Στη δυναμική των αποτελεσμάτων των τραπεζών για το πρώτο εξάμηνο του 2025 θα κινηθεί το επόμενο διάστημα το κυπριακό τραπεζικό σύστημα, με την αρχή να κάνει η Τράπεζα Κύπρου στις 5 Αυγούστου, ενώ η Ελληνική Τράπεζα, μέλος του ομίλου Eurobank, αναμένεται να ανακοινώσει την ημερομηνία σύντομα.
Η πιστωτική επέκταση εξακολουθεί να αποτελεί κρίσιμο μέγεθος για την πορεία των τραπεζικών αποτελεσμάτων, καθώς οι τράπεζες έχουν πολλή ρευστότητα και πρέπει να ισορροπήσουν μεταξύ της μείωσης των επιτοκίων από την αύξηση του όγκου των χορηγήσεων.
Τα έσοδα από τόκους αναμένεται να είναι πιο χαμηλά, κάτι που έχει προ εξοφληθεί από τις εκτιμήσεις που βγαίνουν προς τα έξω. Η Κεντρική Τράπεζα έχει αναφέρει ότι η διατήρηση των θετικών επιπέδων κερδοφορίας των πιστωτικών ιδρυμάτων αποδίδεται κυρίως στα υψηλά επίπεδα εσόδων από τόκους (τα οποία αποτελούν την κύρια πηγή εσόδων των πιστωτικών ιδρυμάτων), ιδιαίτερα στα έσοδα από το δανειακό και ομολογιακό τους χαρτοφυλάκιο, καθώς και από τις καταθέσεις τους στην ΕΚΤ.
Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι το καθαρό περιθώριο επιτοκίου (Net Interest Margin) του τραπεζικού τομέα άρχισε να παρουσιάζει πτωτική τάση κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2024, ως αποτέλεσμα της αποκλιμάκωσης των επιτοκίων νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ, γεγονός που ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά τη μελλοντική δυναμική των καθαρών εσόδων από τόκους των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων.
Να υπενθυμίσουμε ότι το περιβάλλον υψηλών επιτοκίων και η συγκρατημένη αύξηση των εξόδων συνέβαλαν στη διατήρηση της ισχυρής κερδοφορίας του τραπεζικού τομέα και τα καθαρά κέρδη έφθασαν τα €1,2 δισ. το 2024, σε σύγκριση με €1,3 δισ. το 2023.
Το μεγάλο ερώτημα που διαμορφώνεται πλέον είναι αν αυτός ο ρυθμός μπορεί να διατηρηθεί στο δεύτερο εξάμηνο, ειδικά σε ένα περιβάλλον που ενδέχεται να περιλαμβάνει περαιτέρω αποκλιμάκωση επιτοκίων. Προς το παρόν, ωστόσο, οι τράπεζες δείχνουν ικανές να διαφοροποιούν τις πηγές εσόδων τους, να βελτιώνουν την οργανική τους βάση και να επανατοποθετούνται στις αγορές με νέα ώθηση.
Οι ίδιοι λόγοι επηρεάζουν την κερδοφορία και των άλλων ευρωπαϊκών τραπεζών. Παρά το γεγονός ότι τα καθαρά περιθώρια επιτοκίων παρουσιάζουν τάσεις μείωσης, καθώς οι τράπεζες προσαρμόζονται στο νέο περιβάλλον χαμηλότερων επιτοκίων, η κερδοφορία των ευρωπαϊκών τραπεζών παραμένει ισχυρή το 2025, επισημαίνει σε έκθεσή του ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Scope.
Επίσης, σημειώνεται ότι οι τράπεζες αναζητούν τρόπους να αντισταθμίσουν τη μείωση αυτή, επενδύοντας σε χαρτοφυλάκια χρέους και αξιοποιώντας τη ζήτηση για δάνεια, κυρίως στεγαστικά και επιχειρηματικά. Υποδεικνύεται από τον οίκο, ότι η βασική προσδοκία για το 2025 είναι μια ήπια υποχώρηση των συνολικών εσόδων, η ανάκαμψη αναμένεται να συνεχιστεί από το 2026, με τα έσοδα από προμήθειες να αποτελούν βασικό μοχλό ανάπτυξης.
Αναπλήρωση εσόδων
Οι τραπεζικές διοικήσεις γνώριζαν, όπως άλλωστε το δήλωναν σε κάθε παρουσίαση των οικονομικών αποτελεσμάτων, ότι τα πολύ μεγάλα κέρδη δεν θα διατηρηθούν όσο μειώνονται τα επιτόκια. Γι’ αυτό άρχισαν να στρέφονται και σε άλλες πηγές εσόδων εκτός των καθαρών εσόδων από τόκους και παρατηρήθηκε μεγάλη κινητικότητα σε εξαγορές ασφαλιστικών εταιρειών, ώστε να ενισχύουν τα κέρδη τους από μη επιτοκιακά έσοδα τα οποία δεν στηρίζονται σε αποφάσεις νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ.
Σημαντικό ρόλο για την αναπλήρωση των απωλειών από το έντοκο εισόδημα εκτιμάται πως θα έχουν οι πολύ καλές επιδόσεις των ασφαλιστικών εργασιών κάτι στο οποίο οι δυο τράπεζες επενδύουν σημαντικά. Μια πρόσθετη πηγή εσόδων για το 2025 αναμένεται να είναι η αύξηση της πιστωτικής επέκτασης, ειδικά σε μια περίοδο που η ρευστότητα των τραπεζών βρίσκεται στα ύψη και οι τραπεζικές διοικήσεις θέλουν να χρηματοδοτήσουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις, χωρίς να ριψοκινδυνέψουν αύξηση προβληματικών δανείων.
Επιπρόσθετα, το κόστος των καταθετικών λογαριασμών παραμένει χαμηλό, σε μια περίοδο την οποία και τα δανειστικά επιτόκια μειώνονται. Με βάση τα σχέδια που έχουν παρουσιάσει οι συστημικοί όμιλοι, στοχεύουν να αυξήσουν τις χορηγήσεις, να συγκρατήσουν το λειτουργικό κόστος και να ενισχύσουν τα έσοδα από άλλες πηγές. Ακόμη ένα σημαντικό στοιχεία είναι ότι οι τράπεζες κάνουν πιο περιορισμένες προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις, λόγω της πτωτικής τάσης των κόκκινων δανείων τους, ως αποτέλεσμα -κυρίως- των μεγάλων πωλήσεων που έγιναν στις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων, που σημαίνει λιγότερη δέσμευση κεφαλαίων για τις ίδιες και καλύτερη ποιότητα ισολογισμού.
Ποια θα δώσει τα πιο πολλά δάνεια
O ανταγωνισμός μεταξύ των δυο συστημικών τραπεζών, Τράπεζας Κύπρου και Ελληνικής (μέλος του ομίλου Eurobank) για τη χορήγηση δανείων αναμένεται από την αγορά ότι θα είναι μεγάλος. Προς το παρόν η Τράπεζα Κύπρου είναι ο μεγαλύτερος παροχέας δανείων στην Κύπρο με το μερίδιο αγοράς να ανέρχεται σε 43.1% στις 31 Μαρτίου 2025, σε σύγκριση με 43% στις 31 Δεκεμβρίου 2024.
Ο νέος δανεισμός που δόθηκε από την Τράπεζα Κύπρου κατά το α’ τρίμηνο 2025 ανήλθε σε €842 εκατ. (σε σύγκριση €727 εκατ. για το δ’ τρίμηνο 2024 και €676 εκατ. για το α’ τρίμηνο 2024), αυξημένος κατά 16% σε τριμηνιαία βάση και 25% σε ετήσια βάση. Η αύξηση σε ετήσια βάση προέρχεται κυρίως από δάνεια σε μεγάλες επιχειρήσεις, στεγαστικά δάνεια και δάνεια στον τομέα διεθνών εργασιών. Ο νέος δανεισμός που δόθηκε κατά το α’ τρίμηνο 2025 αποτελείτο από δάνεια σε μεγάλες επιχειρήσεις ύψους €430 εκατ., δάνεια σε ιδιώτες (λιανικής τραπεζικής) ύψους €202 εκατ. (εκ των οποίων στεγαστικά δάνεια ύψους €114 εκατ.), δάνεια σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις ύψους €71 εκατ. και δάνεια στον τομέα διεθνών εργασιών ύψους €139 εκατ.
Το σύνολο του νέου δανεισμού της Ελληνικής Τράπεζας μέλος του ομίλου Eurobank κατά την 1η τριμηνία του 2025 ανήλθε σε €404 εκατ., από τα οποία τα €75 εκατ. αφορούν συνολικό νέο πράσινο δανεισμό28 που αντιπροσωπεύει το 19% του συνολικού νέου δανεισμού της τράπεζας, σημειώνοντας αύξηση 94% σε ετήσια βάση σε σύγκριση με νέο δανεισμό ύψους €208 εκατ. για την 1η τριμηνία του 2024. Το σύνολο του νέου δανεισμού κατά την 1η τριμηνία του 2025 σημείωσε αύξηση ύψους 9% σε σύγκριση με νέο δανεισμό κατά την 4η τριμηνία του 2024 ύψους €370 εκατ. Ο νέος δανεισμός κατά την 1η τριμηνία του 2025 περιλαμβάνει δάνεια λιανικής €123 εκατ. (από τα οποία €87 εκατ. ήταν στεγαστικά δάνεια), €105 εκατ. εταιρικά δάνεια, €48 εκατ. εμπορικά δάνεια και €127 εκατ. ναυτιλιακά και διεθνή πιστωτικά δάνεια. Το μερίδιο αγοράς δανείων της τράπεζας στις 31 Μαρτίου 2025 ήταν 23,8%.
