Τα νέα μέτωπα συστημικής αστάθειας για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, πέρα από τις γεωπολιτικές οικονομικές και παγκόσμιες μακροοικονομικές εξελίξεις είναι οι κλιματικοί κίνδυνοι (ξηρασία και υδάτινοι πόροι) και οι κυβερνοεπιθέσεις που εντείνουν την ανάγκη για επιχειρησιακή ανθεκτικότητα στον χρηματοοικονομικό τομέα.
Η Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας που παρουσιάστηκε από την Ευγενία Χριστοδούλου, εκτελεστικό μέλος του διοικητικού συμβουλίου της KT και την Πάνη Καραμάνου, προϊστάμενη της Γενικής Διεύθυνσης Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας και Εξυγίανσης, ανέδειξε ότι στο νέο περιβάλλον έχουν προστεθεί και νέοι κίνδυνοι. Συμπερασματικά, το 2024 χαρακτηρίστηκε από ένα περιβάλλον μικτών αλλά μεταβαλλόμενων κινδύνων. Παρότι οι κίνδυνοι για τη χρηματοοικονομική σταθερότητα από τις πληθωριστικές πιέσεις και τα υψηλά επιτόκια έχουν αποκλιμακωθεί και οι τιμές ακινήτων εμφανίζουν τάσεις σταθεροποίησης, οι γεωπολιτικοί, εμπορικοί και μακροοικονομικοί κίνδυνοι έχουν ενισχυθεί.
Στην έκθεση αναφέρεται «η εντεινόμενη επίδραση της κλιματικής αλλαγής καθίσταται όλο και πιο σημαντική για τη χρηματοοικονομική σταθερότητα. Οι φυσικοί και μεταβατικοί κλιματικοί κίνδυνοι μπορούν να επηρεάσουν άμεσα τα περιουσιακά στοιχεία, ιδιαίτερα των πιστωτικών ιδρυμάτων και των ασφαλιστικών εταιρειών, και ως εκ τούτου η επαρκής ενσωμάτωσή τους στα επιχειρηματικά μοντέλα είναι αναγκαία. Στην Κύπρο, οι παρατεταμένες ξηρασίες και η μείωση στα αποθέματα νερού σε κρίσιμα επίπεδα, επηρεάζει άμεσα τόσο τον αγροτικό όσο και τον τουριστικό τομέα». Εξηγείται ότι «ενδεχόμενη μείωση της παραγωγής στον αγροτικό τομέα, σε συνδυασμό με τις αρνητικές επιπτώσεις στον τουρισμό, πιθανόν να οδηγήσουν σε αύξηση των ΜΕΧ και σε μείωση της κερδοφορίας των πιστωτικών ιδρυμάτων. Η ανάγκη για βιώσιμη χρηματοδότηση και για ενίσχυση της διαφάνειας σε σχέση με την έκθεση των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων σε κλιματικούς κινδύνους αποτελεί προτεραιότητα τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο». Σύμφωνα με την έκθεση της Κεντρικής Τράπεζας, αρνητική εξέλιξη αποτελεί η πρόσφατη αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία των Παρισίων, εξέλιξη η οποία ενδέχεται να επιβραδύνει τη διαδικασία της πράσινης μετάβασης, ενώ ενισχύει τη γεωοικονομική αβεβαιότητα.
Για την περίπτωση της Κύπρου υποδεικνύεται στην έκθεση ότι για μικρές ανοικτές οικονομίες, η αυξημένη αβεβαιότητα εντείνει την ανάγκη για επαγρύπνηση και για στενότερη ευρωπαϊκή συνεργασία στη χάραξη και εφαρμογή πράσινων πολιτικών και πλαισίων διαχείρισης κινδύνων, όπως είναι το πακέτο απλοποίησης «Omnibus». Το συγκεκριμένο πακέτο, το οποίο εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή την 1η Απριλίου του 2025, προβλέπει σημαντικές τροποποιήσεις στο πλαίσιο βιώσιμης χρηματοδότησης της ΕΕ, με στόχο την ενίσχυση της εφαρμογής πολιτικών για την κλιματική αλλαγή και την απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών.
Όσον αφορά τις αυξανόμενες κυβερνοαπειλές σε συνδυασμό με την αυξημένη ψηφιοποίηση των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και πιθανές επιχειρησιακές διαταραχές, δημιουργούν νέες μορφές συστημικού κινδύνου, καθιστώντας κρίσιμη την ενίσχυση της επιχειρησιακής ανθεκτικότητας.
