Η Κύπρος, ακολουθώντας τις διεθνείς τάσεις για βιώσιμη ανάπτυξη, έχει εισέλθει δυναμικά στην εποχή των ESG αξιολογήσεων με την υλοποίηση του Διατραπεζικού Έργου ESG. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που χαρακτηρίζεται πρωτοποριακή σε ευρωπαϊκό επίπεδο και στοχεύει στη δημιουργία ενός κοινού, ενοποιημένου και διαφανούς πλαισίου αξιολόγησης των κυπριακών επιχειρήσεων βάσει περιβαλλοντικών, κοινωνικών και διακυβερνητικών κριτηρίων.
Η ανάγκη για την εφαρμογή ενός τέτοιου έργου προέκυψε από τις ολοένα αυξανόμενες ευρωπαϊκές και διεθνείς εποπτικές απαιτήσεις για βιωσιμότητα, διαφάνεια και αποτελεσματική διαχείριση κινδύνων, με στόχο τη συμμόρφωση των τραπεζών και των επιχειρήσεων σε σύγχρονα πρότυπα εταιρικής υπευθυνότητας.
Η σύμπραξη που έφερε την καινοτομία
Η υλοποίηση του έργου είναι αποτέλεσμα συνεργασίας της Artemis Credit Bureau, του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου, των τραπεζών-μελών του και του στρατηγικού εταίρου CRIF S.p.A, μέσω της θυγατρικής ICAP CRIF. Η κοινοπραξία Artemis–CRIF κατέθεσε την επιτυχούσα πρόταση στον σχετικό διαγωνισμό του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου, αποδεικνύοντας, όπως σημειώνει ο Δημήτριος Μούρπουλας, ESG Project Leader της Artemis, ότι «μπορέσαμε να ανταποκριθούμε στις υψηλές τεχνικές απαιτήσεις των τραπεζών και να προσφέρουμε μια ολοκληρωμένη λύση για τη συλλογή, επεξεργασία και συγκρισιμότητα των ESG δεδομένων».
Ο ίδιος τονίζει ότι στόχος του έργου είναι να ενώσει τις τράπεζες με τις επιχειρήσεις, με την Artemis Credit Bureau να λειτουργεί ως επιχειρησιακός κόμβος και σημείο αναφοράς για τη διαχείριση των δεδομένων.
Synesgy: Η παγκόσμια πλατφόρμα που έγινε κυπριακό εργαλείο
Για την υλοποίηση του έργου επιλέχθηκε η πλατφόρμα Synesgy, ένα διεθνές εργαλείο που λειτουργεί ήδη σε 160 χώρες, υποστηρίζει 20 γλώσσες και έχει αποστείλει πάνω από 620.000 προσκλήσεις πιστοποίησης σε επιχειρήσεις παγκοσμίως.
Η επιλογή της δεν ήταν τυχαία: η Synesgy είναι πλήρως συμβατή με τα πιο αναγνωρισμένα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα, όπως το Global Reporting Initiative (GRI), οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, η EU Taxonomy, τα European Sustainability Reporting Standards (ESRS), η Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) και η Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD).
Η πλατφόρμα προσφέρει τέσσερα δομημένα ερωτηματολόγια ανάλογα με το μέγεθος του οργανισμού — από πολύ μικρές έως μεγάλες επιχειρήσεις — και επιτρέπει τη λήψη ESG Certification, ESG Score και εξατομικευμένου σχεδίου δράσης για βελτίωση. «Το κόστος της ετήσιας αξιολόγησης, μόλις 200 ευρώ, αποτελεί ουσιαστικά μια στρατηγική επένδυση για την επιχείρηση, αφού συνοδεύεται από χειροπιαστά εργαλεία βελτίωσης», εξηγεί ο κ. Μπούρπουλας.
Διαφάνεια, συγκρισιμότητα και αποτελεσματικότητα
Μια από τις βασικές καινοτομίες του έργου είναι ότι μια επιχείρηση που συνεργάζεται με περισσότερες από μία τράπεζες λαμβάνει μία μόνο πρόσκληση για αξιολόγηση και συμπληρώνει ένα κοινό ερωτηματολόγιο. Τα αποτελέσματα κοινοποιούνται σε όλες τις τράπεζες, διασφαλίζοντας τη συγκρισιμότητα των δεδομένων και μειώνοντας τη γραφειοκρατία.
Η Artemis Credit Bureau διαχειρίζεται την αποστολή των προσκλήσεων και, σε συνεργασία με την ICAP CRIF, παρέχει πλήρη υποστήριξη στις επιχειρήσεις κατά τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου.
Ο απολογισμός του πρώτου έτους
Τα στοιχεία του πρώτου έτους λειτουργίας του έργου είναι ενθαρρυντικά:
- 1.018 κυπριακές επιχειρήσεις ανταποκρίθηκαν θετικά στην πρόσκληση.
- 74% αυτών (754 επιχειρήσεις) έχουν ήδη πιστοποιηθεί.
- Το 91% των πιστοποιημένων είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, παρά την έλλειψη ρυθμιστικής υποχρέωσης.
Γενική αξιολόγηση βιωσιμότητας: Η κατανομή της βαθμολογίας ESG για τις κυπριακές επιχειρήσεις ακολουθεί την Κανονική Kατανομή. Σε μία πενταβάθμια κλίμακα (“Α” to “E”) στην οποία το “A” αντιστοιχεί στο Άριστο και το “E” στο Χαμηλό, η πλειοψηφία των επιχειρήσεων (45%) κατατάσσεται στην κλίμακα “C” (Ικανοποιητικό). Η κανονική κατανομή με μέσο όρο “C” δείχνει μια υγιή αρχή και ενδιαφέρον για ESG πρακτικές στην Κύπρο από τις επιχειρήσεις.
Περιβαλλοντικά Κριτήρια: Η πλειονότητα των επιχειρήσεων (74,6%) κινείται στη μεσαία ή μεσαία προς χαμηλή κατηγορία (“C”-“D”, Ικανοποιητικό και Επαρκή). Το 1,5% των επιχειρήσεων βρίσκονται στην κορυφαία κατηγορία “A” ενώ το 17% των επιχειρήσεων ανήκει στην κατηγορία “Β”, έχοντας καλή περιβαλλοντική απόδοση.
Κοινωνικά Κριτήρια: Το 77,8% των επιχειρήσεων έχει μέτρια εώς χαμηλή κοινωνική απόδοση (“C”, “D”, “E”) με έλλειψη δράσης σε σχέση με κοινωνικά θέματα. Το υπόλοιπο 22,2% των επιχειρήσεων πληροί σε ικανοποιητικό βαθμό (“Α”+“Β”) τα κοινωνικά κριτήρια με την υιοθέτηση καλών πρακτικών στο χώρο εργασίας.
Κριτήρια Εταιρικής Διακυβέρνησης: Το 5,9% των επιχειρήσεων επιδεικνύει πολύ ικανοποιητικά πρότυπα διακυβέρνησης (βαθμολογία “Α”+”Β”). Το 70,7% των επιχειρήσεων παρουσιάζει χαμηλή ή επαρκή επίδοση (“D”+ “E”) -αυτό πιθανόν να οφείλεται σε περιορισμένους πόρους, άτυπες διοικητικές δομές ή/και έλλειψη σχετικής εξειδικευμένης γνώσης στον τομέα της εταιρικής διακυβέρνησης.
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην πρώτη γραμμή
Η ενεργός συμμετοχή των ΜμΕ αποτελεί θετική ένδειξη αυξανόμενης ευαισθητοποίησης. Παρότι δεν υποχρεούνται κανονιστικά, ανταποκρίθηκαν δυναμικά στην πρόσκληση. «Αυτό δείχνει ωριμότητα και πρόθεση προετοιμασίας για το μέλλον, που θα τους δώσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα», υπογραμμίζει ο κ. Μπούρπουλας.
Ο κρίσιμος ρόλος των τραπεζών
Οι τράπεζες λειτουργούν όχι μόνο ως χρηματοδότες, αλλά και ως καθοδηγητές των επιχειρήσεων στη μετάβαση προς βιώσιμα πρότυπα. Μέσα από την ESG αξιολόγηση μπορούν να προσφέρουν ευνοϊκότερους όρους χρηματοδότησης σε εταιρείες με υψηλές επιδόσεις, ενώ συμβάλλουν στη διαμόρφωση οικοσυστημάτων συνεργασιών με καλές ESG πρακτικές.
Εκπαίδευση και διάχυση καλών πρακτικών
Από την έναρξη του έργου, η Artemis συνεργάστηκε με επιχειρηματικούς φορείς και τράπεζες, εκπαιδεύοντας πάνω από 600 τραπεζικά στελέχη πρώτης γραμμής. Παράλληλα, συνδιοργάνωσε συνέδρια, όπως το πρώτο για τη Διαχείριση Πιστωτικού Κινδύνου το 2024, ενώ το δεύτερο ετήσιο συνέδριο προγραμματίζεται για 23 Οκτωβρίου 2025 στο Hilton Cyprus.
Στρατηγικοί στόχοι 2025-2026
Ο κ. Μπούρπουλας επισημαίνει πως ο βασικός μας στόχος είναι η αύξηση του αριθμού κυπριακών επιχειρήσεων που θα πιστοποιηθούν με βάση τα κριτήρια ESG στην πλατφόρμα Synesgy. Τονίζει πως αρωγοί σε αυτή μας την προσπάθεια είναι οι κυπριακές τραπεζες οι οποίες στήριξαν από την πρώτη στιγμή το Διατραπεζικό έργο. Από πλευράς επικοινωνίας, θα συνεχίσουμε την προώθησης του Διατραπεζικού έργου μέσω στοχευμένων επικοινωνιακών ενεργειών στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης .
Με την αύξηση του αριθμού των πιστοποιημένων επιχειρήσεων θα είμαστε σε θέση να επεξεργαστούμε τα δεδομένα σε μεγαλύτερο βάθος σημειώνει και επισημαίνει ότι, στόχος μας είναι η δημιουργία κλαδικών δεικτών (sectoral benchmarks) ούτως ώστε οι επιχειρήσεις να μπορούν να συγκρίνουν την επίδοσή τους με τον μέσο όρο του κλάδου τους.
Επίσης σημειώνει πως ένας άλλος, πάγιος στόχος, είναι η συνεχής εξυπηρέτηση και υποστήριξη των αναγκών των τραπεζών στα πλαίσια του Έργου, τόσο σε τεχνοκρατικό, όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο. Στο τεχνοκρατικό επίπεδο μας βοηθά η επένδυση του στρατηγικού μας εταίρου στο Έργο της CRIF S.p.A. στον τομέα του ESG καθότι τα ερωτηματολόγια αλλά και η ίδια η πλατφόρμα Synesgy επικαιροποιούνται και αναβαθμίζονται συνεχώς.
Ταυτόχρονα, ως Artemis Credit Bureau, ανάλαβε μια παράλληλη πρωτοβουλία με το Διατραπεζικό Έργο για ενίσχυση του ρόλου των κυπριακών επιχειρήσεων ως διαχειριστών της δικής τους αλυσίδας αξίας. Mέσω της πλατφόρμας Synesgy τους δίνεται η δυνατότητα να αξιολογούν τις επιδόσεις των προμηθευτών, συνεργατών και πελατών τους. Με αυτό τον τρόπο ενισχύεται το οικοσύστημα ESG στην Κύπρο και προάγεται η διαφάνεια.
Τέλος, στο παρόν στάδιο μελετάται η δημιουργία προγραμμάτων επιμόρφωσης επιχειρήσεων για θέματα ESG μέσω της πλατφόρμας Synesgy τα οποία θα είναι ειδικά σχεδιασμένα για μικρομεσαίες επιχειρήσεις με περιορισμένους πόρους ή/και σχετική τεχνογνωσία. Γενικά, η πλατφόρμα Synesgy αναβαθμίζεται συνεχώς, ανταποκρινόμενη στις ανάγκες των επιχειρήσεων, παγκοσμίως.
Η επόμενη διετία περιλαμβάνει:
- Αύξηση του αριθμού των πιστοποιημένων επιχειρήσεων.
- Δημιουργία κλαδικών δεικτών για συγκριτική αξιολόγηση.
- Προγράμματα εκπαίδευσης για ΜμΕ με περιορισμένους πόρους.
- Επέκταση της αξιολόγησης σε προμηθευτές και συνεργάτες.
Omnibus proposal: Παράταση αλλά όχι αλλαγή πορείας
Ο κ. Μπούρπουλας διευκρινίζει ότι το Omnibus proposal απλοποιεί και μεταθέτει χρονικά τις υποχρεώσεις των εταιρειών για ESG reporting, χωρίς να αλλάζει τον στρατηγικό προσανατολισμό της ΕΕ. «Οι επιχειρήσεις πρέπει να συνεχίσουν την υλοποίηση της στρατηγικής τους για βιωσιμότητα. Η αναβολή είναι ευκαιρία για καλύτερη προετοιμασία, όχι για αδράνεια», επισημαίνει.
