Συνεργασία πριν από τη λύση και συναποφάσεις σε μεγάλα ζητήματα, φαίνεται να προτάσσει η κατοχική πλευρά, αφήνοντας εν πολλοίς τις συζητήσεις στο Κυπριακό σε δεύτερη μοίρα. Παράλληλες κινήσεις από Άγκυρα και κατοχικό καθεστώς επιβεβαιώνουν την τακτική αυτή. Είναι σαφές ότι η κατοχική πλευρά αποσκοπεί στη συνεργασία «δυο οντοτήτων», χωρίς συμφωνία στο Κυπριακό.
Μια λογική ΜΟΕ, αλλά σε ένα άλλο επίπεδο και για μεγάλα ζητήματα με προφανή στόχο την εξίσωση της Κυπριακής Δημοκρατίας με την αποσχιστική οντότητα. Πρόκειται για μια προσέγγιση, ένας «τρίτος δρόμος», για συνεργασία χωρίς λύση, που αποσκοπεί στην αναγνώριση των τετελεσμένων με την Τουρκία να ελέγχει τις «κοινές δράσεις». Δηλαδή, παρουσιάζουν μια δήθεν προσέγγιση μεταξύ του «ούτε λύση, ούτε στασιμότητα».
Στα κατεχόμενα, ο Τουφάν Έρχιουρμαν, ανεβάζει τους τόνους και αντιδρά έντονα σε ό,τι αφορά συνεργασίες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επιμένει σε μηχανισμό συναπόφασης για όσες συμφωνίες αφορούν την Κύπρο ( σ.σ. όχι την Κυπριακή Δημοκρατία).
Στο πλαίσιο αυτό, αντέδρασε, ως γνωστό, στην πρόσφατη συμφωνία της Κυπριακής Δημοκρατίας με το Λίβανο για καθορισμό θαλάσσιων συνόρων. Ισχυρίσθηκε πως αυτή αποκλείει «για άλλη μια φορά τη βούληση των Τουρκοκυπρίων, ενός εκ των δύο ισότιμων ιδιοκτητών και ενός εκ των δύο συνιδρυτών με κυριαρχικά δικαιώματα στο νησί». Στο ίδιο μήκος κύματος και η ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο φέρεται να έχει προβεί και σε διάβημα προς τη Βηρυτό.
Συνδιαχείριση φυσικού αερίου
Ο κατοχικός ηγέτης θέτει και το ζήτημα της συνδιαχείρισης του φυσικού αερίου πριν από τη λύση, το οποίο είχαν αναδείξει και όλοι οι προκάτοχοι του. Βασικά πρόκειται για λογική της συνδιαχείρισης και του καταμερισμού των εσόδων πριν από την επίτευξη συμφωνίας στο Κυπριακό. Κατατέθηκαν και προτάσεις (Σεπτέμβριο 2011 και Σεπτέμβριο 2012), που προέβλεπαν τη δημιουργία τεχνικής επιτροπής για τους υδρογονάνθρακες, οι οποίες επικαιροποιήθηκαν στη συνέχεια. Ο κατοχικός ηγέτης κάνει λόγο για τη δημιουργία ενός «Μηχανισμού Συνεργασίας» για τη διαχείριση των θεμάτων αυτών. Στη μεγάλη εικόνα των τουρκικών επιδιώξεων συντηρείται και το σενάριο για μεταφορά του φυσικού αερίου με αγωγό μέσω Τουρκίας.
Η Άγκυρα στο ίδιο πλαίσιο, αλλά με ευρύτερη οπτική, προωθεί την πρόταση Ερντογάν για σύγκληση Διάσκεψης των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου για τα ενεργειακά, με τη συμμετοχή του ψευδοκράτους και της «ελληνοκυπριακής διοίκησης», όπως αναφέρουν την Κυπριακή Δημοκρατία. Την ιδέα αυτή, σε μια άλλη βάση, χωρίς να αναφέρεται σε λεπτομέρειες, προωθεί και ο Αμερικανός πρέσβης στην Άγκυρα, Τομ Μπάρακ.
«Πάμε για άλλα»
Ο Χακάν Φιντάν, σε συνέντευξή του στο τουρκικό αγγλόγλωσσο κανάλι TRT World πρότεινε το «πάγωμα» των διαφορών και των διαφωνιών, παραπέμποντας σε μιας μορφής «πολιτικής ενότητας». Υποστηρίζοντας στην ανάγκη άρση της λεγόμενης απομόνωσης των Τουρκοκυπρίων πρότεινε συνεργασία στους τομείς της ενέργειας και του τουρισμού. Η διαφορά των τοποθετήσεων Φιντάν με εκείνες του Έρχιουρμαν είναι πως ο πρώτος αναφέρεται και σε συνεργασία μετά από μια συμφωνία δυο κρατών. Πριν και μετά από τη λύση δηλαδή. Ο κατοχικός ηγέτης δεν αναφέρεται σε δυο κράτη, αν και οι περιγραφές του εκεί παραπέμπουν. «Μπορούμε να το κάνουμε αυτό και μετά τη λύση των δύο κρατών μπορούν να δημιουργήσουν ένα νέο είδος συνεργασίας ή πολιτικής ενότητας. Εναπόκειται σ’ αυτούς», αναφέρει ο Φιντάν.
Υπενθυμίζεται ότι το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών έχει επεξεργασθεί μια ιδέα, που προβλέπει τη δημιουργία ενός «Συμβουλίου Συνεργασίας» δυο κρατών, στα πρότυπα ενός μοντέλου που λειτουργεί ήδη σε διεθνές επίπεδο μεταξύ χωρών. Πρόκειται για ένα μοντέλο, χαλαρής σχέσης, το οποίο παρουσιάζει ο κ. Φιντάν σε κατ΄ιδίαν επαφές του. Αυτό το Συμβούλιο θα λειτουργεί, ώστε να υπάρχει συνεννόηση σε «υψηλό επίπεδο» για «κεντρικά ζητήματα», «κοινού συμφέροντος» κυρίως ενδιαφέροντος, που αφορούν ολόκληρο το νησί. Είναι σαφές πως αυτό το μοντέλο προδικάζει μια χαλαρή σχέση μεταξύ δυο χωριστών «διοικήσεων», δυο κρατών.
Τα επόμενα βήματα
Η κατοχική πλευρά έχει διαμορφώσει ένα πλαίσιο κινήσεων, μέσα στο οποίο θα λειτουργήσει ο Τουφάν Έρχιουρμαν και θα αφορά τις επαφές στην Κύπρο. Διαδικαστικά τα αντιμετωπίζει η Τουρκία. Είναι σαφές πως η Άγκυρα θέλει να παίξει με το χρόνο και εξ ου καθυστέρησε την εμπλοκή της κ. Ολγκίν ( αντί αρχές Νοεμβρίου, ήλθε ένα μήνα αργότερα) και ως αποτέλεσμα τούτου μετακινείται και η ημερομηνία της πραγματοποίησης της άτυπης πενταμερούς διάσκεψης για το Κυπριακό ( γίνεται πλέον αόριστα για το πρώτο τρίμηνο του 2026 ενώ ο σχεδιασμός ήταν εντός του τρέχοντος μηνός).
Είναι σαφές πως η Άγκυρα δεν βιάζεται ενώ με κάθε τρόπο ροκανίζει το χρόνο. Την ίδια ώρα φαίνεται να δίνουν χώρο στον Τουφάν Έρχιουρμαν να κινείται μέχρι ενός σημείου αλλά και να δίνει ερμηνείες σε ζητήματα όπως το θέμα της πολιτικής ισότητας, επιχειρώντας να εκθέσει, δήθεν, τη Λευκωσία. Ο Τουφάν Έρχιουρμαν προσπαθεί με κάθε τρόπο να δείξει ότι λειτουργεί αυτόνομα από την Άγκυρα. Γι αυτό και αντιδρά συνεχώς εκδίδει γραπτές δηλώσεις και κατηγορεί την ελληνοκυπριακή πλευρά, εστιάζοντας πρωτίστως στον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη. Είναι σαφές και το γνωρίζει πολύ καλά ο κ. Έρχιουρμαν, ότι έχει όρια στις κινήσεις του.
Την ίδια ώρα, σκοπίμως αφήνεται να εννοηθεί ότι έχει ξεκινήσει μια παρασκηνιακή συζήτηση στην τουρκική πλευρά για τη μορφή της λύσης και πως υπάρχει προβληματισμός για επάνοδο σε λύση ομοσπονδίας. Τούτο δεν προκύπτει από οποιανδήποτε κίνηση, αλλά από διαρροές στον Τύπο. Ειδικά από τις τοποθετήσεις του κ. Φιντάν.
Η ταλαιπωρία της Μαρίας
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Άγκυρα ταλαιπωρεί σκοπίμως την Προσωπική Απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα στο Κυπριακό, Μαρία Άνχελ Ολγκίν. Φιντάν και Ολγκίν συναντήθηκαν στην Άγκυρα την περασμένη Πέμπτη. Η αξιωματούχος του ΟΗΕ κανονικά θα έπρεπε να συναντηθεί με τον Τούρκο ΥΠΕΞ αρχές της περασμένης εβδομάδας, πλην όμως από την Τουρκία μεταδόθηκε πως ο κ. Φιντάν ειδοποίησε πως είχε «βεβαρημένο πρόγραμμα», λόγω της καθιερωμένης σύσκεψη των Τούρκων πρέσβεων στην Άγκυρα. Οι υποχρεώσεις του ήταν προγραμματισμένες, τις γνώριζε εκ των προτέρων. Και το ερώτημα ήταν κατά πόσο δεν μπορούσε να βρει μια ώρα για να συναντήσει την κ. Ολγκίν. Η τελευταία την επόμενη ημέρα της συνάντησης Χριστοδουλίδη- Έρχιουρμαν, που πραγματοποιήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου, μετέβη στην Αθήνα όπου συνάντησε τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών, Γιώργο Γεραπετρίτη. Ο επόμενος σταθμός ήταν η Άγκυρα. Εκεί περίμενε να βρει χρόνο ο Φιντάν. Ως αποτέλεσμα τούτου, η κ. Ολγκίν μετέβη στην Πορτογαλία, αντί να περιμένει στην Άγκυρα και επανήλθε.
Τα ίδια βίωσε η κ. Ολγκίν και τον περασμένο Ιούνιο, όταν υπήρξε καθυστέρηση στον ορισμό του ραντεβού ενώ στη διάρκεια της συνάντησης, που έγινε με τον Φιντάν, ο τελευταίος παρουσιάσθηκε βιαστικός και η συνάντηση έγινε στα γρήγορα. Υπενθυμίζεται ότι εκείνη την ημέρα, πραγματοποιείτο στην Κωνσταντινούπολη συνάντηση Ρωσίας- Ουκρανίας, που θεωρήθηκε μεγάλο γεγονός για την κατοχική Τουρκία. Εξ ου και ο Φιντάν έβλεπε συνεχώς το ρολόι του.
Έντονος εκνευρισμός στην Άγκυρα για Προεδρία
στην Ε.Ε. και διεθνείς δράσεις Λευκωσίας
Η επικείμενη κυπριακή Προεδρία της Ε.Ε., το πρώτο εξάμηνο του 2026, οι διεθνείς δράσεις της Λευκωσίας, οι συμφωνίες που επιτυγχάνονται, οι εξελίξεις στο πεδίο του κανονισμού SAFE, προκαλούν τον έντονο εκνευρισμό της Άγκυρας.
Η κατοχική Τουρκία προφανώς και γνώριζε, ανέμενε την Προεδρία της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς είναι προγραμματισμένη, αλλά φαίνεται να την ενοχλεί και αντιδρά. Παρά το γεγονός ότι είναι ξεκάθαρο ότι η Λευκωσία θα λειτουργήσει- ως είθισται- θεσμικά, αντικειμενικά, στη διάρκεια της Προεδρίας και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανακοίνωσε ότι θα απευθύνει πρόσκληση προς τους Ερντογάν και Φιντάν να συμμετέχουν σε Ευρωπαϊκά Συμβούλια ως εκπρόσωποι υποψήφιας για ένταξης χώρας, στην Άγκυρα είναι έτοιμοι να αντιδράσουν. Δεν μπορούν να κρύψουν τον εκνευρισμό τους για ένα γεγονός, που δεν αλλάζει. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών σπεύδει να αναφέρει πως η Λευκωσία θα εμποδίσει τις σχέσεις της Άγκυρας με την Ε.Ε., όπως «πράττει πάντα». Αυτή η τοποθέτηση μπορεί να ερμηνευθεί ως προπομπός δήλωσης της κατοχικής δύναμης ότι αυτό το εξάμηνο δεν θα έχει επαφές με την Ε.Ε. στο επίπεδο της Προεδρίας της Ε.Ε., αλλά μόνο σε τεχνοκρατικό επίπεδο. Όπως, δηλαδή, το 2012. Είναι προφανές ότι η Άγκυρα συμπεριφέρεται όπως το 2004 και το 2012. Κυρίως το 2004, η ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. θεωρείται για την Τουρκία ήττα. Είναι δε σαφές πως αυτό το εξάμηνο ( Ιανουαρίου-Ιουνίου 2026), που θα προεδρεύει της Ένωσης η Κυπριακή Δημοκρατία, θα είναι μια ακόμη απάντηση στο τουρκικό αφήγημα για εκλιπούσα.
Την ίδια ώρα, είναι προφανές πως η Άγκυρα ενοχλείται και με τις εξελίξεις στο πεδίο του SAFE και το γεγονός ότι έχει αποκλεισθεί. H Τουρκία δεν πρόλαβε την προθεσμία της 30ής Νοεμβρίου, της καταληκτικής δηλαδή ημερομηνίας, για τον μηχανισμό SAFE, καθώς το αίτημά της ήταν υπό αξιολόγηση. Σημειώνεται ότι χώρες μπορούν να συμμετέχουν σε διμερείς αμυντικές συνεργασίες με κράτη-μέλη, όμως, μόνο έως το 35% ενός έργου, που χρηματοδοτείται από το SAFE, μπορεί να προέρχεται, στην προκειμένη περίπτωση, από την Τουρκία. Για το υπόλοιπο 65% απαιτείται ειδική, διμερής συμφωνία με την Ε.Ε., που δεν είναι πλέον εφικτή για την Άγκυρα, λόγω πρωτίστως την αντίδραση της Ελλάδος και της Κύπρου.
Αντιδράσεις υπάρχουν από την Τουρκία και για άλλες διεθνείς δράσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως η συμφωνία με Λίβανο για ΑΟΖ, τη Στρατηγική Συνεργασία με Γαλλία και τις συζητήσεις με Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Θέτει, ξανά, θέμα χωριστής συμφωνίας με ΟΥΝΦΙΚΥΠ
Θέμα χωριστής συμφωνίας του κατοχικού καθεστώτος με την ΟΥΝΦΙΚΥΠ επαναφέρει η τουρκική πλευρά. Ο αντιπρόσωπος του κατοχικού καθεστώτος στη Νέα Υόρκη, σε επιστολή του προς τον Γ.Γ., μέσω της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Τουρκίας στα Ηνωμένα Έθνη, αντιδρά στις τοποθετήσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Τετάρτη Επιτροπή για τις ειρηνευτικές επιχειρήσεις. Ισχυρίζεται ότι η ΟΥΝΦΙΚΥΠ δραστηριοποιείται και στις δύο πλευρές του νησιού της Κύπρου μόνο με βάση τη συναίνεση και των δύο μερών. Διαφορετικά, η Ειρηνευτική Δύναμη «κινδυνεύει να γίνει μέρος της σύγκρουσης». Στην επιστολή σημειώνονται και τα εξής: Η τουρκοκυπριακή πλευρά έχει επανειλημμένα δηλώσει επίσημα την ανάγκη να θεσπιστεί μια επίσημη συμφωνία/πλαίσιο που να καθορίζει τη σχέση μεταξύ της ΟΥΝΦΙΚΥΠ και των αρχών μας. Πράγματι, έχουμε υποβάλει γραπτή πρόταση σχετικά με αυτό και αναμένουμε μια οριστική απάντηση χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση. Επί του παρόντος, η Δύναμη δραστηριοποιείται στην «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» ως φιλοξενούμενός μας, αλλά αυτή δεν είναι μια βιώσιμη σχέση».
