Σε ημερίδα για την ισότητα στην απασχόληση που διοργάνωσε το Υπουργείο Εργασίας σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου (ΣΕΛΚ), ο Ανώτερος Λειτουργός Εργασιακών Σχέσεων Ξένιος Μάμας παρουσίασε δύο βασικές εργατικές νομοθεσίες: τον Τροποποιητικό Νόμο για την Προστασία των Μισθών (Ν.221(Ι)/2022) και τον Νόμο για τους Διαφανείς και Προβλέψιμους Όρους Εργασίας του 2023 (Ν.25(Ι)/2023).
Προστασία των μισθών: Καταβολή, αποκοπές και έλεγχοι
Ο νέος νόμος προβλέπει ότι ο μισθός καταβάλλεται υποχρεωτικά σε τραπεζικό λογαριασμό, λογαριασμό πληρωμών ή τραπεζική επιταγή στο όνομα του εργαζόμενου. Επιτρέπεται καταβολή σε μετρητά μόνο σε ειδικές περιπτώσεις, όπως κατά την αναμονή ανοίγματος λογαριασμού ή σε εβδομαδιαία βάση βάσει συλλογικής σύμβασης.
Κάθε εργοδότης υποχρεούται να εκδίδει κατάσταση μισθοδοσίας (payslip) και να την παραδίδει στον εργαζόμενο εντός πέντε εργάσιμων ημερών. Οι αποκοπές από τον μισθό πρέπει να προβλέπονται από συλλογικές συμβάσεις ή να γίνονται μόνο με έγγραφη συγκατάθεση του εργαζόμενου, σε ειδικό έντυπο.
Η τήρηση αρχείων είναι υποχρεωτική για τουλάχιστον έξι χρόνια και αφορά στοιχεία ακαθάριστων και καθαρών αποδοχών. Σε περίπτωση ελέγχου, ο εργοδότης έχει προθεσμία 15 ημερών για αποστολή των ζητούμενων στοιχείων.
Ο νόμος προβλέπει ποινική ευθύνη και για φυσικά πρόσωπα που συμμετέχουν στη διοίκηση εταιρειών, αν αποδειχθεί συνενοχή στην παράβαση.
Νέο νομικό πλαίσιο για διαφάνεια στις εργασιακές σχέσεις
Ο Ν.25(Ι)/2023 καθιερώνει υποχρέωση παροχής σαφούς πληροφόρησης στους εργαζόμενους για τους όρους της απασχόλησής τους. Οι εργοδότες οφείλουν να ενημερώνουν γραπτώς πριν ή εντός 7 ημερών από την έναρξη εργασίας (βασική ενημέρωση), και εντός ενός μηνός για συμπληρωματικά στοιχεία, περιλαμβανομένων δικαιωμάτων κατάρτισης, αδειών και διαδικασιών τερματισμού.
Για εργαζομένους εκτός Δημοκρατίας ή σε καθεστώς απόσπασης, απαιτείται επιπλέον ενημέρωση για μισθό, επιδόματα, έξοδα και επαναπατρισμό.
Αλλαγές στη σύμβαση πρέπει να κοινοποιούνται εγκαίρως. Όροι αντίθετοι στη νομοθεσία θεωρούνται άκυροι. Προβλέπεται ακόμη το δικαίωμα για μετάβαση σε ασφαλέστερες μορφές απασχόλησης μετά από 6 μήνες εργασίας στον ίδιο εργοδότη.
Ο νόμος απαγορεύει τη δυσμενή μεταχείριση λόγω παράλληλης απασχόλησης, εκτός αν υπάρχουν τεκμηριωμένοι λόγοι ασφαλείας ή σύγκρουσης συμφερόντων.
Μηχανισμοί συμμόρφωσης και προστασίας των εργαζομένων
Το Υπουργείο Εργασίας μπορεί να εκδώσει απαίτηση συμμόρφωσης προς εργοδότες σε περιπτώσεις παραβίασης. Προβλέπεται προστασία από απόλυση για όσους εργαζόμενους υποβάλουν καταγγελία ή ασκούν δικαιώματα που απορρέουν από τον νόμο.
Οι παραβάσεις εξετάζονται από το Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών και τιμωρούνται με χρηματικό πρόστιμο έως €5.500. Ο νόμος δεν θίγει πιο ευνοϊκές διατάξεις που περιλαμβάνονται σε άλλες νομοθεσίες ή συλλογικές συμβάσεις.
