Ως αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας, η Εθνική Φρουρά δεν θα μπορούσε παρά να αποτελεί τη μικρογραφία της. Η καθημερινότητα σε ένα στρατόπεδο δεν διαφέρει ουσιαστικά από τον αγώνα επιβίωσης που βιώνουν καθημερινά χιλιάδες συμπατριώτες μας σε ολόκληρη την Κύπρο. Τα οικονομικά βάρη δεν παύουν να υφίστανται με το πέρασμα της πύλης του στρατοπέδου – αντίθετα, σε ορισμένες περιπτώσεις, φτάνουν στο σημείο να αποθαρρύνουν ακόμη και την έξοδο από αυτήν. Εκεί όπου ορισμένοι από εμάς, αν όχι οι πλείστοι σνομπάραμε το φαΐ της Υπηρεσίας, σήμερα για κάποιους είναι ένα πολύτιμο αγαθό απαραίτητο στο πρόγραμμα τους.
Σε πρόσφατη επίσκεψη της Παγκυπρίας Επιτροπής Μητέρων – Συγγενών Εθνοφρουρών (ΠΕΜΣΕ), στο στρατόπεδο του ΒΜΗ, όπου παραδόθηκαν οικονομικά βοηθήματα σε στρατιώτες κατόπιν υπόδειξης του ΓΕΕΦ, αποκαλύφθηκαν περιπτώσεις που προκαλούν έντονο προβληματισμό και θλίψη. Νέοι άνθρωποι, κάποιοι εκ των οποίων είναι νέοι γονείς μικρών παιδιών, φέρονται να ζουν σε συνθήκες ακραίας οικονομικής δυσπραγίας, χωρίς σταθερή στέγη ή βασική δυνατότητα κάλυψης καθημερινών αναγκών.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι ορισμένοι κληρωτοί στρατιώτες αποφεύγουν να λαμβάνουν εξόδους, καθώς δεν διαθέτουν χώρο να διανυκτερεύσουν ή χρήματα για διατροφή. Υπήρξαν, μάλιστα, περιπτώσεις, όπου εθνοφρουροί δεν επιθυμούσαν την απόλυση τους από την Εθνική Φρουρά.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, σε αρκετές περιπτώσεις διοικητές μονάδων, συμπαραστέκονται και βοηθούν αυτά τα παιδιά, προσφέροντας από το δικό τους υστέρημα, κάποια ποσά προκειμένου να καλύψουν στοιχειώδεις ανάγκες των οπλιτών. Όπως μας λέχθηκε, τέτοιες περιπτώσεις δεν αποτελούν μεμονωμένα περιστατικά, αλλά φαίνεται να αφορούν την πλειονότητα των περιπτώσεων κοινωνικής στήριξης που τίθενται ενώπιον των διοικήσεων.
Το ζήτημα αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς συνδέεται άμεσα με την ψυχική υγεία των εθνοφρουρών. Η κοινωνικοοικονομική ανασφάλεια, η έλλειψη στήριξης και το αίσθημα αδιεξόδου αποτελούν παράγοντες που, σύμφωνα με ειδικούς, μπορούν να επιβαρύνουν σοβαρά την ψυχολογία νέων ανθρώπων σε ευάλωτη ηλικία. Σε έναν θεσμό, όπως η Εθνική Φρουρά, στον οποίο στο παρελθόν έχουν καταγραφεί ουκ ολίγα περιστατικά αυτοχειρίας, η Πολιτεία οφείλει να σκύψει με μεγαλύτερη ευαισθησία και υπευθυνότητα στις ανάγκες αυτών των παιδιών.
Οι προσπάθειες του ΓΕΕΦ και του υπουργείου Άμυνας
Τόσο το ΓΕΕΦ, όσο και το ΥΠΑΜ, αναγνωρίζουν την ύπαρξη και το μέγεθος του προβλήματος. Μιλώντας στον «Φ» αρμοδίως, μας λέχθηκε ότι και βλέπουν και ακούνε τους εθνοφρουρούς, όμως, όπως προαναφέραμε, η Εθνική Φρουρά ως μικρογραφία της κοινωνίας, δεν θα μπορούσε να επιλύσει το πρόβλημα της φτωχοποίησης του κυπριακού λαού.
Υπάρχει, όπως μας εξήγησαν, ανθρώπινη προσέγγιση στο όλο ζήτημα. Καταρχάς, ο εντοπισμός αυτών των περιπτώσεων, δηλαδή, εθνοφρουρών με ακραία οικονομικά προβλήματα, είναι δύσκολος και ευαίσθητος. Αρκετοί νέοι, δεν εκδηλώνονται ανοικτά για να ζητήσουν βοήθεια. Στις πλείστες των περιπτώσεων, είναι οι ανώτεροι που εντοπίζουν το πρόβλημα με έναν στρατιώτη, από κάποια σημάδια που παρατηρούνται, μέσα από την τριβή μαζί τους, είτε από πληροφορίες άλλων στρατιωτών. Χωρίς να υπάρχει κάποιο πρωτόκολλο για τη διαχείριση αυτών των περιπτώσεων, αρκετοί αξιωματικοί (διοικητές μονάδων, διοικητές λόχων κ.λπ.), προσπαθούν να προσεγγίσουν αυτά τα παιδιά και να τους εκδηλώσουν τη συμπαράσταση τους. Προσπαθούν να εξυπηρετήσουν, στη βάση της ανθρωποκεντρικής προσέγγισης κάποιους οπλίτες οι οποίοι έχουν την ανάγκη να εργαστούν, χορηγώντας υπηρεσιακά και διανυκτερεύσεις. Αυτό, βέβαια, εφαρμόζεται αναλόγως των υπηρεσιακών αναγκών των μονάδων.
Σχέδιο Απόρων Εθνοφρουρών και «Επιτροπή Κοινωνικών Προβλημάτων»
Πέραν αυτού, επισήμως, το ΥΠΑΜ και το ΓΕΕΦ, εξαιτίας της αύξησης του φαινομένου της φτωχοποίησης, έχουν θεσπίσει εδώ και αρκετά χρόνια, το Σχέδιο Απόρων Εθνοφρουρών και την «Επιτροπή Κοινωνικών Προβλημάτων». Πρόκειται για σχέδιο το οποίο προσφέρει κάποια επιπλέον χρήματα προς σε αυτούς τους στρατιώτες, οι οποίο επιλέγονται μετά από υποδείξεις των διοικητών των μονάδων, πάντοτε με εχεμύθεια και με μυστικότητα. Πρόκειται για ένα χρηματικό ποσό τις τάξεως των 100 ευρώ που δίνεται κάθε Χριστούγεννα και Πάσχα. Όπως πληροφορούμαστε, το περασμένο Πάσχα, επωφελήθηκαν του σχεδίου περίπου 200 εθνοφρουροί, ενώ άλλοι 200 θα επωφεληθούν αυτές τις ημέρες των Χριστουγέννων. Πρόκειται για ένα κονδύλι ύψους 40.000 ευρώ τον χρόνο.
Σε μηνιαία βάση, πέραν του καθαρού μισθού που λαμβάνει ο κάθε εθνοφρουρός (ο βασικός ανέρχεται στα 168 ευρώ, ενώ αυξάνεται αναλόγως της οικογενειακής σύνθεσης), παρέχεται, επίσης, επιπλέον μηνιαίο επίδομα σε στρατιώτες, οι οποίοι έχουν υποβάλει σχετική αίτηση και έχουν εγκριθεί από τις Επαρχιακές Επιτροπές του Γραφείου Ευημερίας, βάσει κοινωνικοοικονομικών κριτηρίων, ως άποροι. Βοήθημα σε άπορους εθνοφρουρούς, παρέχεται όπως προαναφέραμε και από τον σύνδεσμο ΠΕΜΣΕ, ο οποίος συγκεντρώνει χρήματα για την υποστήριξη τους.
Παράλληλα, η ειδική «Επιτροπή Κοινωνικών Προβλημάτων», η οποία υπάγεται στο Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς (ΓΕΕΦ), εξετάζει με ιδιαίτερη κατανόηση και ευαισθησία τα αιτήματα εθνοφρουρών για μετάθεση πλησίον του τόπου μόνιμης διαμονής τους. Στόχος είναι η ουσιαστική διευκόλυνση των οπλιτών που αντιμετωπίζουν σοβαρά κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα, προσφέροντας πολύτιμες «ανάσες» και στις οικογένειές τους.
Σε ό,τι αφορά τη σίτιση, παρέχεται καθημερινά πρωινό ρόφημα και πρόγευμα, καθώς και γεύμα και δείπνο. Επιπλέον, γεύμα παρέχεται, εφόσον το επιθυμούν και στους οπλίτες που βρίσκονται σε έξοδο. Αναφορικά με τις μετακινήσεις των εθνοφρουρών από και προς τις μονάδες τους και το κόστος που αυτές συνεπάγονται, επισημάνθηκε ότι υπάρχει το Σχέδιο Δωρεάν Διακίνησης Εθνοφρουρών. Το σχέδιο περιλαμβάνει επαρκή αριθμό δρομολογίων, ιδιαίτερα για μεγάλες αποστάσεις. Η διακίνηση των εθνοφρουρών αποτελεί υποχρέωση του κράτους και, ως εκ τούτου, το σχετικό κόστος επωμίζεται το ίδιο. Περαιτέρω, οι στρατιώτες δύνανται να χρησιμοποιούν, χωρίς την καταβολή οποιουδήποτε κομίστρου και με την επίδειξη της στρατιωτικής τους ταυτότητας, τόσο τα επαρχιακά όσο και τα υπεραστικά λεωφορεία.
Όπως προαναφέρθηκε, το πρόβλημα της φτωχοποίησης του πληθυσμού δεν μπορεί να επιλυθεί αποκλειστικά από την Εθνική Φρουρά ή το υπουργείο Άμυνας. Πρόκειται για ένα σύνθετο κοινωνικό και οικονομικό ζήτημα, που απαιτεί συντονισμένη δράση από ολόκληρη την Πολιτεία. Η Πολιτεία οφείλει να δώσει έμφαση στην κοινωνική δικαιοσύνη, στην οικονομική στήριξη των ευάλωτων ομάδων και στην ανάπτυξη δομών πρόληψης και υποστήριξης, ώστε κανένας νέος ή οικογένεια να μην αισθάνεται εγκαταλελειμμένος. Στο πλαίσιο αυτό, η συνεργασία όλων των θεσμικών οργάνων και κοινωνικών φορέων καθίσταται αναγκαία και καθοριστική για τη δημιουργία μιας κοινωνίας πιο δίκαιης, ασφαλούς και αλληλέγγυας.
