Είναι κατανοητό -και για την πλειοψηφία του κόσμου αποδεκτό- ότι οι επιχειρηματίες – επενδυτές θα διεκδικούν πάντα μεγαλύτερα κέρδη και μεγαλύτερα ποσοστά απόδοσης κεφαλαίου.
Υπάρχει όμως μία κόκκινη γραμμή, την οποία οφείλουν οι κοινωνίες και οι κυβερνήσεις να τη διατηρούν ευδιάκριτη και απροσπέλαστη: Η εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος. Καμιά επένδυση δεν νοείται να υπονομεύει το δημόσιο συμφέρον, το κοινό καλό.
Φωνάζουν πολλοί παραγωγοί ενέργειας από φωτοβολταϊκά πάρκα ότι κατακαλόκαιρα (καταμεσήμερο εννοούν) εμείς παράγουμε σε σημαντικό ποσοστό ηλεκτρισμό από συμβατικές μονάδες της ΑΗΚ, αντί να αξιοποιήσουμε «στο μέγιστο» τα συστήματα ΑΠΕ.
Είναι απογοητευτικό, με όλη αυτή την επιστημονική και πολιτική συζήτηση σε όλη την Ευρώπη, αλλά και στην Κύπρο, για την τεράστια συμβολή της συνεχούς διατήρησης επαρκούς παραγωγής συμβατικής ενέργειας στην ασφάλεια και την ισορροπία των ηλεκτρικών συστημάτων (στην απρόσκοπτη ηλεκτροδότηση νοικοκυριών και επιχειρήσεων) να υπάρχουν, έστω ιδιοτελείς, φωνές -ισχυρές μάλιστα- υπέρ μιας εξόφθαλμα επικίνδυνης αύξησης της χρήσης πράσινης ενέργειας στο δίκτυο, απλά για να μειωθούν οι περικοπές από ΑΠΕ και να προστατευθούν τα εισοδήματα παραγωγών και προμηθευτών.
Δεν μπορεί να είναι αυτή η πρώτη μας έγνοια.
Πριν ακόμα το μεγάλο κάζο διαχειριστών ενέργειας στην Ιβηρική, που οδήγησε στο πρωτοφανές μπλακ άουτ, είχε αρχίσει στις χώρες της ΕΕ η συζήτηση γύρω από το «πόσες ΑΠΕ και πόσες συμβατικές μονάδες».
Μετά το μπλακ άουτ, η συζήτηση και η ανησυχία οργιάζουν.
Έγραψε σε άρθρο του στον Φιλελεύθερο, στις 8/7/25, ο τέως πρόεδρος της ΡΑΕΚ Ανδρέας Πουλλικκάς: «Η βασική αιτία (σ.σ. για το μπλακ άουτ) ήταν (σ.σ. σύμφωνα με το επίσημο πόρισμα) η χαμηλή συμμετοχή των θερμικών μονάδων που είχαν προγραμματιστεί να λειτουργούν. Η Red Eléctrica (σ.σ. ο διαχειριστής μεταφοράς στην Ισπανία) δεν είχε προγραμματίσει ικανό αριθμό συμβατικών μονάδων (κυρίως φυσικού αερίου) να είναι σε λειτουργία, με αποτέλεσμα το σύστημα να μην έχει επαρκή δυναμική ικανότητα ελέγχου τάσης. Όπως δήλωσε η Υπουργός Ενέργειας της Ισπανίας Σάρα Άαγκενσεν “έκαναν τους υπολογισμούς τους και εκτίμησαν ότι δεν ήταν απαραίτητο να ενεργοποιηθούν περισσότερες θερμικές μονάδες”».
Ποιους ευνόησαν αυτοί οι υπολογισμοί που έπεσαν έξω: Τους παραγωγούς ΑΠΕ. Που αφέθηκαν να παράγουν περισσότερη ενέργεια και περισσότερα λεφτά, εις βάρος της σταθερής και ασφαλούς και απρόσκοπτης ενέργειας από συμβατικές μονάδες. Με συνέπεια, την ώρα τη δύσκολη να καταρρεύσουν όλα.
Γράφει ο κ. Πουλλικκάς: «Οι εκθέσεις επιβεβαιώνουν ότι το ηλεκτρικό σύστημα βρισκόταν σε κατάσταση υψηλής παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), με περιορισμένη συμμετοχή θερμικών μονάδων». Και λίγο πιο κάτω: «Η εκτίμηση για την ανάγκη διατήρησης ικανού αριθμού συμβατικών μονάδων για παροχή αδράνειας και ελέγχου συχνότητας επιβεβαιώθηκε πλήρως. Η Red Eléctrica αναγνώρισε ότι δεν είχε προγραμματίσει ικανό αριθμό θερμικών μονάδων να λειτουργούν κατά τις κρίσιμες ώρες».
Λοιπόν, δικαιούνται να ζητούν ό,τι τους συμφέρει οι παραγωγοί από ΑΠΕ. Ο ανεξάρτητος Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς, όμως, δεν έχει δικαίωμα να κάνει τα θελήματα κανενός. Και είναι ευτύχημα που και πολιτικά και τεχνοκρατικά η μεγάλη πλειοψηφία των αξιολογήσεων δικαιώνει σε πολύ μεγάλο βαθμό τις αποφάσεις του Διαχειριστή. Οι οποίες κάθε μέρα (είναι δυναμική διαδικασία, αγαπητοί, δεν καθορίζεται ένας σιδεροκέφαλος αριθμός μεγαβάτ παντός καιρού και πασών συνθηκών) στηρίζονται στην πρόβλεψη της ζήτησης, στις διαθέσιμες μονάδες και τα τεχνικά τους χαρακτηριστικά, στην πρόβλεψη του καιρού, στις μονάδες που της ΑΗΚ που θα κληθούν να δουλέψουν το βράδυ (όταν τα φωτοβολταϊκά πάνε για ύπνο) κ.α.
Δεν αντέχει στην κοινή λογική η… καταγγελία κάποιων ότι ο Διαχειριστής μάς έλεγε πως είναι απαραίτητα μόνο 200-250 μεγαβάτ από συμβατική ενέργεια, ενώ αυτές τις μέρες, τις μεσημβρινές ώρες, η παραγωγή από την ΑΗΚ είναι ή ξεπερνά τα 500 μεγαβάτ! Τα 250 μεγαβάτ είναι το μίνιμουμ απαραίτητο -για την ασφάλεια του συστήματος- όταν την άνοιξη η κατανάλωση μόλις που ξεπερνά τα 500 μεγαβάτ. Είναι κανείς που πιστεύει ότι θα πρόσφεραν ασφάλεια τα 250 μεγαβάτ… κατακαλόκαιρα, όταν η ζήτηση το μεσημέρι είναι στα 1000 ή 1100 μεγαβάτ;
Αξιώνουν με θράσος να καταδικάσουμε την -απομονωμένη- Κύπρο σε καταστροφικό μπλακ άουτ για να μην μένει ανεκμετάλλευτο ούτε ένα μεγαβάτ ιδιωτικής παραγωγής; Ας επένδυαν τόσα χρόνια ένα μικρό τμήμα των κερδών τους για να έχουν σήμερα αποθήκευση. Πάλι θα μοσχοπουλούσαν.
ΥΓ: Χτες, στις 12 το μεσημέρι, η παραγωγή από ΑΠΕ στο δίκτυο ήταν 611 μεγαβάτ και από την ΑΗΚ 405.
