Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προετοιμάζει νέο νομοθετικό πλαίσιο για τον περιορισμό των βραχυχρόνιων μισθώσεων, με στόχο την αντιμετώπιση της οξυμένης στεγαστικής κρίσης που πλήττει πολίτες σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις. Σύμφωνα με τον Επίτροπο Στέγασης, Νταν Γιέργκενσεν, η πρωτοβουλία εντάσσεται στο πλαίσιο του πρώτου ευρωπαϊκού σχεδίου για προσιτή στέγαση, που θα παρουσιαστεί τον Δεκέμβριο του 2025, νωρίτερα από το αρχικό χρονοδιάγραμμα του 2026.
«Ήρθε η ώρα να δούμε τη στέγαση με νέα ματιά»
Σε συνέντευξή του στον Guardian και σε άλλες ευρωπαϊκές εφημερίδες, ο Γιέργκενσεν τόνισε ότι οι βραχυχρόνιες μισθώσεις αποτελούν τεράστιο πρόβλημα για πολλές πόλεις, καθώς αυξάνουν τα ενοίκια, εκτοπίζουν τους κατοίκους από τα ιστορικά κέντρα και μετατρέπουν τις γειτονιές σε τουριστικές ζώνες.
Ο Επίτροπος υπογράμμισε πως η στέγαση είναι πλέον ευρωπαϊκό ζήτημα, προειδοποιώντας ότι η απραξία «θα αφήσει χώρο στους αντιευρωπαϊστές λαϊκιστές, που δεν έχουν λύσεις για την κρίση των κατοικιών».
Ραγδαία αύξηση τιμών και ενοικίων στην Ε.Ε.
Σύμφωνα με τη Eurostat, από το 2010 έως το 2023, οι τιμές κατοικιών στην Ε.Ε. αυξήθηκαν κατά 48%, ενώ τα ενοίκια κατά 22%.
Σε ορισμένες χώρες, οι αυξήσεις ήταν εκρηκτικές: 211% στην Εσθονία, 169% στη Λιθουανία και 98% στην Ιρλανδία.
Το 2023, σχεδόν το 9% των Ευρωπαίων δαπανούσε πάνω από το 40% του εισοδήματός του για στέγη, με την Ελλάδα να κατέχει το υψηλότερο ποσοστό (29%).
Ευρωπαϊκή δράση για ενοικιαστές και κρατικές ενισχύσεις
Η Κομισιόν εξετάζει μέτρα προστασίας των ενοικιαστών και χαλάρωση των κανόνων κρατικών ενισχύσεων, ώστε τα κράτη μέλη να μπορούν να επιδοτούν εταιρείες στέγασης ή να παρέχουν φορολογικά κίνητρα.
Παράλληλα, μελετάται η αντιμετώπιση της “χρηματιστικοποίησης” της στέγασης, δηλαδή της μετατροπής της κατοικίας σε επενδυτικό προϊόν, κάτι που – όπως τονίζει ο Γιέργκενσεν – «δημιουργεί σοβαρά κοινωνικά προβλήματα».
Πολιτικές πρωτοβουλίες και προτάσεις χρηματοδότησης
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δημιούργησε το 2024 τη θέση Επιτρόπου Στέγασης, εξασφαλίζοντας τη στήριξη των σοσιαλιστών ευρωβουλευτών για τη δεύτερη θητεία της. Οι σοσιαλιστές προτείνουν τη δημιουργία ευρωπαϊκού ταμείου 300 δισ. ευρώ για στέγαση και μεταρρύθμιση των δημοσιονομικών κανόνων, ώστε να επιτραπεί περισσότερη δημόσια δαπάνη στον τομέα.
Η Κομισιόν, σύμφωνα με τον Γιέργκενσεν, σκοπεύει να κινητοποιήσει δημόσιους και ιδιωτικούς πόρους, αυξάνοντας τα ευρωπαϊκά κονδύλια για στέγαση από 7 σε 15 δισ. ευρώ μετά την ενδιάμεση αναθεώρηση του προϋπολογισμού.
Κρίσιμη ευρωπαϊκή σύνοδος για τη στέγαση
Η πρόεδρος της Επιτροπής έχει δεσμευθεί να συγκαλέσει την πρώτη ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής για τη στέγαση, με στόχο να βρεθεί το θέμα «στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας».
Οι ηγέτες της Ε.Ε. αναμένεται να τοποθετηθούν επίσημα στη νέα στρατηγική, με τους διπλωμάτες να εκφράζουν συγκρατημένη αισιοδοξία, υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι κάθε κοινή ευρωπαϊκή προσέγγιση πρέπει να λάβει υπόψη τις ιδιαιτερότητες των εθνικών αγορών κατοικίας.
