Σύντομα η Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή αναμένεται να εκδώσει το πόρισμά της για τις καταχρηστικές ρήτρες σε δανειακές συμβάσεις στεγαστικών δανείων.
Πρόκειται για σύνθετη και αυτεπάγγελτη έρευνα, η οποία ξεκίνησε για να διαπιστωθεί κατά πόσο υπήρξε και σε ποιο βαθμό παραβίαση των προνοιών της νομοθεσίας για τη σύναψη δανείων. Ο Διευθυντής της Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ενέργειας, Κωνσταντίνος Καραγιώργης, αποκαλύπτει μέσω του Insider πως μέχρι στιγμής τα ευρήματα της έρευνας κατέδειξαν ότι ορισμένες συμβατικές ρήτρες προκαλούν ουσιώδη ανισορροπία σε βάρος των καταναλωτών. Όπως αναφέρει, έχουν εντοπιστεί όροι με ασαφείς ή αδιαφανείς διατυπώσεις, οι οποίοι μονομερώς ευνοούν τα πιστωτικά ιδρύματα, όπως είναι η μεταβολή των επιτοκίων των δανείων, ο συμψηφισμός οφειλών ή η επανεκτίμηση του ακινήτου.
Παράλληλα, ο κ. Καραγιώργης, σχολιάζοντας την πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου κατά του Οργανισμού Χρηματοδοτήσεως Στέγης, ανέφερε πως δημιουργεί σημαντικό νομικό προηγούμενο, καθώς επιβεβαιώνει τη δέσμευση των δικαστηρίων στην ουσιαστική προστασία των καταναλωτών, ιδιαίτερα σε μη διαπραγματεύσιμους όρους συμβάσεων δανείων.
Υποδεικνύει, επίσης, πως η απόφαση ενισχύει τις δυνατότητες ακύρωσης των καταχρηστικών ρητρών, τονίζοντας πως κάθε υπόθεση εξετάζεται διαφορετικά. Σύμφωνα με τον Διευθυντή της Υπηρεσίας , συχνά λειτουργοί της Υπηρεσίας βγαίνουν στην αγορά διεξάγοντας ελέγχους, εντοπίζοντας πολλές παραπλανητικές προσφορές των επιχειρήσεων.
Φέτος, η Υπηρεσία έχει εκδώσει 11 διοικητικές αποφάσεις που επιβάλλουν συνολικά χρηματικά πρόστιμα ύψους €395 χιλ. και παράλληλα εφαρμόζονται και άλλες κυρώσεις, όπως είναι συστάσεις, προειδοποιήσεις και επανέλεγχοι.
Την ίδια ώρα, ο κ. Καραγιώργης αναφέρεται και στο μέτρο της επιβολής πλαφόν στην τιμή πώλησης του εμφιαλωμένου νερού, τονίζοντας πως το μέτρο στοχεύει σε συγκεκριμένες αγορές, όπου ο ανταγωνισμός είναι περιορισμένος.
Ο Διευθυντής της Υπηρεσίας αποκαλύπτει πως εξετάζονται συνεχώς νέες δράσεις και μέτρα για περαιτέρω θωράκιση των δικαιωμάτων των καταναλωτών, προσαρμόζοντας την προστασία τους στις σύγχρονες ανάγκες της αγοράς.
Σχετικά με τις διαδικτυακές αγορές, οι οποίες καταγράφουν αύξηση, ο κ. Καραγιώργης συστήνει στους καταναλωτές να ελέγχουν προσεκτικά το συνολικό κόστος πριν τις αγορές τους και να προτιμούν αξιόπιστους πωλητές. Αναφορικά με τους ελέγχους που διεξάγει η Υπηρεσία σε influencer, αποκαλύπτει πως έχουν σταλθεί 14 προειδοποιητικές επιστολές, ενώ επιβλήθηκε και σε μια περίπτωση διοικητικό πρόστιμο.
Όπως είπε, σε εξέλιξη βρίσκεται δεύτερη έρευνα, που αφορά τον έλεγχο λογαριασμών στο TikTok.
Η Υπηρεσία Προστασίας του Καταναλωτή θεωρείται βασικός θεσμός για τη διαφύλαξη των δικαιωμάτων των Κυπρίων καταναλωτών. Ποια είναι η ουσιαστική της συμβολή στην καθημερινότητα του καταναλωτή, κ. Καραγιώργη;
Η Υπηρεσία Προστασίας του Καταναλωτή εργάζεται καθημερινά για να διασφαλίσει τα δικαιώματα των πολιτών και τη δίκαιη λειτουργία της αγοράς. Θέτουμε στο επίκεντρο τον καταναλωτή, προωθώντας τη διαφάνεια, την υπευθυνότητα και την ασφάλεια στα προϊόντα και τις υπηρεσίες. Μέσα από ενημέρωση, έλεγχο και εκπαίδευση ενισχύουμε την εμπιστοσύνη προς την αγορά, διασφαλίζοντας ότι λειτουργεί προς όφελος όλων. Για να το πετύχουμε, εφαρμόζουμε, ως αρμόδια αρχή, ευρωπαϊκές και εθνικές νομοθεσίες, που αφορούν το καταναλωτικό δίκαιο. Βασική μας έγνοια και προτεραιότητα είναι να διασφαλίσουμε ότι ο καταναλωτής νιώθει ασφάλεια κατά τη διάρκεια των συναλλαγών του με επιχειρήσεις.
Επιπλέον, αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες για την εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των καταναλωτών και των επιχειρήσεων, ενισχύοντας την κουλτούρα υπεύθυνης καταναλωτικής και επιχειρηματικής συμπεριφοράς.
Η Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ενέργειας διεξάγει έρευνα για τις καταχρηστικές ρήτρες σε συμβάσεις τραπεζών. Πότε θα εκδώσετε το πόρισμα σας; Εκ πρώτης όψεως τι περιλαμβάνει;
Βρισκόμαστε στο τελικό στάδιο μιας σημαντικής και σύνθετης αυτεπάγγελτης έρευνας, η οποία ξεκίνησε το 2024 και αφορά τους όρους που περιλαμβάνονται σε συμβάσεις στεγαστικών δανείων. Η έρευνα αυτή κρίθηκε αναγκαία λόγω της αυξημένης επιβάρυνσης των νοικοκυριών από τις συνεχείς αυξήσεις των επιτοκίων, αλλά και λόγω των αυξημένων παραπόνων από καταναλωτές. Το τελικό πόρισμα αναμένεται να δημοσιοποιηθεί εντός των επόμενων εβδομάδων.
Τα μέχρι στιγμής ευρήματα δείχνουν ότι ορισμένες συμβατικές ρήτρες προκαλούν ουσιώδη ανισορροπία σε βάρος των καταναλωτών. Συγκεκριμένα, έχουν εντοπιστεί όροι με ασαφείς ή αδιαφανείς διατυπώσεις, οι οποίοι μονομερώς ευνοούν τα πιστωτικά ιδρύματα – για παράδειγμα, σε θέματα όπως η μεταβολή επιτοκίων, ο συμψηφισμός οφειλών ή η επανεκτίμηση του ακινήτου.
Στόχος μας δεν είναι μόνο η ανάδειξη των προβλημάτων, αλλά και η ουσιαστική συμβολή στη διαμόρφωση δίκαιων, κατανοητών και ισορροπημένων συμβάσεων, προς όφελος όλων των εμπλεκομένων.
Πόσες υποθέσεις ερευνάτε και τι περιλαμβάνει η συγκεκριμένη έρευνα;
Αυτή την περίοδο εστιάζουμε σε υποθέσεις που αφορούν τις στεγαστικές δανειακές συμβάσεις των τραπεζικών ιδρυμάτων. Η έρευνα περιλαμβάνει λεπτομερή αξιολόγηση των όρων των συμβάσεων, με στόχο να διαπιστωθεί αν τηρούν τις αρχές της διαφάνειας και της ισότιμης μεταχείρισης. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται σε ρήτρες που αφορούν τη μονομερή μεταβολή επιτοκίων, τον συμψηφισμό υπολοίπων από διαφορετικούς λογαριασμούς και το δικαίωμα επίσχεσης – όροι που ενδέχεται να δημιουργούν ανισορροπία εις βάρος των καταναλωτών.
Η αξιολόγηση που πραγματοποιούμε βασίζεται στον περί Προστασίας του Καταναλωτή Νόμο του 2021, που παρέχει στον εκάστοτε Διευθυντή της Υπηρεσίας την εξουσία να επιβάλλει αυστηρές κυρώσεις, από διαταγές για άμεση παύση παραβάσεων μέχρι διοικητικά πρόστιμα έως 5% του ετήσιου κύκλου εργασιών του παραβάτη.
Η απόφαση που εξέδωσε τον περασμένο Μάιο το Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας εναντίον του Οργανισμού Χρηματοδοτήσεως Στέγης για παράβαση του περί Καταχρηστικών Ρητρών σε Καταναλωτικές Συμβάσεις, δημιουργεί προηγούμενο. Εκτιμάτε πως θα τύχουν ίδιου χειρισμού και άλλου παρόμοιου τύπου υποθέσεις;
Οι αποφάσεις της Υπηρεσίας για καταχρηστικές ρήτρες στο παρελθόν βασίζονταν στον παλαιό νόμο του 1996, ο οποίος δεν προέβλεπε εκτελεστές διοικητικές πράξεις ή επιβολή διοικητικών προστίμων. Για τον λόγο αυτό, καταθέσαμε αιτήσεις σε επαρχιακά δικαστήρια εναντίον περίπου 48 εταιρειών ανάπτυξης γης και εννέα τραπεζών, ζητώντας την έκδοση απαγορευτικών διαταγμάτων για την παύση χρήσης καταχρηστικών ρητρών.
Ήδη έχει εκδοθεί δικαστική απόφαση εναντίον μίας τράπεζας, που διατάσσει την άμεση παύση χρήσης συγκεκριμένων όρων σε συμβάσεις στεγαστικών δανείων. Έχει καταχωριστεί έφεση που εκκρεμεί στο Εφετείο. Επιπλέον, έχουν εκδοθεί απαγορευτικά διατάγματα για τις περισσότερες εταιρείες ανάπτυξης γης.
Η δεύτερη απόφαση κατά χρηματοπιστωτικού οργανισμού αφορά την απόφαση του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας κατά του Οργανισμού Χρηματοδοτήσεως Στέγης και δημιουργεί σημαντικό νομικό προηγούμενο, επιβεβαιώνοντας τη δέσμευση των δικαστηρίων στην ουσιαστική προστασία των καταναλωτών, ιδιαίτερα σε μη διαπραγματεύσιμους όρους συμβάσεων δανείων.
Παρόλο που η απόφαση αυτή ενισχύει τις δυνατότητες ακύρωσης καταχρηστικών ρητρών, κάθε υπόθεση εξετάζεται ξεχωριστά και δεν εγγυάται αυτόματα ίδια έκβαση, όμως αυξάνει την πιθανότητα δικαίωσης των καταναλωτών σε παρόμοια περιστατικά.
ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ
Η Υπηρεσία σας, βάσει του νόμου, μπορεί να επιβάλλει μόνο χρηματικές κυρώσεις. Πιστεύετε πως πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω ο ρόλος σας και να μπορείτε να επιβάλλετε και άλλου είδους κυρώσεις;
Η νομοθεσία που εφαρμόζει η Υπηρεσία δεν περιορίζει τις αρμοδιότητές της μόνο στην επιβολή χρηματικών προστίμων. Ο εκάστοτε Διευθυντής της Υπηρεσίας έχει τη δυνατότητα να διατάσσει τον άμεσο ή εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος τερματισμό παραβάσεων και να απαιτεί τη λήψη μέτρων για αποτροπή επανάληψής τους, καθώς και τη δημοσίευση αποφάσεων ή επανορθωτικών δηλώσεων.
Επιπλέον, έχουμε την εξουσία να πραγματοποιούμε επιθεωρήσεις, να συλλέγουμε στοιχεία και να διενεργούμε ελεγχόμενες αγορές (mystery shopping), ενώ μπορούμε να κατακρατούμε αγαθά για αποδεικτικούς σκοπούς. Έχουμε, επίσης, αρμοδιότητα να εκδίδουμε δεσμεύσεις συμμόρφωσης από εμπόρους και να προσφεύγουμε στα δικαστήρια για την έκδοση διαταγμάτων ή άλλων μέτρων, όπου απαιτείται.
Με άλλα λόγια, ο ρόλος της Υπηρεσίας είναι ήδη ευρύς και περιλαμβάνει σημαντικά εργαλεία πέραν των χρηματικών κυρώσεων, ώστε να προστατεύει αποτελεσματικά τα δικαιώματα των καταναλωτών.
ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΓΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥΣ
Από ό,τι γνωρίζουμε, διεξάγετε συχνά – πυκνά ελέγχους και εκστρατείες στην αγορά. Κατά τους ελέγχους τι είδους παρανομίες εντοπίζετε, πόσες καταγγελίες κάνατε και τι κυρώσεις επιβάλατε;
Καταρχάς, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η Υπηρεσία λειτουργεί γραφεία σε όλες τις επαρχίες και εργοδοτεί περίπου 70 άτομα, τα οποία πραγματοποιούν καθημερινούς ελέγχους στην αγορά, ανταποκρίνονται σε καταγγελίες και συμμετέχουν σε στοχευμένες εκστρατείες, με σκοπό την προστασία των δικαιωμάτων και των οικονομικών συμφερόντων των καταναλωτών.
Κατά τους ελέγχους εντοπίζονται συχνά παραβάσεις, όπως η μη αναγραφή τιμών σε ράφια και βιτρίνες, η διαφορά μεταξύ τιμών που εμφανίζονται στα ράφια και αυτών που χρεώνονται στα ταμεία, ζητήματα σχετικά με τις τιμές εκπτώσεων, καθώς και παραπλανητικές ή μη επαληθεύσιμες προσφορές. Επιπλέον, παρακολουθούμε ηλεκτρονικά τις τιμές των διαδικτυακών καταστημάτων για την ορθή εφαρμογή των εκπτώσεων.
Όταν εντοπίζεται παράβαση, αρχικά γίνονται συστάσεις στον έμπορο και υπάρχει η δυνατότητα άμεσης διόρθωσης. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, αποστέλλεται γραπτή σύσταση και πραγματοποιείται επανέλεγχος. Αν η παράβαση συνεχιστεί ή είναι επαναλαμβανόμενη, ακολουθεί διεξοδική διερεύνηση που μπορεί να καταλήξει σε γραπτή προειδοποίηση ή στην επιβολή διοικητικού προστίμου.
Κατά τους ελέγχους που κάνατε υπήρξαν περιπτώσεις όπου εντοπίστηκαν παραβάσεις ή παραπλάνηση των καταναλωτών. Ποια μέτρα λήφθηκαν;
Κατά τους ελέγχους εντοπίζονται ποικίλες παραβάσεις, οι οποίες διαφέρουν ως προς τη φύση, τη σοβαρότητα και τη διάρκειά τους. Αντιμετωπίζουμε την κάθε περίπτωση με αναλογικότητα, εφαρμόζοντας, δηλαδή, μέτρα ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης.
Για παράδειγμα, μόνο το 2025 η Υπηρεσία έχει εκδώσει 11 διοικητικές αποφάσεις που επιβάλλουν συνολικά χρηματικά πρόστιμα ύψους €395.000, ενώ παράλληλα εφαρμόζονται και άλλες κυρώσεις όπως συστάσεις, προειδοποιήσεις και επανέλεγχοι, με στόχο την αποτροπή επανάληψης των παραβάσεων και την ουσιαστική προστασία των καταναλωτών.
ΤΟ ΠΛΑΦΟΝ ΣΤΗΝ ΤΙΜΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ
Πριν από μερικούς μήνες τέθηκε σε εφαρμογή το πλαφόν στην τιμή πώλησης εμφιαλωμένου νερού σε συγκεκριμένα σημεία πώλησης. Από τους ελέγχους σας έχετε διαπιστώσει ότι οι επιχειρήσεις συμμορφώνονται; Σε πόσες καταγγελίες προχωρήσατε για παράβαση του νόμου; Υπάρχουν παράπονα από καταναλωτές πως σε κάποιες επιχειρήσεις δεν εντοπίζουν νερά στην τιμή πώλησης των 60 σεντ. Το μέτρο δεν θα ήταν πιο αποδοτικό εάν εφαρμοζόταν σε πέραν της μιας επωνυμίας και εάν ήταν σε όλα τα σημεία πώλησης;
Το Διάταγμα του Υπουργού που εκδόθηκε στις 28/02/2025 θέτει ανώτατη τιμή λιανικής πώλησης €0,60 για το εμφιαλωμένο νερό 500ml σε συγκεκριμένα σημεία, όπως αεροδρόμια, λιμάνια, αθλητικούς χώρους, παραλίες, μουσεία και νοσηλευτήρια.
Στα σημεία αυτά πραγματοποιούμε συστηματικούς ελέγχους και, εκτός από μία περίπτωση όπου επιβλήθηκε διοικητικό πρόστιμο €5.000, διαπιστώνουμε γενικά συμμόρφωση από τις επιχειρήσεις.
Όσον αφορά τα παράπονα καταναλωτών για δυσκολία εύρεσης νερού στην τιμή των €0,60, όλα αντιμετωπίζονται άμεσα και επιλύονται.
Το μέτρο, επαναλαμβάνω, στοχεύει σε συγκεκριμένες αγορές, όπου ο ανταγωνισμός είναι περιορισμένος και γι’ αυτό δεν εφαρμόζεται σε όλες τις επωνυμίες ή σε όλα τα σημεία πώλησης. Στόχος μας είναι σε αυτές τις κλειστές αγορές να εξασφαλίζεται μια προσιτή τιμή για τους καταναλωτές, χωρίς να παρεμβαίνουμε γενικά στην αγορά.
Η νομοθεσία παρέχει το δικαίωμα να επιβάλλετε πλαφόν και στις τιμές άλλων προϊόντων. Κάνετε κάποιες μελέτες για την επιβολή πλαφόν και σε άλλα προϊόντα;
Στο αρχικό νομοσχέδιο που υποβάλαμε στη Βουλή προβλεπόταν η δυνατότητα επιβολής πλαφόν και σε άλλα προϊόντα πέραν του εμφιαλωμένου νερού, δίνοντας στον αρμόδιο Υπουργό τη σχετική αρμοδιότητα μέσω Διατάγματος.
Ωστόσο, κατά την ψήφιση, η Βουλή αφαίρεσε αυτή την πρόνοια από το τελικό κείμενο του νόμου. Συνεπώς, η επέκταση του πλαφόν σε άλλα προϊόντα εξαρτάται πλέον από νέα κοινοβουλευτική ρύθμιση και δεν μπορεί να εφαρμοστεί χωρίς αλλαγή στη νομοθεσία.
ΑΛΛΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΘΩΡΑΚΙΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ
Η Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή εξετάζει κάποια άλλα μέτρα για θωράκιση περαιτέρω των καταναλωτών; Ποια μέτρα εξετάζετε; Προωθούνται κάποιες νέες νομοθεσίες από την Υπηρεσία; Τι θα αφορούν;
Η προστασία των καταναλωτών ενισχύεται διαρκώς, κυρίως σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με νέα νομοθετικά μέτρα που αφορούν την πράσινη μετάβαση, την ψηφιακή εποχή, την ασφάλεια προϊόντων και την εξωδικαστική επίλυση διαφορών.
Συγκεκριμένα, προωθούνται ρυθμίσεις για μεγαλύτερη διαφάνεια στους περιβαλλοντικούς ισχυρισμούς, προστασία από παραπλανητικές πρακτικές σε ψηφιακές πλατφόρμες, καθώς και ενίσχυση της ασφάλειας προϊόντων με στόχο την απόσυρση επικίνδυνων ειδών από την αγορά. Παράλληλα, βελτιώνονται οι μηχανισμοί εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών και αναθεωρείται η νομοθεσία για τα οργανωμένα ταξίδια προς όφελος των ταξιδιωτών.
Η Υπηρεσία μας παρακολουθεί στενά αυτές τις εξελίξεις και προχωρεί στην τροποποίηση της εθνικής νομοθεσίας, ώστε να διασφαλίζεται η πλήρης εναρμόνιση με τις ευρωπαϊκές Οδηγίες και Κανονισμούς. Επιπλέον, εξετάζουμε συνεχώς νέες δράσεις και μέτρα για περαιτέρω θωράκιση των δικαιωμάτων των καταναλωτών, προσαρμόζοντας την προστασία τους στις σύγχρονες ανάγκες της αγοράς.
Με αυτόν τον τρόπο, διασφαλίζουμε την αποτελεσματική εφαρμογή των δικαιωμάτων των καταναλωτών και την ενίσχυση της προστασίας τους σε ένα διαρκώς εξελισσόμενο περιβάλλον.
Η ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΙΜΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ
Για το ζήτημα των καυσίμων σύντομα θα τεθεί σε εφαρμογή νέο σύστημα παρακολούθησης των τιμών. Πώς θα λειτουργεί το νέο σύστημα και πώς θα επωφεληθούν οι καταναλωτές; Μπορείτε να μας δώσετε κάποιες λεπτομέρειες;
Η Υπηρεσία προχώρησε για πρώτη φορά το 2015 στη μηχανογράφηση της διαδικασίας ελέγχου των τιμών πετρελαιοειδών στην Κύπρο, τόσο σε χονδρικό όσο και σε λιανικό επίπεδο. Το σύστημα αυτό επέτρεπε την καταχώρηση και επεξεργασία πλήθους δεδομένων, διευκολύνοντάς μας στην παρακολούθηση της διαμόρφωσης των τιμών και στην έγκαιρη παρέμβαση σε περιπτώσεις όπου οι τιμές υπερέβαιναν τα αποδεκτά όρια που καθορίζονταν από το ίδιο το σύστημα.
Το 2021, ένεκα σημαντικών αλλαγών στις διαδικασίες εισαγωγής καυσίμων, αναδείχθηκε η ανάγκη εκσυγχρονισμού του υφιστάμενου συστήματος. Ως εκ τούτου, κατόπιν διαγωνισμού, υιοθετήσαμε ένα σύγχρονο και τεχνολογικά προηγμένο συστήματος αξιολόγησης. Το σύστημα αυτό προσομοίωνε με μεγαλύτερη ακρίβεια τον νέο τρόπο λειτουργίας και κοστολόγησης των καυσίμων ανά εταιρεία, ενισχύοντας τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα στον έλεγχο της αγοράς.
Αναγνωρίζοντας και παρακολουθώντας τη δυναμική φύση του τομέα των καυσίμων και στο πλαίσιο της συνεχούς αναβάθμισης των εργαλείων εποπτείας, το 2025 η Υπηρεσία ανέθεσε σε ανεξάρτητο σύμβουλο, κατόπιν διαγωνισμού, την ανάπτυξη νέου Μηχανογραφημένου Συστήματος Παρακολούθησης Τιμών. Το νέο σύστημα αναμένεται να τεθεί σε πλήρη λειτουργία στις αρχές του 2026.
Το νέο σύστημα θα αξιοποιεί προηγμένες τεχνολογίες και ιστορικά δεδομένα, βελτιώνοντας την ακρίβεια στην ανάλυση και τον εντοπισμό αποκλίσεων μεταξύ τιμών χονδρικής και λιανικής για τα βασικά καύσιμα. Με τη χρήση εξειδικευμένων αλγορίθμων θα αυτοματοποιεί τις διαδικασίες και θα μειώνει τον χρόνο διαχείρισης. Παράλληλα, θα προσφέρει διαδραστικά γραφήματα, συγκριτικά στοιχεία με άλλες χώρες της ΕΕ και μηχανισμό ειδοποιήσεων για την άμεση ανίχνευση ανωμαλιών, επιτρέποντας στοχευμένες παρεμβάσεις. Περαιτέρω, οι καταναλωτές θα έχουν πρόσβαση σε ενημερωμένα στοιχεία μέσω της ιστοσελίδας του υπουργείου, ενισχύοντας τη διαφάνεια και διασφαλίζοντας δίκαιες και λογικές τιμές στην αγορά. Το νέο αυτό εργαλείο αναμένεται να ενισχύσει σημαντικά την εποπτεία της αγοράς καυσίμων και να προστατεύσει καλύτερα τα συμφέροντα των καταναλωτών.
Το παρατηρητήριο τιμών καυσίμων εκτιμάτε πως είναι καλό εργαλείο σύγκρισης των τιμών για τους καταναλωτές; Μήπως χρειάζεται να ληφθούν κάποια επιπρόσθετα μέτρα;
Το Παρατηρητήριο Λιανικών Τιμών Καυσίμων αποτελεί ακόμα ένα πολύτιμο ψηφιακό εργαλείο για τους καταναλωτές, προσφέροντας άμεση και διαφανή σύγκριση τιμών από περίπου 310 πρατήρια σε όλη την Κύπρο.
Μέχρι σήμερα έχει συμβάλει σημαντικά στην ενίσχυση της διαφάνειας και την προστασία των καταναλωτών, χωρίς να έχουν προκύψει ανάγκες για επιπρόσθετες παρεμβάσεις. Η εύχρηστη σχεδίαση της πλατφόρμας την καθιστά προσβάσιμη ακόμα και σε χρήστες με περιορισμένη εξοικείωση με την τεχνολογία, γεγονός που έχει αυξήσει τη δημοτικότητά της.
Παρόλα αυτά, όπως συμβαίνει με κάθε ψηφιακή υπηρεσία, υπάρχει πάντα περιθώριο βελτίωσης και δεν αποκλείεται μελλοντική αναβάθμιση για περαιτέρω βελτίωση της εμπειρίας των χρηστών.
ΟΙ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ
Τι πρέπει να γνωρίζουν οι καταναλωτές για διαδικτυακές αγορές από τρίτες χώρες; Πότε πληρώνουν δασμούς; Υπάρχουν κάποιοι περιορισμοί; Διαπιστώνετε αύξηση των αγορών μέσω διαδικτύου; Σε ποια είδη;
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι τόσο στην Κύπρο όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη παρατηρείται μία αυξητική τάση στις διαδικτυακές αγορές, κυρίως σε είδη ένδυσης, ηλεκτρονικά είδη, καλλυντικά και είδη σπιτιού, αφού οι καταναλωτές αναζητούν καλύτερες τιμές και μεγαλύτερη ποικιλία.
Οι καταναλωτές, όμως, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι οι διαδικτυακές αγορές από τρίτες χώρες (εκτός ΕΕ) υπόκεινται σε τελωνειακό έλεγχο, με πιθανή επιβολή ΦΠΑ 19% σε όλα τα δέματα, ανεξαρτήτως αξίας. Δασμοί επιβάλλονται μόνο σε εμπορεύματα αξίας άνω των 150 ευρώ, με ποσοστά που διαφέρουν ανάλογα με το είδος του προϊόντος. Επιπρόσθετα, οι εταιρείες ταχυμεταφορών ή τα Κυπριακά Ταχυδρομεία ενδέχεται να χρεώνουν επιπλέον τέλη εκτελωνισμού, ενώ μπορεί να προκύψουν καθυστερήσεις λόγω ελέγχων.
Υπάρχουν, επίσης, περιορισμοί σε ορισμένα είδη, όπως όπλα, ορισμένα φυτά, φάρμακα και απομιμήσεις, ενώ ηλεκτρονικές συσκευές πρέπει να συμμορφώνονται με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Συνεπώς, συστήνουμε στους καταναλωτές να ελέγχουν προσεκτικά το συνολικό κόστος πριν τις αγορές τους και να προτιμούν αξιόπιστους πωλητές για αποφυγή προβλημάτων.
-Σε περίπτωση που οι καταναλωτές θεωρήσουν ότι έπεσαν θύματα εξαπάτησης ή παραπλάνησης κατά τις διαδικτυακές τους αγορές, ως Υπηρεσία Καταναλωτή πώς μπορείτε να παρέμβετε;
Λαμβάνουμε συχνά αναφορές από καταναλωτές που θεωρούν ότι έχουν πέσει θύματα εξαπάτησης ή παραπλάνησης σε διαδικτυακές αγορές. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις η δυνατότητά μας να παρέμβουμε είναι περιορισμένη.
Συχνά οι καταγγελίες αφορούν περιστασιακούς πωλητές που δραστηριοποιούνται μέσω κοινωνικών δικτύων και δεν διαθέτουν επαρκή στοιχεία επικοινωνίας, γεγονός που καθιστά τον εντοπισμό τους εξαιρετικά δύσκολο. Η κατάσταση περιπλέκεται ακόμα περισσότερο όταν οι πωλητές είναι εγκατεστημένοι σε χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου η Υπηρεσία δεν έχει αρμοδιότητα επιβολής μέτρων.
Γι’ αυτούς τους λόγους, καλούμε τους καταναλωτές να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στις διαδικτυακές αγορές τους. Πριν προχωρήσουν σε αγορά, θα πρέπει να βεβαιώνονται ότι συναλλάσσονται με νόμιμες επιχειρήσεις, γνωρίζοντας βασικά στοιχεία όπως την επωνυμία, τη διεύθυνση, το τηλέφωνο, το email, τον αριθμό μητρώου ΦΠΑ και τον αριθμό εγγραφής της εταιρείας.
Συχνά – πυκνά βλέπουμε ανακοινώσεις της Υπηρεσίας για επικίνδυνα προϊόντα. Γίνονται σκέψεις για την αλλαγή στον τρόπο ενημέρωσης του καταναλωτή, έτσι ώστε να λαμβάνει άμεσα την πληροφόρηση;
Η εμπειρία μας καταδεικνύει ότι η ενημέρωση του κοινού σχετικά με μη συμμορφούμενα ή επικίνδυνα προϊόντα παρουσιάζει ασαφείς και αποσπασματικές μορφές. Συγκεκριμένα, οι σχετικές ανακοινώσεις των αρμόδιων Αρχών δημοσιοποιούνται σε διαφορετικά σημεία και για περιορισμένο χρονικό διάστημα, γεγονός που δυσχεραίνει την πρόσβαση και την παρακολούθηση από καταναλωτές, επιχειρήσεις και άλλους ενδιαφερόμενους.
Για τον λόγο αυτό, αναλάβαμε πρωτοβουλία να προωθήσουμε τη δημιουργία μιας κεντρικής διαδικτυακής πλατφόρμας, η οποία θα αποτελέσει εθνικό σημείο αναφοράς για όλα τα μη συμμορφούμενα και επικίνδυνα προϊόντα που εντοπίζονται στην κυπριακή αγορά, διευκολύνοντας την άμεση και συνεπή πληροφόρηση των καταναλωτών. Αναμένουμε ότι η πλατφόρμα αυτή θα τεθεί στη διάθεση των καταναλωτών εντός του 2026.
ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΙΜΑ ΣΕ INFLUENCER
-H Υπηρεσία διεξάγει και ελέγχους για τους influencers. Τι έχετε εντοπίσει και πως παρεμβαίνει η Υπηρεσία σε αυτό τον τομέα;
Το influencer marketing αποτελεί μια σύγχρονη μορφή ψηφιακού μάρκετινγκ, μέσω της οποίας προωθούνται προϊόντα και υπηρεσίες σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, επηρεάζοντας τις αγοραστικές επιλογές των καταναλωτών. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, οι influencers θεωρούνται έμποροι και υποχρεούνται να συμμορφώνονται με το ισχύον καταναλωτικό δίκαιο.
Διεξάγουμε δύο κύριες έρευνες σχετικά με τις εμπορικές πρακτικές των influencers σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Ειδικότερα, ελέγχεται εάν οι αναρτήσεις τους:
- αναφέρουν ξεκάθαρα την εμπορική τους επιδίωξη όταν αυτή δεν είναι προφανής,
- αποφεύγουν την κεκαλυμμένη διαφήμιση,
- δεν περιλαμβάνουν ψευδείς ισχυρισμούς ή εντυπώσεις ότι οι influencers δεν ενεργούν για εμπορικούς σκοπούς,
- και δεν υποδύονται ψευδώς τον καταναλωτή.
Στο πλαίσιο της πρώτης έρευνας, που εστίασε σε λογαριασμούς στις πλατφόρμες Instagram και TikTok, έχουν αποσταλεί δεκατέσσερις προειδοποιητικές επιστολές και έχει εκδοθεί μία διοικητική απόφαση με επιβολή διοικητικού προστίμου. Η δεύτερη έρευνα, σε αρχικό στάδιο, αφορά τον έλεγχο λογαριασμών στο TikTok με κριτήριο τουλάχιστον το 40% των ακολούθων να είναι νεαρό κοινό ηλικίας 18-25 ετών.
ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΟΥΝ ΟΣΟΙ ΤΑΞΙΔΕΥΟΥΝ
Ενόψει των πολλών ταξιδιών που θα κάνουν πολίτες στο εξωτερικό για να περάσουν τις καλοκαιρινές τους διακοπές, ποια είναι τα δικαιώματα τους σε περίπτωση καθυστέρησης πτήσεων, απώλειας αποσκευών κλπ;
Οι επιβάτες αεροπορικών μεταφορών έχουν συγκεκριμένα δικαιώματα όσον αφορά τις πτήσεις και τις αποσκευές τους. Σε περίπτωση ακύρωσης πτήσης από την αεροπορική εταιρεία, δικαιούνται είτε πλήρη επιστροφή του αντιτίμου εντός 7 ημερών είτε επαναπρογραμματισμό της πτήσης.
Σε περιπτώσεις άρνησης επιβίβασης (overbooking) ή καθυστέρησης άνω των 3 ωρών στην άφιξη, οι επιβάτες μπορεί να δικαιούνται αποζημίωση, ανάλογα με την απόσταση της πτήσης:
- 250 ευρώ για πτήσεις έως 1.500 χλμ,
- 400 ευρώ για πτήσεις έως 3.500 χλμ,
- 600 ευρώ για πτήσεις άνω των 3.500 χλμ.
Όταν η καθυστέρηση υπερβαίνει τις 2 ώρες, η εταιρεία οφείλει να παρέχει γεύματα, ενώ σε περίπτωση καθυστέρησης που διαρκεί έως την επόμενη ημέρα, πρέπει να καλύψει διαμονή σε ξενοδοχείο και μεταφορές.
Εάν ο επιβάτης αναγκαστεί να καλύψει αυτά τα έξοδα, μπορεί να ζητήσει επιστροφή, κρατώντας πάντα τις αποδείξεις.
Για τις αποσκευές, σε περίπτωση απώλειας, καταστροφής ή καθυστέρησης παράδοσης, υπάρχει δικαίωμα αποζημίωσης μέχρι περίπου 1.800 ευρώ. Παράπονα για φθορές πρέπει να υποβάλλονται εντός 7 ημερών, ενώ για καθυστέρηση αποσκευών εντός 21 ημερών από την παραλαβή.
ΤΙ ΑΠΑΝΤΑ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ
Πώς σχολιάζετε τις «επιθέσεις» που δέχονται εκπρόσωποι της Υπηρεσίας από βουλευτές ή εκπροσώπους φορέων; Κάποιοι υποστηρίζουν πως δεν στηρίζετε στο βαθμό που πρέπει τους καταναλωτές. Πώς το σχολιάζετε; Θα θέλατε να στείλετε κάποιο μήνυμα στη Βουλή;
Η κριτική και οι διαφορετικές απόψεις είναι πάντα καλοδεχούμενες, ειδικά όταν είναι εποικοδομητικές και συμβάλλουν στη βελτίωση του έργου μας. Η Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή εργάζεται με αφοσίωση για τη διαφάνεια, την ενημέρωση και την ουσιαστική προστασία των δικαιωμάτων των καταναλωτών.
Κατανοούμε ότι υπάρχουν διαφορετικές αντιλήψεις σχετικά με το εύρος και το βάθος της στήριξης που παρέχουμε, όμως αναμφίβολα έχουμε πετύχει πολλά τα τελευταία χρόνια μέσα από τις πολιτικές που εφαρμόσαμε. Μεταξύ άλλων, καταφέραμε να φέρουμε την Υπηρεσία πιο κοντά στους καταναλωτές, οι οποίοι νιώθουν πλέον πιο ασφαλείς κατά τη διενέργεια των συναλλαγών τους και είναι πιο διεκδικητικοί όσον αφορά τα δικαιώματά τους.
Σε κάθε περίπτωση, η συμπόρευση και η συνεννόηση με όλες τις αρχές που έχουν να κάνει με την προστασία των καταναλωτών είναι εξαιρετικής σημασίας, είτε αυτές αφορούν θεσμικά όργανα ή ιδιωτικούς φορείς και οργανώσεις συντεχνιών, ώστε να ενισχυθεί η προστασία των καταναλωτών και να διασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία της αγοράς προς όφελος όλων.
