Μάχη νομικών από την Κύπρο για να αποτραπεί η έκδοση Ουκρανού πολιτικού από το Ηνωμένο Βασίλειο στην πατρίδα του.
Ο λόγος για τον Ολεξάντρ Γκρανόφσκι, πρώην βουλευτή. Ο Σύνδεσμος Δημοκρατικών Δικηγόρων Κύπρου (Cyprus Democratic Lawyers Association – CDLA), μια ανεξάρτητη πρωτοβουλία νομικών, στηρίζει τον Γκρανόφσκι και εντάσσει το αίτημα των ουκρανικών Αρχών για έκδοσή του σε προσπάθεια πολιτικής του εξόντωσης.
Στη βάση επιχειρηματολογίας η ανεξάρτητη πρωτοβουλία νομικών κάνει λόγο για «πολιτικά ενορχηστρωμένη δίωξη», «παραποιημένα αποδεικτικά στοιχεία», και «δίκη που δεν πληροί τα ευρωπαϊκά πρότυπα δικαιοσύνης».
Τις προηγούμενες ημέρες, κυπριακή αποστολή βρέθηκε στο Κίεβο για τους σκοπούς της υπόθεσης. Ταξίδεψαν στην ουκρανική πρωτεύουσα ο νομικός Στυλιανός Μιχαήλ και ο δημοσιογράφος Γιώργος Τάττης.
Η εν λόγω αποστολή πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό υποεπιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης (PACE), η οποία διερευνά περιπτώσεις διακρατικής καταστολής, ενώ εντάσσεται και στο πλαίσιο της δράσης του Πανευρωπαϊκού Οργανισμού που συμμετέχει ο Σύνδεσμος Δημοκρατικών Δικηγόρων Κύπρου (CDLA), την «Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δικηγόρων για τη Δημοκρατία και τα Παγκόσμια Ανθρώπινα Δικαιώματα».
Σχετική έκθεση/εισήγηση για την υποεπιτροπή της PACE με έμφαση στην διακρατική καταστολή θα συγγράψει ο Κύπριος Βουλευτής Κωστής Ευσταθίου, ο οποίος θα περιλάβει διάφορες πολιτικές διώξεις από κυβερνήσεις σε κράτη της Ευρώπης, οι οποίες φέρονται να παραβιάζουν θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στη δίκαια δίκη. Μεταξύ άλλων υποθέσεων, θα περιληφθεί η δίωξη του Ουκρανού Αλεξάντρ Γκρανόβσκι, του Κούρδου αγωνιστή Κενάν Αγιάς μετά την έκδοσή του στη Γερμανία από την Κύπρο, καθώς και υποθέσεις διώξεων αντικαθεστωτικών στη Τουρκία, στη Ρωσία και αλλού.
Να σημειωθεί ότι ο CDLA είναι αναγνωρισμένο μέλος της ευρωπαϊκής συμμαχίας European Democratic Lawyers (EDL), γνωστής στα ελληνικά ως Avocats Européens Démocrates, που συγκεντρώνει δημοκρατικές νομικές οργανώσεις από ολόκληρη την Ευρώπη.
Ιδρύθηκε από μια ομάδα νομικών ως πλατφόρμα για δημόσιο διάλογο σε ζητήματα δημοσίου ενδιαφέροντος, ενώ λειτουργεί με βάση τις αρχές της δημοκρατίας, της ελευθερίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ισότητας και του κράτους δικαίου με ευρωπαϊκά πρότυπα.
Σε δελτίο Τύπου του CDLA σημειώνονται τα ακόλουθα για την υπόθεση του Ολεξάντρ Γκρανόφσκι:
Η υπόθεση του Ολεξάντρ Γκρανόφσκι, πρώην Ουκρανού βουλευτή και μεταρρυθμιστή, που πλέον αντιμετωπίζει διαδικασία έκδοσης στο Ηνωμένο Βασίλειο, αποτελεί υπόδειγμα διακρατικής καταστολής υπό το πρόσχημα της νομικής συνεργασίας.
Αυτό που ξεκίνησε ως πολιτικά υποκινούμενη δίωξη στην Ουκρανία, έχει εξελιχθεί σε δοκιμασία για την Ευρώπη όσον αφορά την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και την ακεραιότητα του δικαίου περί έκδοσης σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).
Το 2022 η Ουκρανία άρχισε να υποπτεύεται τον Ολεξάντρ Γκρανόφσκι σε σχέση με μια ποινική υπόθεση που είχε αρχικά κινηθεί το 2015. Το 2025 το Ηνωμένο Βασίλειο ξεκίνησε τις διαδικασίες έκδοσης μετά από σχετικό αίτημα. Ο Βρετανός εισαγγελέας δεν ζήτησε τη σύλληψη του Γκρανόφσκι. Αντιθέτως, τόσο ο εισαγγελέας όσο και η υπεράσπιση του Γκρανόφσκι υπέβαλαν αίτηση για εγγύηση, η οποία και εγκρίθηκε από το Πταισματοδικείο του Γουέστμινστερ.
Δύο κορυφαίες εκθέσεις διεθνών εμπειρογνωμόνων—του πρώην δικαστή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου Πάουλο Πίντο ντε Αλμπουκέρκε και του πρώην επικεφαλής των Βρετανών Εισαγγελέων Lord Macdonald KC—έχουν έκτοτε αποκαλύψει τη νομική ανεπάρκεια και την πολιτική σκοπιμότητα πίσω από το ουκρανικό αίτημα.
1. Αυθαίρετη Κράτηση και Κατασκευασμένες Κατηγορίες
Στην έκθεσή του, ο καθηγητής Πίντο ντε Αλμπουκέρκε καταλήγει ότι το ουκρανικό ένταλμα σύλληψης και η διαταγή προφυλάκισης είναι αυθαίρετα σύμφωνα με το Άρθρο 5 της ΕΣΔΑ. Επισημαίνει ότι οι οικονομικές κατηγορίες κατά του Ολεξάντρ Γκρανόφσκι βασίζονται σε στοιχεία που έχουν ήδη απορριφθεί από ουκρανικά διοικητικά και ποινικά δικαστήρια, όπως το Διοικητικό Δικαστήριο Οδησσού, το Περιφερειακό Δικαστήριο Πέτσερσκ Κιέβου, και τελικά το Ανώτατο Δικαστήριο της Ουκρανίας.
Ο καθηγητής Πίντο επισημαίνει επίσης ότι παράνομες τεχνικές παρακολούθησης, συμπεριλαμβανομένης της παράνομης πρόσβασης σε λογαριασμό iCloud, παραβίασαν το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή του Γκρανόφσκι (Άρθρο 8 ΕΣΔΑ).
Η υπεράσπιση του Γκρανόφσκι εξασφάλισε αποδείξεις ότι τα μηνύματα WhatsApp από τον λογαριασμό iCloud είχαν παραποιηθεί. Η παραποίηση επιβεβαιώθηκε από διεθνώς αναγνωρισμένους εμπειρογνώμονες από διάφορες χώρες:
- Ισραήλ: Καθ. Δρ. Συνταγματάρχης (ε.α.) Γκάμπι Σιμπόνι, πρώην Διευθυντής Προγράμματος Στρατηγικών Σπουδών.
- Ηνωμένο Βασίλειο: Jan Collie (ειδικός σε θέματα αποδεικτικών στοιχείων στο Κοινοβούλιο) και ο Dr. Paul Hunton, πρώην τεχνικός ειδικός με 18 έτη εμπειρίας σε βρετανικές διωκτικές αρχές.
- Αυστρία: Dr. Horst Eidenberger, ορκωτός εμπειρογνώμονας με πιστοποιήσεις από την Αυστρία και το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (Χάγη).
2. Παρωδία Δικαστικής Διαδικασίας στην Ουκρανία
Στην κοινή τους γνωμοδότηση, οι Lord Macdonald KC και Tim James-Matthews περιγράφουν τη δικαστική διαδικασία στην Ουκρανία ως ουσιωδώς ελαττωματική με βάση το Άρθρο 6 της ΕΣΔΑ. Τα συμπεράσματά τους είναι αποκαλυπτικά:
- Το Ανώτατο Αντικατασταλτικό Δικαστήριο της Ουκρανίας αντέγραψε σχεδόν 38% της απόφασης του από την πρόταση της εισαγγελίας. Ο Dr. Paul Hunton εντόπισε “πολλαπλές σελίδες πανομοιότυπου κειμένου, στίξης, ορθογραφικών λαθών και επαναλαμβανόμενων φράσεων”, και συμπέρανε ότι το δικαστικό κείμενο είχε αντιγραφεί κατά λέξη από ηλεκτρονική έκδοση της πρότασης της εισαγγελίας.
- Το δικαστήριο αγνόησε τις εμπειρογνωμοσύνες που τεκμηρίωναν την παραποίηση, περιλαμβανομένων εκθέσεων από ουκρανικούς κρατικούς φορείς και διεθνείς ειδικούς.
- Απέρριψε τις ανησυχίες για τις παράνομες παρακολουθήσεις ως “διαβαθμισμένες”, χωρίς νομική ή αποδεικτική αιτιολόγηση.
- Απέρριψε αιτήματα υπεράσπισης, περιλαμβανομένων ενστάσεων για την μεροληψία του προεδρεύοντος δικαστή.
Οι ειδικοί περιγράφουν ένα σύστημα όπου η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης έχει υπονομευθεί, τα διαδικαστικά δικαιώματα παραβιάζονται, και το τεκμήριο αθωότητας ανατρέπεται στην πράξη.
3. Ο Ρόλος του Ηνωμένου Βασιλείου: Δοκιμασία Δημοκρατικής Αξιοπιστίας
Πλέον, το βρετανικό νομικό σύστημα καλείται να αποφασίσει αν θα επιτρέψει έκδοση σε χώρα όπου ο εκζητούμενος αντιμετωπίζει πολιτικά ενορχηστρωμένη δίωξη, παραποιημένα αποδεικτικά στοιχεία, και δίκη που δεν πληροί τα ευρωπαϊκά πρότυπα δικαιοσύνης.
Το Ηνωμένο Βασίλειο, δεσμευόμενο από την ΕΣΔΑ και τον Νόμο περί Έκδοσης του 2003, έχει νομική και ηθική υποχρέωση να αρνηθεί την έκδοση αν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος απάνθρωπης μεταχείρισης, αυθαίρετης κράτησης ή κατάφωρης άρνησης δικαιοσύνης. Στην παρούσα υπόθεση, και οι τρεις κίνδυνοι έχουν τεκμηριωθεί με αδιάσειστα στοιχεία.
4. Γιατί Αυτή η Υπόθεση Αφορά Όλη την Ευρώπη
Η υπόθεση του Ολεξάντρ Γκρανόφσκι δεν αποτελεί μεμονωμένη αδικία. Είναι μέρος ενός ευρύτερου φαινομένου κατάχρησης νομικών μηχανισμών για πολιτική εκδίκηση—μια αυξανόμενη πρακτική που το Συμβούλιο της Ευρώπης αναγνωρίζει ως διακρατική καταστολή. Κράτη χρησιμοποιούν ολοένα και περισσότερο εργαλεία δικαστικής συνεργασίας (όπως ειδοποιήσεις της INTERPOL, αιτήματα έκδοσης, δικαστική συνδρομή) για να καταδιώκουν αντιφρονούντες, δημοσιογράφους, πρώην αξιωματούχους και εξόριστους.
Αν δημοκρατικές χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο νομιμοποιήσουν τέτοιες πολιτικές ενέργειες μέσω έκδοσης, θα σταλεί επικίνδυνο μήνυμα: ότι το διεθνές δίκαιο μπορεί να παραβιαστεί και ότι το ευρωπαϊκό σύστημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι επιλεκτικά εφαρμοστέο.
Συμπέρασμα
Ο Δημοκρατικός Σύνδεσμος Νομικών Κύπρου (CDLA) εκφράζει την αλληλεγγύη του προς τους νομικούς της Ευρώπης που αντιστέκονται στη νομιμοποίηση της αδικίας. Η υπόθεση Γκρανόφσκι είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια διμερή υπόθεση έκδοσης—είναι δοκιμασία για το κράτος δικαίου στην Ευρώπη.
Καλούμε τις βρετανικές αρχές και τους ευρωπαίους εταίρους τους να αντισταθούν στις πολιτικές πιέσεις και να υπερασπιστούν τις θεμελιώδεις εγγυήσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Η Δικαιοσύνη δεν πρέπει ποτέ να ανατίθεται σε καθεστώτα που την καταχρώνται.
