότερες από χίλιες παραστάσεις σε πάνω από 50 χώρες, πώς κρατούν το έργο ζωντανό και αυθόρμητο; «Νομίζω πως πάντα διασκεδάζουμε πολύ και επειδή ταξιδεύουμε συνεχώς, έχουμε κάθε φορά διαφορετικό κοινό» απαντούν. «Κι έπειτα, όταν κάτι είναι όμορφο και συγκινητικό, όλα γίνονται πιο εύκολα και δεν θέλεις ποτέ να τελειώσει!»
Ο αυθορμητισμός είναι κομμάτι της ταυτότητάς τους, ακόμη και όταν κάτι πάει στραβά. Κάποτε, ο Σιμόνε ξέχασε να τοποθετήσει ένα σχοινί που χρειαζόταν για μια έκπληξη μέσα στην παράσταση. Η Καμίλα αυτοσχεδίασε μόνη της για τρία λεπτά στη σκηνή ενώ εκείνος το επιδιόρθωνε. Το ίδιο συνέβη και αντίστροφα: ο Σιμόνε ήταν μόνος στη σκηνή και η Καμίλα καθυστέρησε λόγω ενός προβλήματος με τον διοργανωτή. «Και στις δύο περιπτώσεις, το κοινό δεν κατάλαβε τίποτα, γιατί δεν σταματήσαμε και απλώς αυτοσχεδιάσαμε».
Από την πρεμιέρα του το 2010, το «Pss Pss» έχει παρουσιαστεί πάνω από 700 φορές, γνωρίζοντας ενθουσιώδη υποδοχή σε όλο τον κόσμο: από τη Γαλλία και τη Βρετανία μέχρι τη Βραζιλία και την Αίγυπτο, από την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα μέχρι τη Νέα Ζηλανδία και τη Χιλή. Η παράσταση παρουσιάστηκε στο London International Mime Festival το 2011, έκανε sold-out στο Φεστιβάλ της Αβινιόν τα έτη 2011, 2013 και 2015, και σάρωσε στο Edinburgh Fringe το 2014 και το 2016.
Για το κυπριακό κοινό, η Camilla και ο Simone έχουν μια απλή ευχή: «Ελπίζουμε να αφήσουμε συναισθήματα και χαμόγελα στην καρδιά σας». Με τη μαγευτική σωματικότητα, την εξαιρετική έκφραση και μια περιπέτεια γεμάτη ατυχίες, ακροβατικά και ζωή, το «Pss Pss» είναι μια εφευρετική και συναρπαστική, ποιητική και συγκλονιστική εμπειρία που υπόσχεται γέλια για μικρούς, αλλά κυρίως για μεγάλους, που θα διαρκέσουν για καιρό ακόμα κι αφού φύγετε από το θέατρο.
Η Compagnia Baccalà φέρνει στην Κύπρο την απόδειξη ότι υπάρχουν πράγματα που δεν χρειάζονται λέξεις για να ειπωθούν. Κάποτε, η σιωπή μιλάει πιο δυνατά από οποιαδήποτε φωνή.
Ελεύθερα, 2.11.2025
