Η ανάγνωση σε Λευκωσία και Αθήνα μετά και την 3η Διακυβερνητική Σύνοδο είναι πως Κύπρος και Ελλάδα έχουν δημιουργήσει ένα μηχανισμό στρατηγικής συνεργασίας που πάει πολύ πιο πέρα από τις ρητορικές διακηρύξεις. Και στις δύο πρωτεύουσες σημειώνεται πως λειτουργούν ως ενιαίος, θεσμικά οργανωμένος πόλος συντονισμού, και προχωρώντας πέραν από τις ιστορικές-εθνικές σχέσεις, οι δύο χώρες κινούνται με εργαλεία σύγχρονης διακυβέρνησης στοχεύοντας την βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών τους.
Παράλληλα η χθεσινή Διακυβερνητική: α) Επιβεβαιώνει ότι ο άξονας Λευκωσίας-Αθήνας παραμένει ο πιο σταθερός, αξιόπιστος και δημιουργικός συντελεστής στην Ανατολική Μεσόγειο, και β) Εντάσσει τη συνεργασία στο ευρωπαϊκό πλαίσιο της επερχόμενης Κυπριακής Προεδρίας.
Η ατζέντα της φετινής συνόδου
Η αντιμετώπιση των κοινών προκλήσεων ήταν στο επίκεντρο της ατζέντας της φετινής συνόδου και περιλάμβανε θέματα όπως το νερό, την ασφάλεια στους δρόμους, η προστασία των παιδιών στον ψηφιακό χώρο, η λειτουργία των νοσοκομείων, η στήριξη της στέγης, ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης και ενίσχυση της ασφάλειας απέναντι στο οργανωμένο και διακρατικό έγκλημα.
Πιο συγκεκριμένα:
Κλιματική Αλλαγή και λειψυδρία: Συζητήθηκε η ανταλλαγή τεχνογνωσίας για αφαλατώσεις, αξιοποίηση ανακτημένου νερού και διαμόρφωση στρατηγικής υδατικής ανθεκτικότητας, ζήτημα υπαρξιακό για την Ανατολική Μεσόγειο.
Υγεία: Συνεργασία σε προληπτικά προγράμματα, λειτουργία των Τμημάτων Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών και αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής, με στόχο πιο αξιόπιστες, πιο ανθρώπινες υπηρεσίες για τους πολίτες και στις δύο χώρες.
Παιδεία: Τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση, ειδική αγωγή, εργαλεία αντιμετώπισης της σχολικής βίας.
Μεταφορές: Συζήτηση για τον νέο Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, την οδική ασφάλεια και τα ηλεκτρονικά συστήματα ελέγχου των παραβάσεων, λαμβάνοντας υπόψη την καθημερινή εμπειρία των πολιτών στον δρόμο.
Ψηφιακή Πολιτική και η Τεχνητή Νοημοσύνη: Συζητήθηκε η καλύτερη νομοθέτηση, η προστασία ανηλίκων και γονικού ελέγχου για χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, καθώς και η από κοινού διεκδίκηση ευρωπαϊκής χρηματοδότησης για υποδομές τεχνητής νοημοσύνης και AI Gigafactories, που μπορούν να καταστήσουν Κύπρο και Ελλάδα κόμβους καινοτομίας στην περιοχή.
Δικαιοσύνης: Ανταλλαγή εμπειρίας για τη δικαστική μεταρρύθμιση, την επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης, την καταπολέμηση του οικονομικού εγκλήματος και την ανταλλαγή πληροφοριών για οργανωμένα δίκτυα.
Στεγαστική Πολιτική: Ανάπτυξη πολιτικών προσιτής στέγης και νέων ψηφιακών εργαλείων εκτίμησης κινδύνου φυσικών καταστροφών, αλλά και προετοιμασία του Cyprus Regional Aerial Firefighting Station που ανακοίνωσε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ως περιφερειακού κόμβου δασοπυρόσβεσης της ΕΕ στην Κύπρο.
Εξωτερική Πολιτική και Ευρωπαϊκά Θέματα: Οι δύο χώρες λειτουργούν συντονισμένα: από την πορεία ένταξης της Κυπριακής Δημοκρατίας στη Ζώνη Σένγκεν και τον κοινό σχεδιασμό για το Νέο Σύμφωνο για τη Μεσόγειο, μέχρι τη θεσμοθέτηση συνεργασίας CyprusAid με Hellenic Aid και τον από κοινού σχεδιασμό παρεμβάσεων στο πλαίσιο του Global Gateway.
Σε όλες τις συζητήσεις που πραγματοποιήθηκαν χθες σημείο αναφοράς αποτέλεσε η προετοιμασία της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ το 2026.
Τι επιτεύχθηκε στον ένα χρόνο από τη 2η Διακυβερνητική
Κάνοντας αποτίμηση πεπραγμένων από την περσινή Διακυβερνητική Λευκωσία και Αθήνα καταγράφουν τα εξής:
- Υπογραφή Συμφωνίας Συνεργασίας μεταξύ του υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων με το Υπερταμείο της Ελλάδας με στόχο την ανάπτυξη, την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των κυπριακών λιμένων. Το Υπερταμείο υλοποιεί πιλοτικά, τη μελέτη για την ανάπτυξη του λιμένα και της μαρίνας Λάρνακας.
- Διαλειτουργικότητα των εφαρμογών Ψηφιακού Πολίτη Ελλάδας–Κύπρου. Οι πολίτες μπορούν να χρησιμοποιούν τα ψηφιακά τους έγγραφα, σε πρώτη φάση την ταυτότητα και την άδεια οδήγησης, και στις δύο χώρες.
- Υπογραφή Μνημονίου για τη Μονάδα Στρατηγικής Ανάλυσης και Πρόβλεψης (Foresight Unit). Η συνεργασία προβλέπει ανταλλαγή τεχνογνωσίας ώστε τα δύο κράτη να μπορούν να προβλέπουν μελλοντικές τάσεις και προκλήσεις – όπως η κλιματική αλλαγή, οι τεχνολογικές εξελίξεις ή οι δημογραφικές μεταβολές – και να σχεδιάζουν έγκαιρα πολιτικές που ενισχύουν την ανθεκτικότητα και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
- Υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας για τον εντοπισμό κοινών προγραμμάτων Έρευνας και Καινοτομίας και την ανταλλαγή τεχνογνωσίας στον τομέα της άμυνας, με στόχο την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας Ελλάδας και Κύπρου.
- Βελτίωση στον συντονισμό των κοινωνικών ασφαλίσεων Ελλάδας και Κύπρου, με στόχο την ταχύτερη και πιο αποτελεσματική καταβολή συντάξεων στους δικαιούχους που έχουν εργαστεί και στις δύο χώρες.
- Διεύρυνση ακαδημαϊκής συνεργασίας μέσω της εκατέρωθεν ίδρυσης Παραρτημάτων Ελληνικών και Κυπριακών Πανεπιστημίων.
- Ολοκλήρωση μεταφοράς στρατιωτικού υλικού από Ελλάδα προς Κύπρο.
- Συνέχιση συνεργασίας στην Άμυνα με τεχνική υποστήριξη στην επέκταση της ναυτικής βάσης «Ευάγγελος Φλωράκης».
Οι δηλώσεις των δύο ηγετών
Στις δηλώσεις τους μετά το πέρας της συνόδου και τη δική τους συνάντηση Πρόεδρος Χριστοδουλίδης και Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρθηκα και στο Κυπριακό, επαναλαμβάνοντας την κοινή θέση για προσπάθεια επανέναρξης των συνομιλιών στη βάση των αποφάσεων του ΟΗΕ.
Στις δηλώσεις του ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης τόνισε ότι δύο χρόνια μετά τη θεσμοθέτηση του θεσμού της Διακυβερνητικής Συνόδου, καταγράφεται σημαντική πρόοδος και εξέλιξη στον συντονισμό και τον στρατηγικό προσανατολισμό των δύο κυβερνήσεων σε ένα ευρύ φάσμα πολιτικών.
Από την πλευρά του, ο Έλληνας Πρωθυπουργός σημείωσε ότι οι δύο χώρες αποφάσισαν να προχωρήσουν στην επικαιροποίηση των οικονομοτεχνικών παραμέτρων του έργου διασύνδεσης «ώστε να ενισχυθεί και με την είσοδο νέων, ισχυρών επενδυτών, κάτι που είναι προς όφελος όλων μας».
