Αλλάζει η παράτυπη μετανάστευση, αλλά και η νόμιμη. Ανάλογα με τις πολιτικοοικονομικές εξελίξεις, εξελίσσεται και η μετανάστευση, με την Κύπρο να δέχεται χιλιάδες αλλοδαπούς ανάλογα με το πού ξεσπά ένας πόλεμος στη γειτονιά μας, ή ποιες είναι οι ανάγκες τις οικονομίας. Σε μια ακτινογραφία της νόμιμης μετανάστευσης αποκαλύπτονται ποιοι μεγαλώνουν τα παιδιά μας, ποιοι προσέχουν τους ηλικιωμένους ή άρρωστους γονείς μας, ή ποιοι βρίσκουν καταφύγιο από εμπόλεμες ζώνες. Την ίδια ώρα η χώρα μας, σύμφωνα με τον Υφυπουργό Μετανάστευσης Νικόλα Ιωαννίδη, μετατράπηκε σε κέντρο μεταναστών υψηλής ειδίκευσης τόσο στον χρηματοοικονομικό τομέα όσο και στον τομέα της τεχνολογίας «γεγονός που ανεβάζει επίπεδο την Κύπρο». Σε συνέντευξή του στον «Φ», ο κ. Ιωαννίδης τονίζει με έμφαση ότι η αποτελεσματική απάντηση στην παράτυπη μετανάστευση και τη διακίνηση ανθρώπων από εγκληματικά δίκτυα, είναι η ενίσχυση των νόμιμων διαύλων μετανάστευσης. Παράλληλα ξεκαθαρίζει ότι όταν ένας αλλοδαπός δεν συμμορφώνεται με τη νομοθεσία, τότε, εκτός από τις ποινικές κυρώσεις, ενδεχομένως να κληθεί να επιστρέψει στην πατρίδα του. Σύμφωνα με στοιχεία που μας παραχώρησε ο Υφυπουργός Μετανάστευσης, αυτή τη στιγμή οι υπήκοοι τρίτων χωρών που βρίσκονται νόμιμα στο νησί ανέρχονται περί τις 200.000, χωρίς να υπολογίζονται οι Ευρωπαίοι, ούτε βεβαίως και οι παράνομοι.
– Ποια είναι η πολιτική του Υφυπουργείου σε σχέση με τη νόμιμη μετανάστευση και ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζεται;
– O εξορθολογισμός της νόμιμης μετανάστευσης και η έμφαση στον αναπτυξιακό ρόλο του αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα του Υφυπουργείου Μετανάστευσης και Διεθνούς Προστασίας (ΥΜΔΠ) και κεντρικό άξονα της κυβερνητικής πολιτικής. Δεν αντιμετωπίζεται ως μια στενή, διαχειριστική αρμοδιότητα, αλλά ως μοχλός προόδου που επιτρέπει στην οικονομία να καλύψει υπαρκτά κενά δεξιοτήτων, να προσελκύσει ταλέντο και επενδύσεις και να ενισχύσει την παραγωγικότητα. Η οργανωμένη εισδοχή εργαζομένων και φοιτητών, η αντιστοίχιση δεξιοτήτων με πραγματικές ανάγκες της αγοράς και οι δίκαιες, προβλέψιμες διαδικασίες για εργοδότες και εργαζομένους δημιουργούν ασφάλεια προγραμματισμού, επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να επεκτείνονται υπεύθυνα, θωρακίζουν την κοινωνική συνοχή και ενισχύουν την οικονομία.
Παράλληλα, ο εκσυγχρονισμός και η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών του ΥΜΔΠ βελτιώνουν την εξυπηρέτηση, μειώνουν τη γραφειοκρατία και αυξάνουν τη διαφάνεια, ώστε το κράτος να λειτουργεί ταχύτερα και πιο αποτελεσματικά προς όφελος πολιτών και οικονομίας. Στο πλαίσιο αυτό, αξιοποιούνται στοχευμένα εργαλεία νόμιμης μετανάστευσης με σαφή προστιθέμενη αξία: η Ευρωπαϊκή Μπλε Κάρτα (Blue Card) προσελκύει υπηκόους τρίτων χωρών υψηλής εξειδίκευσης, προσφέροντας ευνοϊκές προϋποθέσεις διαμονής και εργασίας, ώστε να ενισχυθούν καίριοι κλάδοι της οικονομίας με ανθρώπινο δυναμικό αιχμής. Το σχέδιο Ψηφιακοί Νομάδες (Digital Nomads) απευθύνεται σε επαγγελματίες της ψηφιακής οικονομίας που δραστηριοποιούνται διεθνώς και επιλέγουν την Κύπρο ως βάση παροχής υπηρεσιών, ενδυναμώνοντας το τεχνολογικό και επιχειρηματικό μας οικοσύστημα. Το καινοτόμο «Σχέδιο Επισκέπτης – Παρακολούθηση Προγράμματος» διευκολύνει τη συμμετοχή υπηκόων τρίτων χωρών σε εγκεκριμένα προγράμματα ναυτικής και αεροπορικής εκπαίδευσης, διανοίγοντας προοπτικές για επενδύσεις στους τομείς αυτούς.
Η ενίσχυση των νόμιμων διαύλων μετανάστευσης δεν είναι μόνο οικονομικά ωφέλιμη, αλλά συνιστά ταυτόχρονα και αποτελεσματική απάντηση στην παράτυπη μετανάστευση και τη διακίνηση ανθρώπων από εγκληματικά δίκτυα. Όταν οι θεσμικές, διαφανείς και προσβάσιμες οδοί είναι ανοιχτές και λειτουργούν με ταχύτητα και αξιοπιστία, μειώνεται το κίνητρο για καταφυγή σε παράνομα δίκτυα, ενώ οι διωκτικές αρχές μπορούν να επικεντρώνουν πόρους στην αντιμετώπιση των εγκληματικών κυκλωμάτων.
Επιπλέον, μέσω ενός αποτελεσματικού συστήματος νόμιμης μετανάστευσης υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα για τους αριθμούς των αλλοδαπών που βρίσκονται στη χώρα και ασκείται καλύτερος έλεγχος επ’ αυτών. Συνεπώς, όταν ένας αλλοδαπός δεν συμμορφώνεται με την κείμενη νομοθεσία, τότε, πέρα από τις ποινικές κυρώσεις, ενδεχομένως να κληθεί να επιστρέψει στην πατρίδα του. Η Κυβέρνηση ακολουθεί μία αυστηρή πολιτική επιστροφών για όσους δεν πληρούν τις νόμιμες προϋποθέσεις παραμονής, με απόλυτο σεβασμό στα θεμελιώδη δικαιώματα, ώστε να διασφαλίζεται η τάξη και η αξιοπιστία του συστήματος. Σημειώνεται ότι, τον τελευταίο χρόνο, η Κυπριακή Δημοκρατία, έχει εκδώσει της περισσότερες αποφάσεις επιστροφών στην ΕΕ, σε αναλογία με το ΑΕΠ και τον πληθυσμό της.Η νόμιμη μετανάστευση, όταν συνδέεται οργανικά με πολιτικές ένταξης μετατρέπεται σε καταλύτη παραγωγικότητας και κοινωνικής ευημερίας. Με μια ολιστική στρατηγική που συνδυάζει σύγχρονες ψηφιακές υπηρεσίες, στοχευμένες άδειες και ισχυρούς, νόμιμους διαύλους, η Κύπρος αξιοποιεί τη μετανάστευση ως δύναμη ανάπτυξης και ανθεκτικότητας, ενώ παράλληλα περιορίζει αποτελεσματικά την παράτυπη μετανάστευση και την εμπορία ανθρώπων.
– Πόσοι είναι σήμερα οι υπήκοοι τρίτων χωρών που έχουν άδεια διαμονής στην Κύπρο;
– Σύμφωνα με τα στοιχεία του Τμήματος Μετανάστευσης μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2025, ο συνολικός αριθμός των υπηκόων τρίτων χωρών που έχουν άδεια διαμονής στην Κυπριακή Δημοκρατία ανέρχεται σε 175.677 άτομα. Η πλειονότητα αυτών των ΥΤΧ διαμένει στη χώρα για λόγους εργασίας, κάτι που καταδεικνύει την αυξανόμενη εξάρτηση της κυπριακής οικονομίας από ξένο εργατικό δυναμικό. Οι δύο μεγαλύτερες κατηγορίες νόμιμης διαμονής για τους υπηκόους τρίτων χωρών είναι:
> η οικιακή απασχόληση (29.476 άτομα)
> οι μεταναστευτικές άδειες (27.722 άτομα)
>Ακολουθούν οι εργαζόμενοι σε εταιρείες ξένων συμφερόντων (21.796) και σε θέσεις γενικής απασχόλησης (18.258)
>Παράλληλα, 16.153 άτομα διαμένουν με καθεστώς διεθνούς προστασίας και 14.985 στο πλαίσιο οικογενειακής επανένωσης
>Άλλες σημαντικές κατηγορίες περιλαμβάνουν διαμονή για εκπαίδευση (9.344) και δικαιούχους του καθεστώτος της Συμφωνίας Αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου (Brexit) (14.313) , επισκέπτες 8.010, μέλη οικογένειας Κύπριου πολίτη 7.897, μέλη οικογένειας Ευρωπαίου πολίτη 7.210, άλλες κατηγορίες 513.
Συνολικά, τα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι η Κύπρος φιλοξενεί έναν πολυδιάστατο μεταναστευτικό πληθυσμό, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα σκοπών διαμονής, γεγονός που εδραιώνει τη θέση της ως κόμβου κινητικότητας στην Ανατολική Μεσόγειο.
– Πώς κατανέμονται κατά εθνικότητα οι υπήκοοι τρίτων χωρών;
– Όπως προανέφερα, στην Κύπρο διαβιούν 175.677 Υπήκοοι Τρίτων Χωρών (ΥΤΧ) με νόμιμη άδεια διαμονής. Όσον αφορά την εθνική προέλευση, οι μεγαλύτερες ομάδες είναι οι υπήκοοι Ρωσίας (40.735), Ηνωμένου Βασιλείου (16.279), Νεπάλ (15.607), Ινδίας (14.237) και Συρίας (12.868).
Άλλες χώρες περιλαμβάνει: Λίβανος (4.280), Ισραήλ (3.865), Μπαγκλαντές (3.175), Βιετνάμ (3.015), Λευκορωσία (2.991), Πακιστάν (2.281), Ιράν (1.658)
– Ποιες τάσεις καταγράφονται τα τελευταία χρόνια για αιτήματα νόμιμης παραμονής στην Κύπρο και για ποιους λόγους;
– Τα τελευταία χρόνια, συγκεκριμένα την περίοδο από το 2022 έως τον Σεπτέμβριο του 2025, παρατηρείται μια σταθερή και σημαντική αύξηση στα αιτήματα Υπηκόων Τρίτων Χωρών (ΥΤΧ) για νόμιμη παραμονή στην Κύπρο. Οι κύριες αιτίες αυτής της τάσης συνδέονται με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας και τις κυβερνητικές στρατηγικές προσέλκυσης.
Κατ’ αρχάς, η ζήτηση για εργατικό δυναμικό αποτελεί τον βασικό παράγοντα. Ειδικότερα, οι άδειες διαμονής για γενική απασχόληση σχεδόν τριπλασιάστηκαν, από 5.569 το 2022 σε 18.258 το 2025, κυρίως λόγω της αυξανόμενης ανάγκης της κυπριακής αγοράς, ιδιαίτερα στην ξενοδοχειακή και επισιτιστική βιομηχανία. Η διεύρυνση του πλαισίου απασχόλησης προσωπικού από τρίτες χώρες σε αυτούς τους τομείς έπαιξε κρίσιμο ρόλο στην κάλυψη των αναγκών του τουρισμού, που είναι βασικός πυλώνας της οικονομίας. Αντίστοιχα, η οικιακή απασχόληση παρουσιάζει επίσης ανοδική πορεία, με τις άδειες να αυξάνονται από 22.252 σε 29.476 την ίδια περίοδο, τάση που συνδέεται με τη γήρανση του πληθυσμού και την αυξημένη ζήτηση για φροντίδα ηλικιωμένων και ατόμων με αναπηρίες.
Επιπλέον, η αύξηση τροφοδοτήθηκε από την ανανεωμένη στρατηγική προσέλκυσης ξένων εταιρειών. Η διεύρυνση αυτής της πολιτικής, προσφέροντας ευνοϊκότερους όρους για την απασχόληση προσωπικού από τρίτες χώρες σε εταιρείες ξένων συμφερόντων, οδήγησε σε αύξηση των σχετικών αιτήσεων, συμπεριλαμβανομένων των μελών οικογενειών. Στην ίδια αυξητική τάση συνέβαλαν και πολιτικο-οικονομικές συνθήκες όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία, που οδήγησαν σε μετεγκατάσταση ξένων εταιρειών και των εργοδοτουμένων τους στην Κύπρο.
Τέλος, παρατηρείται μια σταθερά ανοδική τάση στα αιτήματα ΥΤΧ για εκπαίδευση, με τον αριθμό των αλλοδαπών σπουδαστών να έχει διπλασιαστεί από το 2022.
Στη γενική απασχόληση έχουν δοθεί 18.258 άδειες που αντιστοιχεί με το 10,3% του συνόλου των αδειών εκ των οποίων οι 9.119 είναι κάτοχοι συμπληρωματικής προστασίας. Σε ισχύ βρίσκονται 17.520 άδειες που παραχωρήθηκαν για διεθνή προστασία, ενώ για οικογενειακή επανένωση βρίσκονται σε ισχύ 14.985 άδειες που αντιστοιχεί με το 8,5% του συνόλου των αδειών παραμονής, εκ των οποίων οι 7.803 ή το 52,1% είναι επισκέπτες ανήλικοι.
Στην εκπαίδευση φοιτούν 9.344 αλλοδαποί ή το 8,1% των νόμιμα διαμενόντων από τρίτες χώρες. Τέλος οι άδειες για επισκέπτες ανέρχονται στις 8.000 πρόσωπα και αντιστοιχεί με το 4,5% όσων βρίσκονται νόμιμα στην Κύπρο.
Οι 29.476 άδειες για την οικιακή απασχόληση κατανέμονται ως εξής: Πρώτη χώρα προέλευσης είναι το Νεπάλ με 10.034 πρόσωπα ή το 34% του συνόλου των οικιακών βοηθών και ακολουθούν οι πολίτες από τη Σρι Λάνκα που φτάνουν τις 6.908, οι υπήκοοι Φιλιππινών που ανέρχονται σε 6.106, της Ινδίας με 4.152, του Βιετνάμ με 1,511 και 765 από άλλες χώρες.
Στη γενική απασχόληση, οι πλείστοι εργαζόμενοι προέρχονται από το Νεπάλ με 4.805 άδειες και ακολουθούν Ινδοί με 3.955, Αιγύπτιοι με 3.551, Μπαγκλαντές 1.696, Σρι Λάνκα 1.550 και 2.700 από άλλες χώρες. Με άδειες διεθνούς προστασίας, την πρωτιά κατέχουν οι Σύροι αφού τέτοιο καθεστώς έχουν 11.340 πρόσωπα. Στην ίδια κατηγορία βρίσκονται οι Παλαιστίνιοι με 1.015 άδειες, άλλοι 787 Σομαλοί και 477 από το Καμερούν.
Στην οικιακή απασχόληση η συντριπτική πλειοψηφία των αδειών αφορούν γυναίκες, αφού κατέχουν το 95,4%. Στις άδειες μετανάστευσης η κατάσταση είναι μοιρασμένη, στις εταιρείες ξένων συμφερόντων υπερτερούν οι άντρες με ποσοστό 69,7% που αντιστοιχεί με 13.645 άδειες, στη γενική απασχόληση το 80,7% είναι άντρες, ενώ οι άδειες για διεθνή προστασία αφορούν στο 61,1% σε άντρες. Στην εκπαίδευση το 80% ή 7.475 άδειες αφορούν άντρες, ενώ στους επισκέπτες το ποσοστό είναι 44,5% άντρες και 55,5% γυναίκες.
