Η ΧΑΠ (Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια) είναι μια χρόνια πάθηση που μπορεί σε μεγάλο βαθμό να προληφθεί μέσω της αποφυγής βασικών παραγόντων κινδύνου – κυρίως του καπνίσματος. Παρ’ όλα αυτά, παραμένει μια από τις πιο υποδιαγνωσμένες νόσους παγκοσμίως, επειδή εξελίσσεται αργά και ύπουλα, με συμπτώματα που πολλοί άνθρωποι μπερδεύουν με τη φυσιολογική κόπωση ή τη γήρανση.
Φέτος, η Παγκόσμια Ημέρα ΧΑΠ (19 Νοεμβρίου 2025) έχει ως κεντρικό μήνυμα το «Δύσπνοια; Σκεφτείτε τη ΧΑΠ», υπενθυμίζοντας σε όλους ότι η δύσπνοια δεν είναι απλώς ένα “αναμενόμενο” σημάδι ηλικίας, αλλά σύμπτωμα που χρειάζεται διερεύνηση.
Τι είναι η ΧΑΠ
Η ΧΑΠ περιλαμβάνει δύο βασικές παθήσεις – συχνά συνυπάρχουν:
Εμφύσημα
Οι κυψελίδες καταστρέφονται και χάνουν την ελαστικότητά τους, παγιδεύοντας αέρα στους πνεύμονες. Το αποτέλεσμα είναι η γνωστή αίσθηση ότι «όσο κι αν εισπνέεις, δεν παίρνεις ποτέ αρκετό αέρα».
Χρόνια βρογχίτιδα
Οι αεραγωγοί είναι μόνιμα φλεγμονώδεις και παράγουν υπερβολική βλέννα, οδηγώντας σε επίμονο, συχνά παραγωγικό βήχα.
Ο συνδυασμός αυτών των δύο μειώνει τη ροή αέρα και τα επίπεδα οξυγόνου, επηρεάζοντας δραματικά την καθημερινότητα. Επειδή όμως τα συμπτώματα αναπτύσσονται αργά, πολλοί τα αποδίδουν σε έλλειψη φυσικής κατάστασης ή σε εποχικές αλλεργίες.
Γιατί παραμένει αδιάγνωστη
Έως και 70% των ασθενών με ΧΑΠ παγκοσμίως δεν έχουν διαγνωστεί.
Αυτό συμβαίνει επειδή:
– οι ασθενείς θεωρούν τη δύσπνοια «φυσιολογική»,
– αποδίδουν τα συμπτώματα στο ιστορικό καπνίσματος,
– η σπιρομέτρηση δεν γίνεται εγκαίρως,
– πολλά πρώιμα σημάδια παραβλέπονται.
Η διάγνωση συχνά έρχεται αργά, όταν η πνευμονική λειτουργία έχει ήδη επιβαρυνθεί και η καθημερινότητα γίνεται πιο δύσκολη.
Το μήνυμα του 2025
Το φετινό θέμα, «Δύσπνοια; Σκεφτείτε τη ΧΑΠ», στοχεύει:
– να «αποκαταστήσει» τη συζήτηση γύρω από τη δύσπνοια,
– να ενθαρρύνει την έγκαιρη σπιρομέτρηση,
– και να ενημερώσει ότι η ΧΑΠ δεν αφορά μόνο καπνιστές: περιβαλλοντικοί παράγοντες, επαγγελματική έκθεση, ρύπανση και γενετικοί παράγοντες παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο.
Η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να καθυστερήσει σημαντικά την εξέλιξη της νόσου και να μειώσει δραστικά τις κρίσεις που επιβαρύνουν περισσότερο τους ασθενείς.
