Η απουσία σημαντικών τεχνικών προβλημάτων και η ομαλή διεκπεραίωση της προημερήσιας αγοράς αλλά και των εμπορικών πράξεων ήταν τα πιο σημαντικά στοιχεία που κατέγραψαν οι αρμόδιοι λειτουργοί στον Διαχειριστή Μεταφοράς κατά το πρώτο τριήμερο της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού.
Ο διευθυντής λειτουργίας της αγοράς, Κωνσταντίνος Βαρνάβα, είπε στον Φιλελεύθερο ότι και οι τιμές και οι ποσότητες ενέργειας που έτυχαν αγοραπωλησιών κινήθηκαν στα αναμενόμενα επίπεδα και επανέλαβε πως θα χρειαστεί να δοθεί αρκετός χρόνος στο νέο σύστημα για να μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα.
Από τις τρεις πρώτες προημερήσιες αγορές που διεξήχθηκαν ξεχωριστή ήταν αυτή που αφορούσε τις εμπορικές πράξεις της 1ης Οκτωβρίου, καθώς, όπως κατά κανόνα συμβαίνει, η κατανάλωση ενέργειας σε ημέρες αργίας είναι αρκετά μειωμένη σε σύγκριση με τις εργάσιμες μέρες. Η χαμηλή κατανάλωση οδήγησε στο φαινόμενο κατά την 1η Οκτωβρίου και συγκεκριμένα από τις 10.30 π.μ. έως τις 2.30 μ.μ. να «κλειδώσουν», μετά την εκκαθάριση, μηδενικές τιμές. Δηλαδή, πωλήθηκε ηλεκτρισμός από παραγωγούς ΑΠΕ σε προμηθευτές σε τιμή μηδέν σεντ την κιλοβατώρα. Αυτό συνέβη γιατί στην προημερήσια αγορά, τις συγκεκριμένες ώρες, δεν χρειάστηκε να αγοραστεί ηλεκτρισμός από συμβατικές μονάδες της ΑΗΚ και όλη η ενέργεια που πωλήθηκε προήλθε από συστήματα ΑΠΕ.
Αυτό το τετράωρο της 1ης Οκτωβρίου ήταν το μοναδικό του τριημέρου στο οποίο καταγράφηκαν μηδενικές τιμές μετά την εκκαθάριση. Στις υπόλοιπες μέρες και ώρες συνέβη αυτό που αναμενόταν: Η παραγωγή από ΑΠΕ πωλείται στην τιμή της ενέργειας που παράγει η ΑΗΚ ανά μισάωρο, κάτι που οδηγεί σε τιμές ΑΠΕ πολύ υψηλότερες του κόστους παραγωγής. Και αυτό προβλέπεται από το ίδιο το μοντέλο της αγοράς (Μοντέλο Στόχος).
Από τα ελάχιστα πρώτα δείγματα, επιβεβαιώνεται ότι τα πρωινά, μεταξύ 6 και 8 π.μ., η χονδρική τιμή του ηλεκτρισμού είναι στα ύψη (περίπου 17.5 σεντ την κιλοβατώρα), καθώς προέρχεται αποκλειστικά από τις μονάδες της ΑΗΚ. Μετά τις 8 π.μ. η τιμή πέφτει στα 16 – 16.5 σεντ την κιλοβατώρα και μετά τις 3 μ.μ. αρχίζει η αύξηση της τιμής, για να φτάσει στο απώγειό της (περίπου 17.5 σεντ) γύρω στις 8 το βράδυ, όταν και πάλι επιστρατεύονται οι μονάδες της ΑΗΚ, ακόμα και οι λιγότερο οικονομικές – αποδοτικές.
Εν ολίγοις, όταν παράγουν μόνο οι μονάδες της ΑΗΚ έχουμε τις ψηλές τιμές που αντιστοιχούν στο κόστος παραγωγής -από πετρέλαιο- της ΑΗΚ. Και όταν συμμετέχουν και ΑΠΕ και ΑΗΚ, έχουμε πάλι τις ψηλές τιμές από το κόστος της ΑΗΚ. Μηδενικές τιμές θα έχουμε στις περιορισμένες, όπως προβλέπουν πολλοί τεχνοκράτες, περιπτώσεις που οι ανάγκες σε ρεύμα στην προημερήσια αγορά, σε κάποια μισάωρα, θα μπορούν να καλυφθούν μόνο από τις ΑΠΕ. Αυτό μπορεί να συμβεί σε κάποια μισάωρα σε αργίες ή Σαββατοκύριακα.
Επιπλέον, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό Μοντέλο Στόχος που διέπει την αγορά, όταν τις βραδινές ώρες απαιτηθεί να αξιοποιηθούν οικονομικά αποδοτικές αλλά και οικονομικά ασύμφορες μονάδες της ΑΗΚ στο ίδιο μισάωρο, η τελική τιμή θα κλειδώνει στο κόστος της ακριβότερης μονάδας. Ως να μην αξιοποιούνται οι φθηνότερες μονάδες της Αρχής.
