Το μακροοικονομικό περιβάλλον εντός του οποίου σχεδιάζεται ο κρατικός προϋπολογισμός του 2026 δημοσίευσε χθες το Υπουργείο Οικονομικών, στο πλαίσιο του Στρατηγικού Πλαισίου Δημοσιονομικής Πολιτικής 2026–2028.
Στο πλαίσιο καταγράφονται οι εννέα κίνδυνοι που θα μπορούσαν να επηρεάσουν το βασικό μακροοικονομικό σενάριο στο οποίο στηρίζονται οι δημοσιονομικοί στόχοι.
Οι σημαντικοί κίνδυνοι για την οικονομία απορρέουν, σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών:
- Από τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ουκρανία, μετά από την εισβολή από τη Ρωσία, καθώς και από τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή. Η έκβασή τους θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξη της παγκόσμιας οικονομίας τα επόμενα χρόνια.
- Σε περίπτωση έναρξης εμπορικού πολέμου σε διεθνές επίπεδο, δύναται να επηρεαστούν οι αναπτυξιακές προοπτικές της κυπριακής οικονομίας, κυρίως με έμμεσο τρόπο και όχι άμεσα.
- Επίσης, η συμπερίληψη νομικών και φυσικών προσώπων από την Κύπρο στις λίστες κυρώσεων των Η.Π.Α. και του Η.Β. συνεχίζει να επηρεάζει τον τομέα παροχής υπηρεσιών στην Κύπρο.
- Κίνδυνοι προκύπτουν και από τον τερματισμό των εργασιών του τερματικού φυσικού αερίου στο Βασιλικό και της Διεθνούς Διαιτησίας που διεξάγεται στην Αγγλία (μη ρευστοποίηση εγγυήσεων Κοινοπραξίας, ενδεχόμενη απαίτηση καταβολής των δανείων που έχουν παραχωρηθεί με κυβερνητική εγγύηση, επιστροφή του ποσού της επιδότησης από Ευρωπαϊκή Επιτροπή).
- Θα πρέπει να ληφθεί επίσης υπόψη η σταδιακή υλοποίηση του Σχεδίου Αναπλήρωσης των Κουρεμένων Καταθετών και Αξιογράφων της Τράπεζας Κύπρου και Λαϊκής Τράπεζας μέσω του Εθνικού Ταμείου Αλληλεγγύης.
- Κίνδυνοι μπορεί να προκύψουν και από τη συμμετοχή (αναλόγως των αποφάσεων που θα ληφθούν) της Δημοκρατίας στο έργο της Ηλεκτρικής Διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου (Great Sea Interconnector).
- Οι εξελίξεις στον τραπεζικό τομέα εξακολουθούν να θεωρούνται πιθανή πηγή κινδύνου, κυρίως λόγω του υψηλού (παρά τη σημαντική πρόοδο) ποσοστού των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ).
- Δεδομένης της εισβολής στην Ουκρανία, των κυρώσεων που επιβλήθηκαν, των επιπτώσεων στην πραγματική οικονομία και της ανόδου των βασικών επιτοκίων, δεν μπορεί να αποκλειστεί μια αύξηση των ΜΕΔ. Από την άλλη, γίνονται συνεχώς σημαντικά βήματα προς την αποτελεσματική μείωση του επιπέδου των ΜΕΔ, ενώ το τραπεζικό σύστημα υποστηρίζεται από ανθεκτική κεφαλαιακή θέση και πλεονάζουσα ρευστότητα.
- Επιπρόσθετα, δυνητικό κίνδυνο αποτελεί η επιβάρυνση των δημόσιων οικονομικών από το ΓεΣΥ, κυρίως μέσω των ελλειμμάτων του ΟΚΥπΥ, τα οποία δύναται να καλύπτει το κράτος κατά τα πρώτα 6 χρόνια λειτουργίας του, οι εργασίες του οποίου έχουν επιβαρυνθεί ιδιαίτερα λόγω της πανδημίας.
- Σημειώνεται, επίσης, ότι οι μακροοικονομικές προβλέψεις βασίζονται σε μερική μόνο συμπερίληψη του αντικτύπου των επενδύσεων που αναμένεται να υλοποιηθούν στο πλαίσιο του Σχέδιου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Πρόσθετες νέες επενδύσεις πέραν του Σχέδιου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας δεν συνυπολογίζονται πλήρως στο βασικό σενάριο, λόγω του ότι είναι δύσκολο στο παρόν στάδιο να ποσοτικοποιηθεί η ετήσια επίπτωση. Οι επενδύσεις αυτές έχουν σχέση με τον τομέα της ενέργειας, την υγεία και την εκπαίδευση.
Μακροοικονομικές προβλέψεις 2026 -2028
Από πλευράς πραγματικής οικονομίας, σύμφωνα με το βασικό μακροοικονομικό σενάριο, το 2026 και 2027 ο ρυθμός ανάπτυξης προβλέπεται να κυμανθεί γύρω στο 3,1% και 3,0% αντίστοιχα, ενώ για το έτος 2028 υπολογίζεται στο 2,9%.
Ο πληθωρισμός (ΕΔΤΚ) προβλέπεται να κυμανθεί στο 2,1% για τα έτη 2026-2028. Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να παραμείνει γύρω στο 4,7% το 2026, ακολούθως το 2027 να περιορισθεί στο 4,6% και το 2028 να μειωθεί περαιτέρω στο 4,5%.
Με βάση το μακροοικονομικό σενάριο του Υπουργείου Οικονομικών, το δημοσιονομικό ισοζύγιο το 2026 προβλέπεται ότι θα είναι πλεονασματικό ύψους €1.382 εκατ., ενώ ως ποσοστό του ΑΕΠ αναμένεται να ανέλθει στο 3,7%, βελτιωμένο κατά 0,2 % του ΑΕΠ σε σύγκριση με την πρόβλεψη για το δημοσιονομικό αποτέλεσμα κατά το τρέχον έτος.
Μεσοπρόθεσμα, το δημοσιονομικό ισοζύγιο αναμένεται να παραμείνει πλεονασματικό κυμανθεί στο 3,7% ου ΑΕΠ κατά μέσο όρο κατά την περίοδο 2027-2028.
Οι πρωτογενείς δαπάνες κατά το 2025 αναμένεται να παρουσιάσουν αύξηση 9,2% σε σύγκριση με το 2024, κυρίως λόγων των αναμενόμενα αυξημένων δαπανών για απολαβές προσωπικού καθώς επίσης για κοινωνικές παροχές. Παράλληλα, κατά την περίοδο 2026-2028 οι δημόσιες δαπάνες και οι πρωτογενείς δαπάνες αναμένεται να αυξηθούν κατά 3,3% και 3,2% κατά μέσο όρο, αντίστοιχα.
Λαµβάνοντας υπόψη τις εκτιµήσεις των εσόδων, καθώς και τους δηµοσιονοµικούς στόχους, το συνολικό ανώτατο όριο δαπανών για την κεντρική κυβέρνηση µεσοπρόθεσµα καθορίζεται €10.540 εκατ. (2026), €10.730 εκατ. (2027) και €11.200 εκατ. (2028).
