Μεγάλη αύξηση παρατηρήθηκε κατά το 2024 στις δεσμεύσεις περιουσιακών στοιχείων που αφορούσαν ποινικές υποθέσεις τις οποίες διερευνούσε η Αστυνομία, ενώ τρομερά ποσά δεσμεύτηκαν μετά από αιτήματα από το εξωτερικό.
Σύμφωνα με στοιχεία της Μονάδας Καταπολέμησης Αδικημάτων Συγκάλυψης (ΜΟΚΑΣ) που υπάγεται στη Νομική Υπηρεσία, πέρσι δεσμεύτηκαν χρηματικά ποσά και ακίνητα ή τιμαλφή με τη συνολική τους αξία να φτάνει τα €8.500.000. Παράλληλα, μετά από αιτήματα ξένων υπηρεσιών, η Μονάδα δέσμευσε με διατάγματα περιουσιακά στοιχεία η αξία των οποίων ανέρχεται περί τα €54.700.000. Σημειώνεται ότι οι δεσμεύσεις περιουσιακών στοιχείων κατά το 2023, ήταν πολύ χαμηλότερες από αυτές του ’24, αφού δεν ξεπερνούσαν το €1 εκατομμύριο.
Η αύξηση των ποσών που δεσμεύτηκαν οφείλεται στην εντατικοποίηση των προσπαθειών της ΜΟΚΑΣ και τη συνεργασία της με την Αστυνομία, η οποία προχώρησε με οδηγίες του πολιτικού της προϊσταμένου, στη σύσταση κλιμακίου για διερεύνηση των οικονομικών στοιχείων προσώπων που είτε συλλαμβάνονται για σοβαρές υποθέσεις, είτε απλώς διαπιστωθεί αθέμιτος πλουτισμός.
Η αύξηση αυτή, σύμφωνα με την ΜΟΚΑΣ, είναι σε μεγάλο βαθμό, αποτέλεσμα της προσπάθειας που ξεκίνησε από το 2023 από τη Μονάδα, την Αστυνομία και την Κατηγορούσα Αρχή, για αποτελεσματικότερη εφαρμογή των μέτρων για ανάκτηση παράνομων εσόδων, με εκπαιδεύσεις, διαλέξεις, καθώς και την έκδοση, από την ΜΟΚΑΣ, εγχειριδίου κατευθυντήριων γραμμών προς την Αστυνομία και τις Εισαγγελικές Αρχές για την ανάκτηση παράνομων εσόδων.
Η αποστέρηση των εγκληματιών από τα παράνομα έσοδα τους αποτελεί όχι μόνο ουσιαστική τιμωρία, αλλά και μέτρο με το οποίο διακόπτεται η ανατροφοδότηση νέων αδικημάτων και η διείσδυση παρανόμων εσόδων στη νόμιμη οικονομία. Κυρίως, όμως, αποτελεί ουσιαστική παράμετρο για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, σημειώνει η ΜΟΚΑΣ, της οποίας προΐσταται η ανώτερη δικηγόρος της Δημοκρατίας, Μαρία Κυρμίζη.
Σύμφωνα με τα αναλυτικά στοιχεία της Μονάδας, με εγχώρια δικαστικά διατάγματα που εκδόθηκαν μετά από αιτήσεις της ΜΟΚΑΣ (εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα) κατά το 2024 δεσμεύτηκαν: Σε μετρητά €1.913.659 και 6.163 δολάρια Αμερικής, 25 ακίνητα αξίας περί τα €5.075.000, 30 μηχανοκίνητα οχήματα αξίας περί τις €430.000, μία βάρκα αξίας περί τις €9.500, 119 κοσμήματα αξίας περίπου €1.000.000, καθώς και άλλα πολυτελή αντικείμενα.
Αύξηση παρατηρήθηκε και στις εγγραφές διαταγμάτων δέσμευσης εξωτερικού, που εκδόθηκαν στη βάση αιτημάτων δικαστικής συνδρομής ξένων Αρχών, με την αξία των δεσμευθέντων περιουσιακών στοιχείων να ανέρχεται περί τα €54.700.000.
Σύμφωνα με την αναλυτική κατάσταση που αφορά στην εγγραφή ξένων Διαταγμάτων Δέσμευσης κατά το 2024, δεσμεύθηκαν: €2.440.937, 4.747.323 δολάρια ΗΠΑ, 1.360 λίρες Αγγλίας, 14 ακίνητα αξίας περί τα €6.634.698, έξι μηχανοκίνητα οχήματα, αξίας περί τις €660.000. Επίσης, δεσμεύτηκε και ένα επενδυτικό χαρτοφυλάκιο αξίας κατά τη μέρα δέσμευσης περί τα $45.000.000.
Παράλληλα, κατά το 2024 εκδόθηκαν εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα δικαστικά διατάγματα δήμευσης, δηλαδή που άλλαξαν χέρια, κατά το 2024 περιουσίας αξίας €372.695, ενώ για ξένα αιτήματα περιουσία 17.993 λιρών Αγγλίας.
Σημειώνεται ότι κατά το 2024, ο τομέας ανταποκρίθηκε σε 129 αιτήματα από την Αστυνομία, καταγράφοντας μια αύξηση της τάξης του 36% συγκριτικά με το 2023. Ο τομέας συνεργάζεται, επίσης, με το Τμήμα Τελωνείων. Αξιοσημείωτη ήταν και η αύξηση στον αριθμό αιτημάτων που λήφθηκαν από το Τμήμα Τελωνείων, η οποία κατάγραψε άνοδο της τάξης του 90%, με τον απόλυτο αριθμό των αιτημάτων, να φτάνει τα 38.
Από το ’27 θα ελέγχονται οι ομάδες ποδοσφαίρου
Σύμφωνα με τη ΜΟΚΑΣ, προκειμένου να διασφαλιστεί η απαραίτητη ανθεκτικότητα και ικανότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Ένωσης για την πρόληψη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, το 2024, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) ενέκρινε ένα ολοκληρωμένο πακέτο κατά του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, με στόχο την προστασία των πολιτών και του χρηματοπιστωτικού συστήματος της ΕΕ. Προς επίτευξη των ανωτέρω, το νομοθετικό πακέτο περιλαμβάνει νέους αυστηρότερους κανόνες και αρκετές καινοτομίες.
Ο νέος Ευρωπαϊκός Κανονισμός (EΕ) 2024/1624, που θα μπει σε εφαρμογή το 2027, επεκτείνει τους κανόνες ενάντια στο ξέπλυμα χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, σε νέες υπόχρεες οντότητες, μεταξύ των οποίων οι πάροχοι κρυπτονομισμάτων, οι επαγγελματικοί ποδοσφαιρικοί σύλλογοι και οι πράκτορες ποδοσφαίρου, οι πάροχοι και οι διαμεσολαβητές υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης και οι φορείς επενδυτικής μετανάστευσης με άδεια να εκπροσωπούν ή να παρέχουν υπηρεσίες διαμεσολάβησης σε υπηκόους τρίτων χωρών, οι οποίοι επιδιώκουν την απόκτηση δικαιώματος διαμονής σε κράτος-μέλος της ΕΕ με αντάλλαγμα επενδύσεις.
Ο κανονισμός θεσπίζει επίσης και, μεταξύ άλλων, αυστηρότερες απαιτήσεις δέουσας επιμέλειας, ρυθμίζει την πραγματική κυριότητα και θέτει όριο 10.000 ευρώ στις πληρωμές σε μετρητά σε ολόκληρη την επικράτεια της Ένωσης. Η οδηγία (ΕΕ) 2024/1640, θα ρυθμίσει την οργάνωση των εθνικών αρμόδιων Αρχών, καθορίζοντας σαφείς κανόνες για το πώς οι Μονάδες Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών (FIUs) και οι Εποπτικές Αρχές συνεργάζονται. Η δέσμη μέτρων θεσπίζει πρόσθετα μια νέα Ευρωπαϊκή Αρχή για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (AMLA), η οποία θα συντονίζει τις εθνικές Αρχές για να διασφαλιστεί η ορθή και συνεπής εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανόνων.
Οι πολύπλευρες εξουσίες της Μονάδας
Άλλες κύριες ενέργειες στις οποίες μπορεί να προβεί η ΜΟΚΑΣ είναι:
>> Δήμευση Διοικητικής Εντολής. Αυτή εκδίδεται από τη Μονάδα με σκοπό τη μη εκτέλεση ή την αναστολή εκτέλεσης συναλλαγών σε λογαριασμούς, όταν υπάρχει εύλογη υποψία ότι η συναλλαγή σχετίζεται με νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, για σκοπούς ανάλυσης ύποπτης συναλλαγής ή για μελλοντική έκδοση δικαστικών Διαταγμάτων δέσμευσης ή δήμευσης περιουσίας.
>> Διάταγμα δέσμευσης: Εκδίδεται όταν: (α) Έχει αρχίσει και δεν έχει περατωθεί ή επίκειται η έναρξη, εντός της Δημοκρατίας, ποινικής διαδικασίας εναντίον προσώπου για διάπραξη γενεσιουργού αδικήματος, ή αδικήματος νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή (β) η Μονάδα κατέχει πληροφορία βάσει της οποίας δημιουργείται εύλογη υποψία ότι πρόσωπο δύναται να κατηγορηθεί ή έχει κατηγορηθεί για διάπραξη γενεσιουργού αδικήματος ή για διάπραξη αδικήματος νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες στην Κύπρο, σε κράτος-μέλος της ΕΕ, ή σε ξένη χώρα και (γ) το Δικαστήριο είναι ικανοποιημένο ότι υπάρχει εύλογη αιτία να πιστεύει ότι πρόσωπο έχει αποκομίσει οποιοδήποτε όφελος από τη διάπραξη γενεσιουργού αδικήματος ή αδικήματος νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
>> Διάταγμα δήμευσης: Εκδίδεται μετά από την καταδίκη προσώπου σχετικά με καθορισμένο αδίκημα (γενεσιουργό ή αδίκημα νομιμοποίησης εσόδων) και πριν από την επιβολή της ποινής και αφορά την είσπραξη του ποσού των παράνομων εσόδων, όπως αυτά υπολογίζονται και εξακριβώνονται σύμφωνα με τον Νόμο.
>> Εγγραφή και εκτέλεση διατάγματος Δικαστηρίου ξένης χώρας: Σε περίπτωση κατά την οποία η αρμόδια Αρχή ξένης χώρας υποβάλει αίτημα για εγγραφή και εκτέλεση διατάγματος δέσμευσης ή δήμευσης που εκδόθηκε από το Δικαστήριο της ξένης χώρας, το διάταγμα αυτό εγγράφεται μετά από σχετικό διάταγμα που εκδίδεται από Δικαστήριο στην Κύπρο και καθίσταται εκτελεστέο ως να είχε εκδοθεί από Δικαστήριο της Κύπρου.
