Η ζωή χιλιάδων συμπολιτών μας που διαμένουν σε πολυκατοικίες και κοινόχρηστα συγκροτήματα ταλανίζεται από προβλήματα συντήρησης και διαχείρισης των κτηρίων. Η κατάσταση αυτή δεν επηρεάζει μόνο την ποιότητα ζωής· ενίοτε θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια τόσο των ενοίκων όσο και των διερχομένων.
Το κτηριακό απόθεμα της χώρας μας είναι, σε μεγάλο βαθμό, γερασμένο και ασυντήρητο. Η έλλειψη τακτικής φροντίδας και ελέγχου αποτελεί τη βασική αιτία για την ύπαρξη πολλών επικίνδυνων οικοδομών. Δεν είναι υπερβολή να ειπωθεί πως μέχρι σήμερα, από τύχη δεν θρηνήσαμε θύματα. H δε απουσία ενός αποτελεσματικού νομοθετικού πλαισίου δυσχεραίνει περαιτέρω την κατάσταση, με το πρόβλημα να διαιωνίζεται και τον κίνδυνο για τη δημόσια ασφάλεια να αυξάνεται ολοένα και περισσότερο.
Πιο περίπλοκη είναι η περίπτωση των κοινόκτητων οικοδομών, όπου εμπλέκονται πολλοί ιδιοκτήτες. Συχνά, λόγω κόστους, αδιαφορίας ή έλλειψης συνεννόησης, αναβάλλονται απαραίτητες εργασίες, με αποτέλεσμα τα κτήρια να υποβαθμίζονται και να μετατρέπονται σε εν δυνάμει «βόμβες» για τους διαμένοντες και τους περαστικούς. Παράλληλα, εν τη απουσία κουλτούρας πρόληψης, δεν έχει εμπεδωθεί ότι οι ιδιοκτήτες φέρουν πλήρη ευθύνη για την κατάσταση του κτηρίου τους.
Δεδομένου ότι τα υφιστάμενα νομοθετικά εργαλεία για τη διαχείριση των παλαιών και ακατάλληλων οικοδομών είναι αναποτελεσματικά, είναι ενθαρρυντικό ότι στη Βουλή έχουν κατατεθεί και συζητούνται δύο νέα νομοσχέδια: το πρώτο αφορά την τροποποίηση του σχετικού άρθρου που αφορά τις επικίνδυνες οικοδομές στον «Περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμο» και παρέχει εξουσίες στους Επαρχιακούς Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης για πιο αποτελεσματική διαχείριση των οικοδομών αυτών. Για παράδειγμα, θα μπορούν οι ΕΟΑ να παρεμβαίνουν αυτεπάγγελτα- από την περίφραξή και την επιδιόρθωση των φθορών μέχρι τη μερική ή /και ολική κατεδάφισή ενός κτηρίου, όταν κρίνεται αναγκαίο. Το δεύτερο νομοσχέδιο αφορά τις κοινόκτητες οικοδομές και τα συγκροτήματα κατοικιών, όπου διαμένει σχεδόν ο μισός πληθυσμός της χώρας μας και αποτελούν ένα μεγάλο ποσοστό των επικίνδυνων οικοδομών.
Το Επιστημονικό Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου (ΕΤΕΚ) εδώ και αρκετά χρόνια προειδοποιεί για την επικινδυνότητα πολλών οικοδομών και την ανάγκη λήψης άμεσων και προληπτικών μέτρων. Η θέσπιση ενός συστήματος τακτικής επιθεώρησης κτηρίων, με πιστοποιημένους ελεγκτές και σαφές νομικό υπόβαθρο, θα πρέπει να είναι άμεση προτεραιότητα. Πέραν του πρωταρχικού στόχου, που δεν είναι άλλος από την προστασία και την ασφάλεια των πολιτών, η τακτική επιθεώρηση των κτηρίων θα επιφέρει πολλαπλά οφέλη στην κοινωνία, ευρύτερα. Ειδικότερα, θα συμβάλει στην προστασία και διατήρηση των διατηρητέων και ιστορικών οικοδομών, διαφυλάσσοντας την πολιτιστική μας κληρονομιά. Παράλληλα, θα παρατείνει τη διάρκεια ζωής των κτηρίων, δημιουργώντας τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την ενεργειακή τους αναβάθμιση.
Μόνο με έγκαιρη και προληπτική δράση μπορούμε να διασφαλίσουμε την ασφάλεια και την ανθεκτικότητα των κτηρίων μας για τις επόμενες δεκαετίες.
*ΓΓ ΕΤΕΚ, Πολιτικός Μηχανικός
