Απόφαση σταθμός για τους πατατοπαραγωγούς με την ίδρυση εταιρείας ιδιωτικού δικαίου με μοναδικό μέτοχο το Συμβούλιο Εμπορίας Κυπριακών Πατατών (ΣΕΚΠ), που αναλαμβάνει τη διεκπεραίωση των απαιτούμενων εργασιών εκ μέρους του, έτσι ώστε να μπορεί να επιτευχθεί το ελάχιστο δυνατό λειτουργικό κόστος, καθώς και συνέχιση της λειτουργίας του ΣΕΚΠ ως Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου.
Τη σημαντική εξέλιξη στον τομέα της κυπριακής αγροτικής παραγωγής και συγκεκριμένα στην πατατοκαλλιέργεια φέρνει η χθεσινή απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου να εγκρίνει το νομοσχέδιο για τον «Περί Εμπορίας Κυπριακών Πατατών (Τροποποιητικό) Νόμο του 2025».
Το νομοσχέδιο, το οποίο κατατέθηκε από το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, αναμένεται να αλλάξει τη δομή και λειτουργία του Συμβουλίου Εμπορίας Κυπριακών Πατατών (ΣΕΚΠ), ενός θεσμού που εδώ και δεκαετίες διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στη στήριξη της πατατοπαραγωγής και των εξαγωγών.
Ο νέος νόμος, εφόσον ψηφιστεί, θα τεθεί σε ισχύ από την 1η Οκτωβρίου 2026, ενώ μέχρι τότε συνεχίζουν να ισχύουν οι διατάξεις του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου, σύμφωνα με τις προβλέψεις των μεταβατικών διατάξεων.
Τονίζεται ότι στην Κύπρο με την πατατοκαλλιέργεια δραστηριοποιούνται 1.300 πατατοπαραγωγοί εκ των οποίων το 50% διαθέτει την παραγωγή του μέσω του ΣΕΚΠ για συσκευασία και εμπορία μέσω οργανωμένων ομάδων, όπως η Παγκύπρια Ομάδα Πατατοπαραγωγών (ΠΟΠ) και η Κυπριακή Εταιρεία Παραγωγών (ΚΥΠΕΠ).
Σημειώνεται ότι οι πατάτες αποτελούν το νούμερο ένα γεωργικό προϊόν σε παραγωγή όσον αφορά τη συνολική ποσότητα σε τόνους.
Αποτελεί το 23,2% της συνολικής παραγωγής σε τόνους. Εκτός από το ΣΕΚΠ, υπάρχουν 11 εγγεγραμμένοι ιδιώτες έμποροι πατατών.
Οι ποσότητες που διατίθενται για εξαγωγή στους ιδιώτες εμπόρους αποτελούν περίπου το 70% των συνολικών εξαγωγών πατατών. Πέραν του 80% των εξαγωγών αφορούν τις αγορές Ελλάδας και Ηνωμένου Βασιλείου. Άλλοι προορισμοί εξαγωγών είναι η Γερμανία, το Βέλγιο και η Πολωνία.
Με βάση τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας το πρώτο εξάμηνο του 2025 οι εξαγωγές πατατών έφθασαν τα €37 εκατ. ή ποσοστό 2% των συνολικά εγχώριων παραγόμενων προϊόντων. Στην πρώτη θέση βρίσκεται το χαλλούμι με €201,1 εκατ. ή ποσοστό 11,1%.
Για το 2024 οι εξαγωγές πατατών ανήλθαν σε €47,6 εκατ. ή ποσοστό 2%, ενώ το χαλλούμι έκλεισε με €323,9 εκατ. ή 13,4% του συνόλου των εξαγωγών για το έτος.
Το ΣΕΚΠ, το οποίο λειτουργεί ως Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου από το 1964 και χρηματοδοτείται αποκλειστικά από ίδιους πόρους, με εξαίρεση τη συμπλήρωση των συντάξεων των υπαλλήλων του από το κράτος, βρίσκεται σε φάση εκσυγχρονισμού.
Σήμερα το ΣΕΚΠ είναι αυτοχρηματοδοτούμενος οργανισμός, χωρίς επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού, με εξαίρεση την υποχρέωση του κράτους για συμπλήρωση της ετήσιας οικονομικής δαπάνης για καταβολή των συντάξεων και ωφελημάτων των δικαιούχων του Οργανισμού.
Παρά την απόφαση του 2007 για κατάργηση των εμπορικών του δραστηριοτήτων, το Συμβούλιο συνέχισε να λειτουργεί με ετήσιες παρατάσεις που δίνονταν από το Υπουργικό Συμβούλιο.
Με την τελευταία απόφαση που λήφθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2025, η λειτουργία του ΣΕΚΠ παρατείνεται μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2025, με στόχο την ολοκλήρωση της θεσμικής μεταρρύθμισης.
Κεντρική πρόνοια του τροποποιητικού νομοσχεδίου είναι η δημιουργία εταιρείας ιδιωτικού δικαίου, με μοναδικό μέτοχο το ίδιο το ΣΕΚΠ, η οποία θα αναλάβει την εκτέλεση των απαραίτητων εργασιών, επιτρέποντας πιο ευέλικτη και αποδοτική λειτουργία, με χαμηλότερο κόστος.
Σημαντική αλλαγή φέρνει το νομοσχέδιο και στη σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΣΕΚΠ. Ο αριθμός των μελών μειώνεται από 11 σε επτά 7, και η εκπροσώπηση επικαιροποιείται.
Συγκεκριμένα, προβλέπεται η συμμετοχή των Γενικών Διευθυντών της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης και του Υπουργείου Ενέργειας (ή εκπροσώπων τους), καθώς και των επικεφαλής των τεσσάρων κύριων αγροτικών οργανώσεων (ΠΕΚ, ΕΚΑ, Παναγροτικός Σύνδεσμος και Νέα Αγροτική Κίνηση), με διορισμό από τον υπουργό Γεωργίας.
Κατάργηση θέσεων και αρμοδιοτήτων
Το νομοσχέδιο προβλέπει επίσης την κατάργηση της θέσης του Γενικού Διευθυντή (Άρθρο 24), ενώ περιορίζει το δικαίωμα του Συμβουλίου να διορίζει νέο προσωπικό (Άρθρο 25). Το ΣΕΚΠ θα συνεχίσει να λειτουργεί με το υφιστάμενο προσωπικό μέχρι την ημερομηνία εφαρμογής του νέου νόμου.
Επιπλέον, στο Άρθρο 34, εισάγονται πρόνοιες για τη δυνατότητα δανεισμού του Συμβουλίου, υπό την προϋπόθεση έγκρισης του σχετικού αιτήματος από τον υπουργό Γεωργίας και αφού όμως το αίτημα διαβιβαστεί στον υπουργό Οικονομικών για έγκριση. Σε περίπτωση μεταβίβασης των κονδυλίων στην υπό ίδρυση εταιρεία, αυτή θα υποχρεούται να επιστρέψει τα ποσά για την εξυπηρέτηση των δανείων.
Το τροποποιητικό νομοσχέδιο καταρτίστηκε μετά από πολύμηνη δημόσια και θεσμική διαβούλευση που ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2025 και ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο.
Συμμετείχαν ενεργά όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, μεταξύ αυτών το Διοικητικό Συμβούλιο του ΣΕΚΠ, οι αγροτικές οργανώσεις, τα συναρμόδια υπουργεία και η Νομική Υπηρεσία.
H τελευταία συνάντηση πραγματοποιήθηκε στις 28/07/2025, όπου παρουσιάστηκε και συζητήθηκε το προτεινόμενο τροποποιητικό νομοσχέδιο.
Στόχος ήταν η διαμόρφωση μιας κοινώς αποδεκτής λύσης για αυτό το τόσο σημαντικό θέμα δεδομένου ότι ο τομέας της πατατοκαλλιέργειας, αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τομείς της κυπριακής γεωργίας και το ΣΕΚΠ διαδραματίζει διαχρονικά καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του τομέα και των σχετικών εξαγωγών.
Η υπουργός Γεωργίας, Μαρία Παναγιώτου, έχει ήδη εξουσιοδοτηθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο να καταθέσει το νομοσχέδιο στη Βουλή των Αντιπροσώπων για συζήτηση και ψήφιση.
Επίσης, της δόθηκε η δυνατότητα να προχωρήσει σε ενδεχόμενες νομοτεχνικές αλλαγές, εφόσον προκύψουν κατά τη διάρκεια της κοινοβουλευτικής διαδικασίας.
Σε κρίσιμη καμπή ο τομέας της πατατοκαλλιέργειας
Η πρωτοβουλία για μεταρρύθμιση του ΣΕΚΠ εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο εκσυγχρονισμού των γεωργικών θεσμών, με στόχο τη στήριξη της πατατοκαλλιέργειας, η οποία θεωρείται από τις πιο σημαντικές στον αγροτικό τομέα της Κύπρου.
Το ΣΕΚΠ, παρά τα προβλήματα και τις δομικές του αδυναμίες, παραμένει σημαντικός πυλώνας για την εξαγωγή του κυπριακού προϊόντος, και το νέο νομοθετικό πλαίσιο φιλοδοξεί να του δώσει νέα πνοή.
Αναμένεται ότι με βάση το νέο μοντέλο λειτουργίας, το ΣΕΚΠ θα μπορεί να λειτουργεί ως ένας σύγχρονος οργανισμός διαχείρισης και εμπορίας πατατών που θα διασφαλίζει μακροπρόθεσμα τα συμφέροντα των πατατοπαραγωγών και τις γεωργικές επιχειρήσεις πατατών.
