Βουλευτές της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ελέγχου προειδοποίησαν για σοβαρούς δημοσιονομικούς κινδύνους που μπορεί να προκύψουν από καθυστερήσεις ή επιπλοκές στο τερματικό φυσικού αερίου στο Βασιλικό και στο έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Great Sea Interconnector (GSI), κατά τη συζήτηση της δημοσιονομικής έκθεσης του Γενικού Λογιστηρίου για τον κρατικό προϋπολογισμό 2024.
Ο Γενικός Λογιστής Ανδρέας Αντωνιάδης ανέφερε ότι τα κρατικά έσοδα από λειτουργικές και επενδυτικές δραστηριότητες το 2024 ανήλθαν σε €9,51 δισ., οι δαπάνες σε €9 δισ., με αποτέλεσμα λειτουργικό πλεόνασμα €0,5 δισ.. Μετά την ενσωμάτωση ροών δανεισμού και αποπληρωμών, προέκυψε τελικό έλλειμμα €1,61 δισ.. Η φορολογία ήταν η κυριότερη πηγή εσόδων (€8,06 δισ., 84% του συνόλου), με άμεσους φόρους στο 40% και έμμεσους στο 44%, και αύξηση 9,7% στα έσοδα άμεσης φορολογίας λόγω εκκαθαρίσεων και υψηλότερης εταιρικής κερδοφορίας.
Στις δαπάνες, μισθοδοσία και συντάξεις ανήλθαν σε €3,56 δισ. (36%), κοινωνικές παροχές €1,92 δισ. (19,4%), μεταβιβάσεις €1,53 δισ. (15,5%) και λειτουργικές/λοιπές €1,09 δισ. (11%). Το κόστος ΑΤΑ έφτασε €171,5 εκ. το 2024 (από €120,3 εκ. το 2022), με προσωπικό 54,3 χιλ.. Μεγαλύτερα μερίδια μισθολογικού κόστους κατευθύνθηκαν σε Παιδεία (35%), Δικαιοσύνη (13%) και Υγεία (12%). Οι μεταβιβάσεις αφορούσαν κυρίως το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων (€633,5 εκ.), ΟΔΔ (€312,4 εκ.) και ΕΕ (€253,4 εκ.). Οι χορηγίες προς δήμους/κοινότητες αυξήθηκαν σε €131 εκ. λόγω αναβαθμίσεων κοινοτήτων και ενίσχυσης αυτονομίας.
Απαντώντας σε ερωτήσεις, ο κ. Αντωνιάδης είπε ότι εντοπίστηκαν παρατυπίες στη διαδικασία προσφορών για το Βασιλικό και ότι η επιστροφή €68 εκ. στην ΕΕ πρέπει να καταβληθεί έως 6 Νοεμβρίου, είτε μέσω προϋπολογισμού είτε με συμψηφισμό μελλοντικών εσόδων. Για το GSI, το Γενικό Λογιστήριο ζήτησε να αναγνωριστεί δημοσιονομικός κίνδυνος για το 2026–2028, με πρόβλεψη €25 εκ. ετησίως από το 2026. Τα έσοδα από κάμερες τροχαίας ήταν €11,3 εκ. το 2024 και €12,3 εκ. έως Σεπτέμβριο 2025. Η απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων αναφέρθηκε στο 100%.
Η βουλευτής Ειρήνη Χαραλαμπίδου (ΑΚΕΛ) μίλησε για «δημοσιονομική πυρηνική βόμβα», επικαλούμενη το κόστος επιστροφής για το Βασιλικό, εκκρεμότητες στον «Προμηθέα», ελέγχους της ευρωπαϊκής εισαγγελίας στο EuroAsia (μητρικό του GSI) και γεωπολιτικούς κινδύνους, σημειώνοντας ότι στον προϋπολογισμό εμφανίζονται μόνον €25 εκ. για το GSI, ενώ συζητούνται ευρύτερα κόστη.
Ο βουλευτής Αλέκος Τρυφωνίδης (ΔΗΠΑ) ζήτησε στοχευμένες πολιτικές απέναντι στο αυξημένο έλλειμμα και λειτουργικές δαπάνες, υπογραμμίζοντας ότι κάθε δημόσιο ευρώ πρέπει «να πιάνει τόπο» σε ανάπτυξη, κοινωνική στήριξη και ποιότητα ζωής. Η Επιτροπή ζήτησε πρόσθετα στοιχεία για αποσπάσεις προσωπικού, κατανομές στο Υπουργείο Παιδείας, ΟΤΑ και δαπάνες φύλαξης σε κυβερνητικά κτίρια.
Ο Γενικός Λογιστής ανέφερε, τέλος, ότι «τρέχει» πρόγραμμα 10 μέτρων μεταρρύθμισης στις δημόσιες συμβάσεις, έχουν αλλάξει κανονισμοί για τερματισμό συμβάσεων και έχουν εκπαιδευθεί 40 λειτουργοί προσφορών για μεγάλα έργα.
ΚΥΠΡΟ
