Εκατομμύρια ευρώ αλλάζουν χέρια κάθε χρόνο με τους απατεώνες να κάνουν πάρτι σε βάρος ευκολόπιστων και όσων καταφέρνουν να ξεγελάσουν με τεχνάσματα. Το 2023 είχαν κάμει φτερά €23 εκατομμύρια ευρώ από απάτες, πέρσι τα ποσά ήταν ακόμα μεγαλύτερα (δεν είναι ακόμα γνωστοί οι αριθμοί) ενώ φέτος πάμε για ποσά ρεκόρ.
Χαρακτηριστικό της επίθεσης που δέχονται οι Κύπριοι από απατεώνες που είναι στημένοι σε όλες τις γωνιές της γης, είναι πως μόνο τον Ιούλιο που μας πέρασε, ποσά που ξεπερνούν τα τρία εκατ. ευρώ έκαμαν φτερά. Το ζήτημα είναι γιατί πέφτουμε τόσο εύκολα στην παγίδα των απατεώνων; Παλαιότερα, όταν «κάποιος μακρινός συγγενής», μάς άφηνε μια τεράστια κληρονομιά σε κάποια χώρα της Αφρικής, αντιλαμβανόμαστε εύκολα πως επρόκειτο για απάτη. Στη συνέχεια οι μορφές απάτης άλλαξαν. Έγιναν πιο πειστικοί οι απατεώνες ή εμείς κυνηγάμε το εύκολο κέρδος και αυτοί εκμεταλλεύονται το φόβο μας και ενδίδουμε.
Τις απαντήσεις δίνει στον «Φ» ο βοηθός υπεύθυνος του Τμήματος Καταπολέμησης Εγκλήματος στο Αρχηγείο Αστυνομίας και διευθυντής της Υποδιεύθυνσης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος Ανδρέας Αναστασιάδης, ο οποίος τονίζει πως πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με κάθε άγνωστο που μας πλησιάζει διαδικτυακά ή μέσω τηλεφώνου, για να μας πείσει ότι εκκρεμεί εναντίον μας εξώδικο, μέχρι και να μας κάνει πλούσιους σε ριπή αστραπής.
Όπως αναφέρει, το πιο διαδεδομένο κόλπο είναι η μέθοδος για επενδυτικές απάτες. Υπόσχονται πολύ υψηλές αποδόσεις και γρήγορα αποτελέσματα. Οι επενδυτικές απάτες μέσω διαδικτύου, πραγματοποιούνται μέσω πλαστών ιστοσελίδων που παριστάνουν αληθινές εταιρείες για να πιστεύουν τα υποψήφια θύματα, πολλές φορές χρησιμοποιώντας και τα λογότυπα των εταιρειών για να δείχνουν αξιόπιστες.
Οι μεθόδοι είναι πολλές αλλά κυρίως εφαρμόζεται μέσω:
1. Ήδη παραβιασμένων λογαριασμών σε κοινωνικά δίκτυα (Facebook, Instagram κ.ά.): Οι απατεώνες ζητούν από τον ιδιοκτήτη του λογαριασμού να φτιάξει ένα ψεύτικο βίντεο “μαρτυρίας” για επένδυση. Το βίντεο δημοσιεύεται χωρίς να επιστραφεί ο λογαριασμός.
2. Χορηγούμενες διαφημίσεις με ψεύτικες μαρτυρίες και σχόλια από πλαστά ή παραβιασμένα προφίλ, που υπόσχονται υψηλές αποδόσεις.
3. Ψεύτικα βίντεο γνωστά και ως «deepfake» με την χρήση τεχνικής νοημοσύνης με ψεύτικες εμφανίσεις είτε πολιτικών προσώπων, είτε δημοσιογράφων είτε άλλων γνωστών προσώπων που δήθεν υποστηρίζουν τις επενδυτικές αυτές πλατφόρμες.
Πώς εξελίσσεται η απάτη:
• Το θύμα εγγράφεται στην πλατφόρμα και ενθαρρύνεται να ξεκινήσει με μικρό ποσό (€250-€500) σε κρυπτονομίσματα.
• Του παρουσιάζονται εικονικά κέρδη με ψεύτικα γραφήματα.
• Ενθαρρύνεται να επενδύσει περισσότερα με υποσχέσεις υψηλών αποδόσεων.
• Ορίζεται «προσωπικός σύμβουλος» που πιέζει για ακόμη περισσότερες επενδύσεις.
• Όταν το θύμα ζητήσει να αποσύρει τα «κέρδη», του ζητούν δήθεν έξοδα (20-30% των υποτιθέμενων κερδών). Αν συνεχίσει, δεν λαμβάνει ποτέ επιστροφή. Ο παραπονούμενος «εγκλωβίζεται» στη συνέχεια και προκύπτει αδιέξοδο.
Σύμφωνα με τον κ. Αναστασιάδη, οι φάσεις της απάτης είναι τρεις:
>Αρχική απάτη: Επενδύει χρήματα που χάνονται.
>Ψεύτικη ανάκτηση: Οι απατεώνες επικοινωνούν ξανά, προσποιούμενοι εταιρεία εντοπισμού και ζητούν αμοιβή για την “επιστροφή” των χρημάτων.
>Ψεύτικες κρατικές αρχές: Παριστάνουν κυβερνητικές υπηρεσίες, ισχυριζόμενοι ότι βρήκαν τα χρήματα και ζητούν «διαδικαστικά έξοδα» για να τα επιστρέψουν.
Συνολικά, το θύμα μπορεί να πέσει στην παγίδα 2 ή και 3 φορές, χάνοντας ακόμη περισσότερα χρήματα.
Μια άλλου είδους διαδεδομένη απάτη είναι τα παραπλανητικά ηλεκτρονικά μηνύματα ή SMS: Οι απατεώνες με σκοπό να ξεγελάσουν ανυποψίαστους πολίτες χρησιμοποιούν τις ακόλουθες μεθόδους
• Παραπλανητικά μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (Phishing)
• Παραπλανητικά μηνύματα SMS (Smishing)
• Παραπλανητικές τηλεφωνικές κλήσεις (vishing)
Οι δράστες με αυτές τις μεθόδους, σύμφωνα με τον κ. Αναστασιάδη, παριστάνουν το Τμήμα Φορολογίας, Τραπεζικά ιδρύματα, Κυπριακά Ταχυδρομεία ή ιδιωτικές εταιρείες μεταφοράς δεμάτων, την Αστυνομία Κύπρου, σε σχέση με εξώδικα πρόστιμα και τις τελευταίες ημέρες εταιρεία πετρελαιοειδών.
Όσον αφορά τα παραπλανητικά μηνύματα, αναγράφονται ηλεκτρονικοί σύνδεσμοι οι οποίοι παραπέμπουν σε πλαστές ιστοσελίδες που προσομοιάζουν με τις πραγματικές, όπου ζητούνται τα τραπεζικά δεδομένα των πολιτών. Όσον αφορά τις παραπλανητικές τηλεφωνικές κλήσεις οι δράστες ζητούν προσωπικά στοιχεία καθώς και στοιχεία των τραπεζικών λογαριασμών των πολιτών. Αφού ο πολίτης θέσει ή αναφέρει τα τραπεζικά του στοιχεία, οι δράστες καταφέρνουν και αποσπούν χρηματικά ποσά από τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς.
-Romance scams: Με αυτού του είδους την απάτη, οι επιτήδειοι παριστάνοντας τους στρατιωτικούς, γιατρούς ή πιλότους, στοχεύουν άτομα του αντίθετου φύλου για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη του θύματος. Ακολούθως ζητούν χρήματα ή τους αναφέρουν ότι θα τους αποστείλουν πακέτα με δώρα ή κοσμήματα και καλούνται τα θύματα να πληρώσουν δήθεν τελωνειακούς δασμούς. Σε άλλες περιπτώσεις οι δράστες καταφέρνουν να αποσπάσουν προσωπικές φωτογραφίες του θύματος και στην συνέχεια τους απειλούν ότι αν δεν στείλουν χρήματα, θα δημοσιεύσουν το υλικό αυτό.
– Grooming ή αποστολή/λήψη γυμνών φωτογραφιών κυρίως ανήλικων κοριτσιών. Υπάρχει το φαινόμενο της απόκτησης και ακολούθως της διάδοσης αυτών των φωτογραφιών σε φίλους και μετά που η σχέση χαλάσει, οι φωτογραφίες αυτές μπορεί να σταλούν σε όλο το σχολικό περιβάλλον ή ακόμη και στο διαδίκτυο. Τα θύματα περνούν από σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα, ενώ υπήρχαν περιπτώσεις στο παρελθόν όπου οι δράστες αν δεν κατάφερναν να πάρουν αυτό που ήθελαν, εκβίαζαν τα θύματα με τη δημοσίευση των φωτογραφιών από προσωπικές στιγμές. Υπήρξαν καταδίκες για τέτοιες υποθέσεις, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις ανήλικοι οδηγήθηκαν σε απόπειρες αυτοκτονίας.
Τεχνητή νοημοσύνη και έγκλημα
Σύμφωνα με τον βοηθό διευθυντή του ΤΑΕ Αρχηγείου Αστυνομίας, η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να γίνει πρόβλημα, αφού μέσω της γίνεται αναπαραγωγή ρεαλιστικών αλλά ψεύτικων βίντεο ή φωτογραφιών με γνωστά πρόσωπα. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται Deepfake και οι απατεώνες χρησιμοποιούν αυτή τη μέθοδο με σκοπό να παραπλανήσουν και ακολούθως να εξαπατήσουν τα θύματα τους. Επίσης με την χρήση ΑΙ οι δράστες χρησιμοποιούν την τεχνολογία αυτή για τον σκοπό δράσης τους, όπως χρήση εικονικών ηλεκτρονικών διευθύνσεων, χρήση στοιχείων παραβιασμένων ήδη λογαριασμών, αναπαραγωγή ηλεκτρονικών ταχυδρομείων (email), ψεύτικών αριθμών τηλεφώνων (fake caller ID) και άλλων. Όλα αυτά δημιουργούν πολλά προβλήματα στη διερεύνηση υποθέσεων σε όλες τις διωκτικές αρχές.
Επίσης για το πιο πάνω θέμα, δεχόμαστε, υπογραμμίζει, πολλές καταγγελίες για παραποίηση φωτογραφιών κυρίως γυναικών όπου από κανονικές φωτογραφίες, μετατρέπονται σε γυμνές. Τις φωτογραφίες αυτές, οι ύποπτοι τις εντοπίζουν σε Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (Facebook, Instagram TikTok κλπ) και η αναπαραγωγή υλικού γίνεται κυρίως για εκδίκηση, ή για απαίτηση λύτρων ή προσβολή προσώπου. Σημαντικό, αναφέρει, είναι και το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε με ανήλικες, όπου συνομήλικοι τους προβαίνουν μέσω της τεχνητής νοημοσύνης στην παραποίηση φωτογραφιών κυρίως πορνογραφικού περιεχομένου και στη συνέχεια τις διαδίδουν σε άλλα πρόσωπα, που παραπέμπει σε σοβαρά αδικήματα όπως η παιδική πορνογραφία.
Κτύπησαν ρέστα σε bitcoin και δήθεν εξώδικα
Οι απατεώνες φαίνεται να παρακολουθούν την κυπριακή επικαιρότητα. Δεν εξηγείται διαφορετικά πως, μετά που κλήθηκε το κοινό να ερευνήσει και να πληρώσει διαδικτυακά πρόστιμα από κάμερες, ευθύς “πλημμύρισαν” τα κινητά και τα e-mails με ψεύτικα μηνύματα για δήθεν εξώδικα που έπρεπε να πληρωθούν.
Από την άλλη, η επένδυση σε κρυπτονομίσματα αποφέρει κέρδος και στους διεθνείς απατεώνες. Πλησιάζουν κάποιον και αφού του συστήνονται ως κανονική εταιρεία διαχείρισης bitcoin, τον πείθουν για το γρήγορο της απόδοσης της επένδυσης. Τελικά βλέπει τον τραπεζικό του λογαριασμό να αδειάζει χωρίς ποτέ να καταλάβει τι έγινε. Όπως συστήνει ο κ. Αναστασιάδης, σε περίπτωση απάτης είναι σημαντικό η καταγγελία να γίνει αμέσως, ώστε να επιχειρηθεί να σταματήσει η μεταβίβαση των χρημάτων. Σε πολλές περιπτώσεις έγινε ανάκτηση χρημάτων όταν η απάτη βρισκόταν ακόμα σε εξέλιξη. Αν η καταγγελία αργήσει τότε δεν μπορούν να γίνουν και πολλά. Όπως εξηγεί ο αξιωματικός των Αρχών Ασφαλείας, πολλές φορές από έρευνες που έγιναν κατέληξαν πως οι δράστες ήταν σε χώρες της Ασίας (Μπαγκλαντές, Ινδία ή άλλες χώρες) που παρά τα αιτήματα δικαστικής συνδρομής δεν ανταποκρίνονται.
Όπως ανέφερε ο ίδιος, ολοένα και οι απατεώνες γίνονται πιο πιστευτοί για να δελεάσουν το υποψήφιοι θύμα και παρά το γεγονός ότι συνεχώς ενημερώνεται το κοινό να είναι επιφυλακτικό, εντούτοις υπάρχουν περιπτώσεις που πέφτουν θύματα. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως τον περασμένο μήνα συνέβησαν οι πιο πολλές απάτες με κέρδη εκατομμυρίων για τους απατεώνες.
*Σύμφωνα με καταγγελία που υποβλήθηκε στο ΤΑΕ Λεμεσού από γυναίκα ηλικίας 32 ετών, η ίδια έλαβε γραπτό μήνυμα στο κινητό τηλέφωνο της, στο οποίο αναφερόταν πως θα έπρεπε να προβεί άμεσα στην πληρωμή εξώδικου, μέσω ηλεκτρονικού συνδέσμου – link, που περιλαμβανόταν στο μήνυμα. Η 32χρονη ακολούθησε τον ηλεκτρονικό σύνδεσμο και οι δράστες κατάφεραν να της αποσπάσουν από τον λογαριασμό της, χρηματικό ποσό ύψους 14,085 ευρώ, με έμβασμα σε τραπεζικό λογαριασμό των δραστών.
* Σε άλλη υπόθεση, σύμφωνα με την καταγγελία του 53χρονου, μεταξύ Απριλίου, 2024 και Ιανουαρίου, 2025, εξαπατήθηκε από άγνωστο του πρόσωπο, που μέσω διαδικτυακής επικοινωνίας τους, τον έπεισε να επενδύσει σε κρυπτονομίσματα. Ο 53χρονος απέστειλε σε διάφορους τραπεζικούς λογαριασμούς και ηλεκτρονικά πορτοφόλια, χρηματικά ποσά συνολικού ύψους 508,893 δολαρίων, ισότιμης αξίας 434,890 ευρώ, ενώ αργότερα διαπίστωσε ότι επρόκειτο για απάτη.
*Τον Απρίλιο του 2025, σύμφωνα με καταγγελία που έγινε τον Ιούλιο, άγνωστοι απέκτησαν παράνομη πρόσβαση σε ηλεκτρονικό πορτοφόλι διαχείρισης κρυπτονομισμάτων, το οποίο χρησιμοποιείται από εταιρεία με έδρα την Κύπρο. Οι δράστες φέρονται να παραβίασαν τον σχετικό λογαριασμό και να προχώρησαν σε μεταφορά διαφόρων κρυπτονομισμάτων σε άλλα ψηφιακά πορτοφόλια, με τη συνολική τους αξία να ανέρχεται στις 458 χιλιάδες ευρώ.
Οι απατεώνες μιλούν ελληνικά μέσω ΑΙ
Η μετεξέλιξη της απάτης οδήγησε τους επιτήδειους στο σημείο να μιλούν μέσω τεχνητής νοημοσύνης ελληνικά. Σύμφωνα με καταγγελίες στην Υποδιεύθυνσης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, άγνωστοι επικοινωνούν τηλεφωνικά με πολίτες ή και με εταιρείες εμπορίας προϊόντων ή παροχής υπηρεσιών και ισχυρίζονται ότι, ενδιαφέρονται να αγοράσουν προϊόντα ή υπηρεσίες. Με πρόφαση την αγορά και πληρωμή τους, οι δράστες ζητούν από τους πολίτες να τους αναφέρουν τα στοιχεία των τραπεζικών λογαριασμών τους, ή του εταιρικού τους λογαριασμούς, μεταξύ των οποίων και τον αριθμό τραπεζικού ΙΒΑΝ. Όταν οι πολίτες αναφέρουν τα στοιχεία στον υποτιθέμενο πελάτη, δέχονται δεύτερη τηλεφωνική κλήση, από πρόσωπο, το οποίο ψευδώς τους συστήνεται ως λειτουργός της τράπεζας και τους αναφέρει ότι έχουν πέσει θύματα απάτης και ότι έχουν κλαπεί χρήματα από τον τραπεζικό λογαριασμό τους. Με πρόσχημα ότι θα τους βοηθήσει να ανακτήσουν το ποσό που κλάπηκε από τον λογαριασμό τους, ο δήθεν «λειτουργός» ζητά από τους πολίτες να του αναφέρουν τα στοιχεία του λογαριασμού τους και τα στοιχεία πρόσβασης στον λογαριασμό, με αποτέλεσμα οι δράστες να είναι σε θέση να αποκτήσουν διαδικτυακή πρόσβαση και να κλέψουν χρήματα από τον τραπεζικό λογαριασμό.
Οι δράστες της απάτης μιλούν στην ελληνική γλώσσα, ενώ φαίνεται να χρησιμοποιούν εικονικούς τηλεφωνικούς αριθμούς που αντιστοιχούν σε αυτούς των πραγματικών πιστωτικών ιδρυμάτων.
>> Στις 26 Ιουλίου είχαμε νέα υπόθεση κλοπής κρυπτονομισμάτων μεγάλης χρηματικής αξίας, μετά από παράνομη πρόσβαση σε ηλεκτρονικό πορτοφόλι όπου φυλάσσονταν. Την καταγγελία υπέβαλε άντρας ηλικίας 48 ετών, σύμφωνα με την οποία στις 11 Ιουνίου, 2025, κλάπηκαν από τον λογαριασμό ηλεκτρονικού πορτοφολιού διαχείρισης κρυπτονομισμάτων, τον οποίο διατηρεί, κρυπτονομίσματα αξίας 381,653 ευρώ. Σύμφωνα πάντα με την καταγγελία, οι δράστες παραβίασαν τον λογαριασμό ηλεκτρονικού πορτοφολιού και προχώρησαν σε μεταφορά των κρυπτονομισμάτων σε άλλο ψηφιακό πορτοφόλι. Ο κωδικός για το ξεκλείδωμα του ηλεκτρονικού πορτοφολιού, ήταν αποθηκευμένος στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο – e-mail, του 48χρονου, το οποίο έτυχε παράνομης πρόσβασης.
>> Τρία ήταν τα θύματα απάτης από άτομα που προσποιούνταν εταιρεία πετρελαιοειδών. Συγκεκριμένα, οι παραπονούμενοι έλαβαν μήνυμα στο κινητό τους τηλέφωνο, στο οποίο ο αποστολέας παρουσιαζόταν ως γνωστή εταιρεία πετρελαιοειδών. Στο περιεχόμενο του μηνύματος γινόταν αναφορά σε πόντους επιβράβευσης, οι οποίοι, σύμφωνα με το μήνυμα θα διαγράφονταν εντός τριών ημερών, εάν δεν πραγματοποιούνταν οι απαραίτητες ενέργειες. Οι παραπονούμενοι, ακολουθώντας τον σύνδεσμο που περιλαμβανόταν στο μήνυμα, καταχώρησαν στοιχεία των τραπεζικών τους λογαριασμών. Ως αποτέλεσμα των ενεργειών αυτών, οι επιτήδειοι κατάφεραν να αποσπάσουν συνολικά χρηματικά ποσά που ανέρχονται στις 37 χιλιάδες ευρώ περίπου.
>>Πολλά παράπονα δέχθηκε τον περασμένο μήνα η Αστυνομία από πολίτες, αναφορικά με παραπλανητικά τηλεφωνικά μηνύματα (SMS) που αποστέλλονται μαζικά και εμφανίζονται ψευδώς ως προερχόμενα από τραπεζικούς οργανισμούς. Τα εν λόγω μηνύματα συνήθως περιλαμβάνουν δήθεν πληροφορίες για ανεξουσιοδότητες συναλλαγές ή κωδικούς επιβεβαίωσης και καλούν τον παραλήπτη να επικοινωνήσει με συγκεκριμένο αριθμό τηλεφώνου. Πρόκειται για κακόβουλες ενέργειες με σκοπό την απόσπαση ευαίσθητων προσωπικών ή/και τραπεζικών δεδομένων και χρηματικών ποσών.
Μια άλλη απάτη αφορά σε emails αγνώστων που παριστάνουν την Αστυνομία Κύπρου. Στα emails που συνοδεύονται από το λογότυπο της Αστυνομίας, αυτά οι επίδοξοι κλέφτες καλούν ανυποψίαστους πολίτες ότι είναι εμπλεκόμενοι και πρέπει να κατηγορηθούν για διάφορα ποινικά αδικήματα μέσω Διαδικτύου (σεξουαλικές επιθέσεις, βιασμοί, παιδική πορνογραφία, κ.ά.).
5000 παράπονα κάθε χρόνο στη cyberalert.cy
Μπορεί να γίνει πρόληψη στον τομέα με τις ηλεκτρονικές απάτες, νοουμένου ότι καθημερινά μεταλλάσσονται και οι παράνομοι μετέρχονται πιο πειστικές μεθόδους. Η απάντηση είναι θετική. Όπως ανέφερε ο αξιωματικός των διωκτικών Αρχών, ως Αστυνομία «καταβάλουμε ιδιαίτερη προσπάθεια στον τομέα πρόληψης και ενημέρωσης του κοινού για τις νέες απάτες και τον τρόπο προφύλαξης του. Η Υποδιεύθυνση Ηλεκτρονικού Εγκλήματος έχει ειδική πλατφόρμα υποβολής παραπόνων στην ιστοσελίδα της www.cyberalert.cy όπου υπάρχει επίσης και υλικό για πρόληψη και ενημέρωση του κοινού. Η πλατφόρμα αυτή λειτουργεί με επιτυχία καθώς γίνονται περίπου 5000 παράπονα κάθε έτος.
Επίσης η Αστυνομία σε συνεργασία με την Αρχή Ψηφιακής Ασφάλειας, καθημερινά βάζει σε φραγή πολλούς ηλεκτρονικούς συνδέσμους, αλλά οι δράστες με την βοήθεια του ΑΙ παράγουν νέους συνδέσμους. Σαν Υποδιεύθυνση Ηλεκτρονικού Εγκλήματος συμμετέχουμε σε πολλές δράσεις και έχουμε αναπτύξει συνεργασίες με ισχυρούς οργανισμούς όπως η Europol, Interpol το FBI και άλλους, ενώ το προσωπικό είναι εκπαιδευμένο κατάλληλα για αντιμετώπιση τέτοιων αδικημάτων. Επίσης συμμετέχουμε σε διεθνής δράσεις με τους οργανισμούς αυτούς για εντοπισμό, συλλήψεις και κατάσχεση σέρβερ, κρυπτονομισμάτων κυρίως για υψηλούς στόχους (HVT – High Value Target) με πολύ καλά αποτελέσματα».
Συνολικά πέρση η Υποδιεύθυνση Ηλεκτρονικού Εγκλήματος διερεύνησε 445 υποθέσεις και 208 υποθέσεις παιδικής πορνογραφίας, ενώ το 2023 εξετάστηκαν 412 υποθέσεις και 203 περιπτώσεις παιδικής πορνογραφίας».
