Φοροεκπτώσεις ύψους €151 εκατ. τον χρόνο θα λάβουν τα νοικοκυριά με τη φορολογική μεταρρύθμιση, η συζήτηση της οποίας άρχισε την περασμένη Παρασκευή στη Βουλή. Νοούμενου βέβαια ότι αυτή θα εγκριθεί ως έχει, χωρίς να υπάρξουν αλλαγές στις συγκεκριμένες πρόνοιες από τα κόμματα.
Σύμφωνα με την μελέτη του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Κύπρου που προωθήθηκε στη Βουλή με τη μεταρρύθμιση, μειώνεται το φορολογικό βάρος για τα νοικοκυριά και τις οικογένειες της μεσαίας τάξης και προάγεται δικαιοσύνη. Συγκεκριμένα, με τις νέες φοροαπαλλαγές για τα παιδιά, τη στέγαση και τις πράσινες επενδύσεις, σύμφωνα με το ΚΟΕ, ενισχύεται η κοινωνική δικαιοσύνη, ενώ θα πάρουν ανάσα κυρίως τα νοικοκυριά μεσαίου εισοδήματος.
Όπως αναφέρει το ΚΟΕ στη μελέτη του, στην οποία βασίστηκε το Υπουργείο Οικονομικών για να ετοιμάσει τα σχετικά νομοσχέδια, η προτεινόμενη μεταρρύθμιση του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων αποτελεί ένα καθοριστικό βήμα για τον εκσυγχρονισμό του δημοσιονομικού πλαισίου της Κύπρου.
Με την αναπροσαρμογή των φορολογικών κλιμακίων, τις στοχευμένες εκπτώσεις και την παροχή κινήτρων, όπως η ιδιοκατοίκηση και οι πράσινες επενδύσεις, η μεταρρύθμιση στοχεύει στην ενίσχυση της δικαιοσύνης, της αποτελεσματικότητας και της οικονομικής ανθεκτικότητας.
Τα μέτρα αντιμετωπίζουν τις κοινωνικοοικονομικές προκλήσεις όπως είναι η στέγαση, το δημογραφικό, την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και η συμμετοχή στην αγορά εργασίας — ιδιαίτερα των γυναικών.
Τα προτεινόμενα μέτρα
Βάσει των νομοσχεδίων που βρίσκονται ενώπιον της Βουλής, προβλέπεται αύξηση του αφορολόγητου στις €20.500 και διεύρυνση των φορολογικών κλιμάκων. Από €20.501 μέχρι €30 χιλ. το εισόδημα θα φορολογείται με 20%.
Εισοδήματα από €30.001 – €40 χιλ. θα φορολογούνται με 25%. Εισοδήματα από €40.001 μέχρι €80 χιλ. θα φορολογούνται με 30% και εισοδήματα άνω των €80 χιλ. θα φορολογούνται με 35%. Επίσης προβλέπεται παραχώρηση επιπρόσθετων φορολογικών απαλλαγών στη βάση της σύνθεσης της οικογένειας. Καλύπτονται νοικοκυριά με ετήσιο ακαθάριστο εισόδημα €80 χιλ., ενώ για πολύτεκνες οικογένειες το εισόδημα θα πρέπει να είναι μέχρι €100 χιλ.
Αναλυτικά, οι φορολογικές εκπτώσεις που θα δοθούν είναι οι εξής:
-€1.000 έκπτωση το έτος για κάθε σύζυγο/συμβίο/μονήρη για κάθε εξαρτώμενο τέκνο και φοιτητή. Οι μονογονεϊκές οικογένειες θα λαμβάνουν €2.000 έκπτωση/το έτος.
-€1.500 έκπτωση το έτος για κάθε σύζυγο/συμβίο/μονήρη για τόκους εξυπηρετούμενου δανείου για αγορά κύριας κατοικίας ή για δαπάνη ενοικίου κύριας κατοικίας στη Δημοκρατία.
-€1.000 έκπτωση το έτος για κάθε σύζυγο/συμβίο/μονήρη για κεφαλαιουχικές δαπάνες για ενεργειακή αναβάθμιση της κύριας κατοικίας και για ηλεκτρικά οχήματα. Η απαλλαγή θα μεταφέρεται και στα επόμενα 4 χρόνια.
Τα στοιχεία που αξιοποιήθηκαν
Το ΚΟΕ κατά την ετοιμασία της μελέτης έλαβε υπόψη του τις ευρωπαϊκές στατιστικές εισοδήματος και συνθηκών διαβίωσης οι οποίες παρέχουν εναρμονισμένα δεδομένα σχετικά με το εισόδημα, τη φτώχεια και τις συνθήκες διαβίωσης σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Επίσης χρησιμοποίησε και άλλα οικονομετρικά μοντέλα.
Οι τέσσερις αλλαγές που θα επέλθουν στην φορολόγηση των εισοδημάτων των νοικοκυριών η δημοσιονομική επίπτωση για το κράτος θα είναι €151 εκατ.
Αναλυτικά, ο οικονομικός αντίκτυπος για το κράτος θα είναι οι εξής:
– Η αναπροσαρμογή των φορολογικών κλιμακίων και συντελεστών, περιλαμβανομένης της αύξησης του αφορολόγητου ορίου στις €20.500 καθώς και της μεταφοράς του ανώτατου συντελεστή 35% σε εισοδήματα άνω των €80.000, οδηγεί σε απώλεια εσόδων €66 εκατ.
– -Η παραχώρηση επιπρόσθετων εκπτώσεων φόρου €1.000 ανά παιδί ή φοιτητή για νοικοκυριά με εισόδημα έως €80.000, οδηγούν σε μείωση €26 εκατ.
Βάσει των σεναρίων του Πανεπιστήμιου Κύπρου, μεγαλύτερη είναι απώλεια κρατικών εσόδων από τις πολύτεκνες οικογένειες.
Συγκεκριμένα με ανώτατα όρια οικογενειακού εισοδήματος €100.000 για οικογένειες με 4 ή περισσότερα εξαρτώμενα παιδιά/φοιτητές, διατηρώντας το όριο των €80.000 για τις υπόλοιπες, το κόστος αυξάνεται σε €28 εκατ.
Παράλληλα, με ανώτατα όρια εισοδήματος €100.000 για οικογένειες με 3 ή 4 παιδιά/φοιτητές και €160.000 για οικογένειες με 5 ή περισσότερα, το κόστος αυξάνεται σε €29 εκατ. Στην περίπτωση που για κάθε παιδί/φοιτητή η οποία αυξάνεται στις €2.000, το κόστος ανεβαίνει για το κράτος στα €44 εκατ.
Παράλληλε με την παραχώρηση εκπτώσης έως €1.500 ανά σύζυγο για πληρωμές στεγαστικού δανείου ή ενοικίου για πρώτη κατοικία, οδηγούν σε απώλεια €30 εκατ. Στο μεταξύ από την παραχώρηση εκπτώσεων στα νοικοκυρία έως €1.000 για οικιακές πράσινες αναβαθμίσεις (π.χ. φωτοβολταϊκά, ηλεκτρικά οχήματα) οδηγούν σε μείωση €29 εκατ.
Την ίδια ώρα τα νοικοκυριά μονογονέων αντιμετωπίζονται με τον πιο ευνοϊκό τρόπο, δηλαδή ως νοικοκυριά με δύο γονείς, λαμβάνοντας διπλάσιο ποσό έκπτωσης (€2.000 ανά παιδί/φοιτητή), ενώ το όριο εισοδήματος ορίζεται στις €40.000.
Τα αποτελέσματα
Στην μελέτη του ΚΟΕ εξετάστηκαν και ειδικά σενάρια με τη διαφοροποίηση του ύψους του συνολικού εισοδήματος που θα λαμβάνεται υπόψη αλλά και για το αφορολόγητο.
Όπως κατάδειξε η μελέτη του Πανεπιστημίου Κύπρου, εάν στην φορολογική μεταρρύθμιση το ανώτατο όριο της φορολογικής κλίμακας παραμείνει στις €60.000 αντί στις €80.000 χιλ. που προτείνεται, τότε το δημοσιονομικό κόστος μειώνεται σε €56 εκατ.
Παράλληλα, στην περίπτωση που το αφορολόγητο αυξηθεί κατά €5.000 και πάει στις €24.500 από €19.500 που είναι το υφιστάμενο φορολογικό σύστημα, ωστόσο οι φορολογικές κλίμακες διαμορφωθούν όπως προτείνονται στα νομοσχέδια τότε το δημοσιονομικό κόστος για το κράτος θα είναι €187 εκατ.
Σημαντική φορολογική μείωση
Από την ανάλυση των διαφόρων σεναρίων που διενέργησε το ΚΟΕ, έχει καταλήξει στο συμπέρασμα πως η φορολογική μεταρρύθμιση που προτείνεται μειώνει σημαντικά τις φορολογικές υποχρεώσεις όλων σχεδόν των οικογενειών.
Όπως επισημαίνει, τα μεγαλύτερα οφέλη προκύπτουν για οικογένειες με παιδιά, γεγονός που θα αντικατοπτρίζει ένα πιο οικογενειακό φορολογικό σύστημα. Υποδεικνύει επίσης πως για οικογένειες με δύο εργαζόμενους και δύο παιδιά, η μείωση είναι ιδιαίτερα μεγάλη, σχεδόν εξαλείφοντας τη φορολογική υποχρέωση εισοδήματος.
Συγκεκριμένα, έγινε σύγκριση του υφιστάμενου φορολογικού συστήματος και αυτού που προτείνεται για οικογένειες με δύο εργαζόμενους και συνολικό ακαθάριστο ετήσιο εισόδημα €56.184. και για οικογένειες με έναν εργαζόμενο και ακαθάριστο ετήσιο εισόδημα €28.356. Με την προτεινόμενη φορολογική μεταρρύθμιση οικογένειες για οικογένειες με δύο εργαζόμενους με τις εκπτώσεις που προτείνονται η επιβάρυνση μειώνεται ως εξής.
Στην περίπτωση όπου σε μια οικογένεια στην οποία εργάζονται και οι δύο αλλά δεν έχουν παιδία οι φορολογικές υποχρεώσεις θα είναι €422. Στην περίπτωση που το νοικοκυρίο θα είναι με ένα εξαρτώμενο η φορολογική υποχρέωση μειώνεται στα €222 και €22 για νοικοκυριά με δύο εξαρτώμενα παιδιά. Εξάλλου για τα νοικοκυριά με έναν εργαζόμενο, οι αντίστοιχες φορολογικές υποχρεώσεις μειώνονται σε €796, €596 και €396.
