Το NiMAC παρουσιάζει τη χωρο-ειδική εγκατάσταση Track 350m, του Σωκράτη Σωκράτους.
Το έργο είναι αποτέλεσμα της έρευνας του εικαστικού στο Tivoli Luna Park, το πρώτο λούνα παρκ της Κύπρου, το οποίο λειτούργησε το 1967 και βρισκόταν δίπλα από το Διεθνές Αεροδρόμιο Λευκωσίας, στο Blue Beret Camp της Ειρηνευτικής Δύναμης του ΟΗΕ στην Κύπρο καθώς και στις εγκαταστάσεις του πρώην Στρατιωτικού Αεροδρομίου της Μεγάλης Βρετανίας.
Πολύπλοκο και ανέκαθεν επίκαιρο το έργο του Σωκράτη Σωκράτους, συνεχίζει να ρίχνει φως σε βαθιά πολιτικά ζητήματα που τον απασχολούν, έχοντας για θεματικό πυρήνα το κατεχόμενο μέρος του νησιού.
Ο γνωστός εικαστικός, μετά το έργο που παρουσίασε φέτος το καλοκαίρι στη Λεμεσό, επέστρεψε ξανά και για πολλοστή φορά στην Λευκωσία, μια ξεχωριστή για τον ίδιο πόλη, για να δημιουργήσει τη χωρο-ειδική εγκατάσταση, το Track 350m. Πρόκειται για έναν τίτλο που εμπνεύστηκε από τις διαστάσεις της πίστας των Go-Karts του Τίβολι, αφού αυτές οι ίδιες ορίστηκαν και για την πίστα στην ελληνοκυπριακή περιοχή της Λευκωσίας κατά τη διάρκεια της επαναλειτουργίας του. Έτσι όπως ορίστηκε με πράσινο μολύβι η πράσινη γραμμή, από τον Βρετανό στρατιωτικό, που σχεδίασε πάνω σε έναν χάρτη της Λευκωσίας τη διαχωριστική γραμμή μεταξύ των περιοχών που ελέγχονταν από τις δύο κοινότητες.
Στο επίκεντρο της έρευνάς του, τοποθετεί το πάλαι πότε εμβληματικό λούνα παρκ της κυπριακής πρωτεύουσας το Tivoli, ένα χώρο που ενσάρκωνε την αισιοδοξία μετά την ανεξαρτησία και τη ραγδαία εκσυγχρονισμένη εικόνα του νησιού, με την μετακίνησή του μετά το 1974 να αντικατοπτρίζει εξίσου το αμφιλεγόμενο παρελθόν μας και τις μεταγενέστερες καπιταλιστικές τάσεις που αναδιαμορφώνουν το τοπίο της Κύπρου.
Ρεαλιστικό και σκληρό, το εικαστικό σύμπαν που έχει δημιουργήσει ο Σωκράτης Σωκράτους, προσκαλεί το κοινό, μέσα από μοναδικό αρχειακό υλικό, φωτογραφίες του λούνα παρκ και του Διεθνούς Αεροδρομίου Λευκωσίας, να βιώσει τη φθορά, την ερείπωση και τη στασιμότητα, ως επακόλουθα της βίαιης διχοτόμησης. Μετατρέπει έτσι, ένα άκρως ενδιαφέρον σκηνικό, φορτισμένο με μια ιδιαίτερη ενέργεια που λειτουργεί αναπόφευκτα ως τόπος προβληματισμού.
Μέσα από αντικείμενα ‘πολέμου’, φωτογραφίες και αρχειακά «υπολείμματα», ο Σωκράτης Σωκράτους μετατρέπει, τα ερείπια του Tivoli σε μια αντανάκλαση της αναψυχής, της πολιτικής και των ανεπίλυτων ιστοριών – αντηχώντας παρόμοιες διαδικασίες καταστροφής καθώς και τους αγώνες και τις συγκρούσεις στην ευρύτερη περιοχή μας.
Τα τραχιά υλικά που χρησιμοποιεί στα έργα του, αυτή τη φορά τα επιλεγμένα από τον ίδιο παιχνίδια του Tivoli, έχουν τοποθετηθεί επάνω σε μια γαλάζια μοκέτα που καλύπτει, τον ιδανικό για το έργο του, χώρο του ΝiMAC. Με αυτό τον τρόπο καταφέρνει να δώσει στον θεατή μια αντιφατική βιωματική εμπειρία: την αίσθηση της μαλακότητας και της βαρβαρότητας, ταυτόχρονα. Γιατί γαλάζιο; «Γιατί είναι το πρώτο χρώμα που έρχεται στο μυαλό του όταν σκέφτεται την Κύπρο. «Μαζί με το φωτεινό κίτρινο», θα συμπληρώσει.
Τα φθαρμένα παιγνίδια λοιπόν, που επέστρεψαν μετά το 1974 και για ένα ανεξήγητο ακόμα λόγο στον ιδιοκτήτη τους, τον κ. Περικλή Χριστοφίδη, παραχωρήθηκαν ευγενικά στον Σωκράτους όταν ο ίδιος τα ζήτησε. «Ήταν ένας νέος σε σκέψη άνθρωπος παρά την ηλικία του, διέκρινα μια παιδικότητα στην προσωπικότητά του», θυμάται ο εικαστικός για τον κ. Περικλή, που όσο βρισκόταν στη ζωή μιλούσε συχνά με τον Σωκράτους. Τον είχε επισκεφθεί μάλιστα στην Αθήνα μαζί με την κόρη του, παραχωρώντας του αρχειακό φωτογραφικό υλικό.
Τα πολύχρωμα φωτάκια του λούνα παρκ (που άντεξαν στον χρόνο και λειτουργούν με τους τότε μηχανισμούς και λαμπτήρες), οι φωτογραφίες από το λούνα παρκ αλλά και τα παιγνίδια: το αεροπλανάκι- πύραυλος, ένα φλίπερ με εικόνες από το διάστημα -που προμήνυε πως το μέλλον είναι εδώ- όπλα από το παιγνίδι της σκοποβολής, 2 Go-Karts, όλα έτοιμα να καταρρεύσουν, συνδιαλέγονται με το δικό του αρχειακό υλικό. Ανάμεσα σε αυτό, υλικό με φωτογραφίες παιδιών από βραδινές επισκέψεις σε λούνα παρκ στη Γάζα (για να μην γίνουν αντιληπτά κατά τη διάρκεια της ημέρας), που προέκυψαν μετά από τη δίμηνη παραμονή του Σωκράτους στην Παλαιστίνη στο πλαίσιο της Μπιενάλε Riwaq, φωτογραφίες με κυονόκρανους από τη σειρά Blue Beret Camp, που παρουσίασε το 2011, φωτογραφίες από το Λήδρα Πάλας και το Αεροδρόμιο Λευκωσίας, που μετά από άδεια κατάφερε να τραβήξει.
Το Track 350m, παρουσιάζεται αρκετά χρόνια μετά την αρχική ημερομηνία των εγκαινίων του, αφού ο Σωκράτους ανέπτυξε το έργο κατά τη διάρκεια ενός προγράμματος φιλοξενίας στο NiMAC, το 2013. Το έργο δεν παρουσιάστηκε ποτέ λόγω της οικονομικής κρίσης και του «κουρέματος» του 2013. Τότε, όπως λέει ο ίδιος ζούσε ξανά την κρίση για ξανά -η πρώτη ήταν στην Αθήνα- αλλά πολύ πιο έντονα αυτή τη φορά. Τα χρόνια πέρασαν και το υλικό έμεινε στις αποθήκες του NiMAC, μέχρι τη στιγμή που, η νέα Διευθύντρια του NiMAC Δρ Έλενα Στυλιανού, του ζήτησε να το παρουσιάσει.
Βλέποντας ξανά το υλικό που είχε μαζέψει για την έκθεση τότε, αντιλαμβάνεται σήμερα πως οι επιλογές που έκανε τότε είναι επίκαιρες όσο ποτέ. Το κοινωνικό και πολιτικό θέμα της Κύπρου, εξάλλου ακόμα υφίσταται και είναι κάτι που πάντα τον αφορά, ασχέτως αν το έργο του πολλές φορές παίρνει διεθνείς διαστάσεις.
«Τα έργα μου έχουν να κάνουν με τον τόπο μου και μετά αφορούν τους άλλους», λέει ο Σωκράτους για το έργο του. Είναι με αυτό το έργο του εξάλλου, που έχει φιλοξενηθεί σε σπουδαίους χώρους της διεθνούς εικαστικής σκηνής. Και είναι καθήκον του, λέει, να το παρουσιάζει γιατί στο πέρασμα των χρόνων το έργο δεν τελειώνει, παραμένει και αποκτά μια άλλη διάσταση.
Εξηγεί πως οι καλλιτέχνες, όπως τον ίδιο, που επιλέγουν να ζήσουν σε μια άλλη χώρα, είναι γιατί κινούνται έξω από τα όρια του τόπου τους στο πλαίσιο της αναζήτησής τους. Αυτό γινόταν ανέκαθεν. «Το αν, κάποια στιγμή, εισπράξεις από τον τόπο σου ότι είσαι αλλού ή αν ο τόπος σου σε ξεχάσει είναι μεγάλο λάθος. Για μένα η Κύπρος είναι εδώ, πάντα».
- Σωκράτης Σωκράτους, Track 350 m. Λευκωσία, ΝiMAC (22797400). Διάρκεια: μέχρι 2 Νοεμβρίου (Τετάρτη– Σάββατο 10π.μ.-8μ.μ., Κυριακή 10π.μ.– 6μ.μ., Δευτέρα & Τρίτη κλειστά)
Ο Σωκράτης Σωκράτους εκπροσωπείται από τη γκαλερί The Breeder, Αθήνα
