Με την ολοκλήρωση των συναντήσεων στη Νέα Υόρκη ενδείκνυται μια αξιολόγηση. Θα πρέπει κατά πρώτον να υπενθυμισθεί ο στόχος της ελληνικής πλευράς. Κατ’ αρχάς όπως τον είχε θέσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και όσοι στηρίζουν την πολιτική του.
Ο στόχος λοιπόν: είτε να τεθούν οι βάσεις για έναρξη συνομιλιών για την αίσια επίλυση του Kυπριακού∙ είτε να καταλογιστούν ευθύνες στον φταίχτη. Και όλα αυτά υπό το φως της διάστασης μεταξύ της παλαιάς θέσης της τουρκικής πλευράς για ΔΔΟ και της σημερινής της θέσης για καθεστωτική εξίσωση ΚΔ και ψευδοκράτους.
Η παλαιά τουρκική θέση για ΔΔΟ έχει περιληφθεί μετά από δική μας υποχώρηση στα ψηφίσματα των ΗΕ. Ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης είχε θέσει ως στόχο την έναρξη της διαπραγμάτευσης επί τη βάσει της ΔΔΟ.
Ποια όμως ήταν η τουρκική στοχοθεσία; Κατ’ αρχάς και προτού μιλήσουμε για την τουρκική στοχοθεσία στη συνάντηση της Νέας Υόρκης ένα πράγμα πρέπει να αποσαφηνιστεί. Κατά τη γνώμη μου δεν υπάρχει η προβαλλόμενη διάσταση μεταξύ ΔΔΟ και της τουρκικής απαίτησης για καθεστωτική εξίσωση ΚΔ και ψευδοκράτους.
Τόσο η ΔΔΟ όσο και η απαίτηση για καθεστωτική εξίσωση συγκλίνουν στον μακροπρόθεσμο στόχο για συνολικό τουρκικό έλεγχο επί της Κύπρου. Η εξασφάλιση αναβάθμισης του ψευδοκράτους ή και καθεστωτικής εξίσωσης του απλώς ευκολύνει την απαίτηση για επί ίσοις όροις συμμετοχή ΚΔ και ψευδοκράτους σε ένα μελλοντικό μόρφωμα όπως είναι η ΔΔΟ.
Επίσης η καθεστωτική εξίσωση και η αναγνώριση του ψευδοκράτους ως εκφραστή της βούλησης των Τουρκοκυπρίων αποκόπτει μια και καλή τη σχέση μεταξύ των εγκλημάτων της εισβολής, της κατοχής και εθνοκάθαρσης και της ίδρυσης του ψευδοκράτους.
Η ίδια η ΔΔΟ δεν αποτελεί εμπόδιο στην τουρκική στοχοθεσία. Μπορεί να εξασφαλίσει για την Τουρκία τον έλεγχο της Κύπρου μέσα από την παραμονή τουρκικού στρατού και τον πλήρη αφοπλισμό της ΕΦ, μέσα από την ανάγκη ουσιαστικής συναπόφασης με την τουρκική πλευρά επί όλων των σημαντικών αποφάσεων που θα λαμβάνονται σε επίπεδο κεντρικού κράτους, μέσα από την παραμονή εποίκων, μέσα από την ελεύθερη διακίνηση τουρκικού κεφαλαίου και εγκατάσταση Τούρκων στη μετά λύση εποχή αλλά και δια μέσου άλλων στοιχείων τα οποία δεν είναι της παρούσης να αναπτύξω.
Αναβάθμιση του ψευδοκράτους
Πέραν από την πιο πάνω διευκρίνιση για τους μακροπρόθεσμούς στόχους της Τουρκίας ποιος ήταν ο στόχος της Τουρκίας από την παρούσα φάση της Νέας Υόρκης; Λόγω της γενικότερης προσπάθειας εμπλοκής της στα της ευρωπαϊκής άμυνας η Τουρκία δεν θα ήθελε να χρεωθεί οποιοδήποτε αδιέξοδο. Δεν θα ήθελε επίσης να επανεμφανιστεί η κατηγορία ότι κατέχει παράνομα ευρωπαϊκή γη.
Θα ήθελε να κάνει βήματα προς την καθεστωτική αναβάθμιση του ψευδοκράτους και την καθιέρωση του ως βασικού συνομιλητή στα του Κυπριακού με ταυτόχρονη αποστασιοποίηση της Τουρκίας από το πρόβλημα. Επίσης μέσα από τα οποιαδήποτε ΜΟΕ θα ήθελε να προωθήσει τον στόχο της αναβάθμισης του ψευδοκράτους.
Σημειώνεται βεβαίως ότι η επιδιωκόμενη αναβάθμιση του ψευδοκράτους είναι μόνο σε επίπεδο εικόνας καθώς δεν υπάρχει καμία περίπτωση η Τουρκία να επιτρέψει την αυτονόμηση του ψευδοκράτους ή των Τουρκοκυπρίων.
Τώρα στα της Νέας Υόρκης. Κατ’ αρχάς ο κ. Χριστοδουλίδης δεν θα έπρεπε να βλέπει απλώς τον στόχο της επανέναρξης διαπραγμάτευσης. Οφείλει να βλέπει την επανέναρξη πάντοτε στο πλαίσιο τήρησης σημαντικών επιμέρους στόχων στο Κυπριακό. Δηλαδή: την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ιδιαίτερα των δικαιωμάτων των προσφύγων∙ την ανεξαρτητοποίηση της Κύπρου∙ την κατάργηση του διαχωρισμού∙ την αποχώρηση των στρατευμάτων και τη διακοπή των εγγυήσεων∙ την απογραφή του πληθυσμού και την αποχώρηση εποίκων∙ την κατάληξη σε μια δημοκρατική δομή διοίκησης της Κύπρου από τον λαό της.
Επιμένοντας η δική μας πλευρά στην πάση θυσία έναρξη του διαλόγου ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κατέληξε να εγκαταλείπει την ουσία. Διότι αναγκάστηκε να δηλώσει πίστη σε όλες τις προηγούμενες μας υποχωρήσεις οι οποίες όχι μόνο δεν εξασφαλίζουν τα παραπάνω αλλά τα απομακρύνουν.
Αυτό σημαίνει εξάλλου η επιμονή μας στην έναρξη της διαπραγμάτευσης από εκεί που μείναμε στο Κραν Μοντανά. Διότι εκεί που έμεινε ο Αναστασιάδης είχε αποδεχθεί ρυθμίσεις που υπονομεύουν όλους τους πιο πάνω επι μέρους στόχους.
Εκτός βεβαίως και αν κάποιος είναι έτοιμος να αποδεχθεί όλα εκείνα που είχε συμφωνήσει ο Αναστασιάδης (και ο Χριστόφιας πριν από αυτόν). Και αν συμφωνεί κανείς ας το πει χωρίς να μιλά γενικόλογα για τη ΔΔΟ.
Συγκεκριμένα πράγματα: παραμονή στρατού μετά τη λύση με ταυτόχρονο ξήλωμα της ΕΦ (οι εγγυήσεις είναι ακόμα υπό συζήτηση με την Τουρκία να επιμένει στη διατήρηση τους)∙ εκ περιτροπής προεδρία∙ παραμονή των εποίκων (βασίμως αναφέρεται ένας αριθμός γύρω στις 400.000+)∙ διχοτόμηση δια της νομιμοποίησης δύο ξεχωριστά ελεγχομένων ζωνών∙ εκμηδένιση των δικαιωμάτων των προσφύγων∙ συναπόφαση με τον πληθυσμό των κατεχομένων σε όλες τις σοβαρές αποφάσεις του κεντρικού κράτους∙ μετατροπή της Κυπριακής Δημοκρατίας σε μια ημιαυτόνομη επαρχία ενός κατ’ ουσίαν ανάπηρου κράτους κλπ κλπ.
Η επανέναρξη χωρίς όρους
Αντί λοιπόν να επιδιώκει ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης λύση βάσει αρχών και στη βάση του διεθνούς δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τσιμεντώνει την εγκατάλειψη τους. Το κάνει αυτό θέτοντας την έμφαση στην έναρξη των διαπραγματεύσεων χωρίς όρους επί της ουσίας. Ούτε καν την ΔΔΟ εξασφαλίζει που είναι και αυτή, όπως εξηγήθηκε πιο πάνω, εξαιρετικά προβληματική.
Και δεν την εξασφαλίζει διότι αποδέχεται έναρξη διαπραγμάτευσης ενώ παράλληλα δηλώνει η Ολγκίν ότι η ΔΔΟ δεν είναι πλέον κοινός παρονομαστής. Με άλλα λόγια κινούμαστε πλέον σε ένα αχαρτογράφητο χώρο μεταξύ ΔΔΟ και δύο κράτη.
Τα οφέλη για τ/κ πλευρά
Οι Τούρκοι τί αποκόμισαν; Μεταξύ άλλων τα ακόλουθα: Ότι μπορούν να καταθέτουν στο τραπέζι οποιοδήποτε στόχο επιθυμούν χωρίς κανένα απολύτως κόστος. Έχουν πετύχει να αναγνωρίζεται το ψευδοκράτος και ο Τατάρ ως οι λήπτες αποφάσεων στο κυπριακό ενώ οι ίδιοι οι Τούρκοι είναι απλοί διευκολυντές. Ότι ως Τουρκία κάνουν ό, τι μπορούν για να λυθεί το κυπριακό και γι’ αυτό δεν δικαιολογείται οποιαδήποτε ευρωπαϊκή ή άλλη κύρωση εις βάρος τους.
Και η συζήτηση όμως για τα ΜΟΕ είναι προβληματική. Δηλαδή η Τουρκία έχει εισβάλει και κατέχει παράνομα έδαφος αλλά εμείς, το θύμα δηλαδή, πρέπει να προβούμε σε μέτρα για να ξανακερδίσουμε την εμπιστοσύνη των Τουρκοκυπρίων (για την ακρίβεια των εποίκων οι οποίοι φαίνεται ότι αποτελούν τα τέσσερα πέμπτα στα κατεχόμενα)!
Αυτή είναι η λογική των ΜΟΕ την οποία έχει αποδεχθεί ασμένως ο κ. Χριστοδουλίδης. Μια λογική βέβαια η οποία ξεμπροστιάζει εντελώς τη φυσιογνωμία του Κυπριακού – με τη δική μας ευγενή συνδρομή!
Είναι ενδεικτικό της κατάστασης στη Νέα Υόρκη ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν μπορούσε να επικαλεστεί κανένα ουσιαστικό όφελος.
Η προεδρία κατέληξε να υποθάλπει για σκοπούς αυτοεπιβεβαίωσης διάφορες ανόητες διαρροές στον Τύπο: Για πόσα λεπτά μιλούσε ο Φινταν με τον Χριστοδουλίδη, πόσο κατεβασμένα ήταν τα μούτρα του Τατάρ για τη συνομιλία Φιντάν -Χριστοδουλίδη, πόσο ενοχλήθηκε ο Τατάρ γιατί προωθήθηκε η συζήτηση για το άνοιγμα οδοφραγμάτων. Αυτά είναι τα κέρδη της Νέας Υόρκης;!
Αυτό ούτε πολιτική είναι ούτε σοβαρή δημοσιογραφία. Να μετρούμε δηλαδή τα κέρδη της συνάντησης με πόσους πόντους έπεσαν τα μούτρα του Τατάρ ή πόσα δευτερόλεπτα έδωσε ο Φινταν στον Χριστοδουλίδη.
Δεν είναι σοβαρά πράγματα αυτά!
*Δικηγόρος
