Η ευγένεια, η συνεργασιμότητα και η ηρεμία θεωρούνται διαχρονικά αρετές. Πολλοί άνθρωποι νιώθουν υπερήφανοι που αποτελούν το άτομο που εξομαλύνει δύσκολες συζητήσεις, απαντά πάντοτε στα μηνύματα, και συχνά αναλαμβάνει επιπλέον υποχρεώσεις για να βοηθήσει τους άλλους. Ωστόσο, όταν αυτές οι συμπεριφορές γίνονται υπερβολικές, μπορεί να εξελιχθούν σε ένα επιβαρυντικό πρότυπο συμπεριφοράς: το λεγόμενο people-pleasing.
Η συνεχής προτεραιοποίηση των αναγκών των άλλων, η δυσκολία στην τοποθέτηση ορίων και η υπερβολική απολογία για καταστάσεις που δεν είναι δική σας ευθύνη, αποτελούν ενδείξεις πως οι καλές σας προθέσεις ενδέχεται να λειτουργούν εις βάρος σας.
Τα σημάδια του people-pleasing
Κάποιες από τις ενδείξεις που μπορεί να λειτουργούν ως προειδοποιητικά σημάδια περιλαμβάνουν:
- Δυσκολία στον καθορισμό ορίων, με σκέψεις όπως «Δεν θέλω να είμαι δύσκολος/-η, οπότε θα πω απλά ναι».
- Επιλογή της σιωπής αντί της διαφωνίας, ακόμη κι όταν υπάρχει έντονη διαφωνία, για την αποφυγή συγκρούσεων.
- Υπερβολική δέσμευση με εσωτερικό φόβο απόρριψης, όπως «Αν πω όχι, μπορεί να θυμώσουν μαζί μου».
Το κόστος του να είσαι πάντα διαθέσιμος
Η συνήθεια να βάζετε συνεχώς τους άλλους πάνω από τις δικές σας ανάγκες μπορεί να επιφέρει σημαντικές συνέπειες:
- Καταπόνηση και εξουθένωση: Η συνεχής διάθεση για βοήθεια μπορεί με τον καιρό να οδηγήσει σε ψυχική κόπωση και δυσαρέσκεια, ακόμη κι αν οι γύρω σας δεν το αντιλαμβάνονται.
- Αδυναμία να εκφράσετε τις ανάγκες σας: Η σιωπή, σε προσωπικές και επαγγελματικές σχέσεις, μπορεί να σας κάνει να νιώθετε αόρατοι ή να χάνετε ευκαιρίες.
- Απομάκρυνση από τους στόχους σας: Όταν εξυπηρετείτε πάντα τους άλλους, υπάρχει ο κίνδυνος να χάσετε την επαφή με τις δικές σας αξίες και προτεραιότητες.
- Εσωτερική αγανάκτηση: Το συνεχές «ναι» μπορεί να δημιουργήσει ένα εσωτερικό αίσθημα εξάντλησης, χωρίς να ξέρετε πώς να σταματήσετε, καθώς οι άλλοι έχουν μάθει να σας θεωρούν πάντα διαθέσιμους.
Πώς να προστατεύσετε τον εαυτό σας χωρίς να χάσετε την καλοσύνη σας
Υπάρχουν τρόποι να παραμείνετε υποστηρικτικοί χωρίς να θυσιάσετε τον εαυτό σας:
- Αναγνωρίστε ότι το «όχι» είναι ουδέτερο: Δεν χρειάζεται να απολογείστε για κάθε άρνηση. Μια φράση όπως «Δεν μπορώ να δεσμευτώ γι’ αυτό αυτή τη στιγμή, αλλά εκτιμώ το αίτημα» είναι αρκετή.
- Ακούστε τις ανάγκες σας πριν πείτε ναι: Ρωτήστε τον εαυτό σας αν το θέλετε πραγματικά και αν έχετε τη δυνατότητα να το κάνετε.
- Ξεκινήστε από μικρά βήματα: Αν σας φαίνεται δύσκολο να θέσετε όρια, δοκιμάστε το σε χαμηλού ρίσκου καταστάσεις — π.χ. μια μικρή χάρη ή μια προσωπική επιλογή.
- Κατανοήστε ότι η σύγκρουση δεν είναι αποτυχία: Το να διαφωνείτε ή να εκφράζετε την άποψή σας δεν είναι κακό. Είναι σημάδι ότι τιμάτε τον εαυτό σας και την αξία σας.
Το να είστε καλοί με τους άλλους δεν σημαίνει πως πρέπει να αγνοείτε τις δικές σας ανάγκες. Η ισορροπία μεταξύ ενσυναίσθησης και προσωπικών ορίων είναι το κλειδί για μια υγιή και ισορροπημένη ζωή.
