Στο Υπουργικό Συμβούλιο, αναμένεται να κατατεθεί τον Νοέμβριο το σχέδιο δράσης για ενίσχυση του πλαισίου διακυβέρνησης των κρατικών οντοτήτων, δηλαδή των ημικρατικών οργανισμών, των δημόσιων πανεπιστήμιων και των επαρχιακών οργανισμών αυτοδιοίκησης.
Το σχέδιο δράσης, περιλαμβάνονται οι εισηγήσεις των εμπειρογνωμόνων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). Το υπουργείο Οικονομικών μετά τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον Μάρτιο του 2023 έλαβε τεχνική βοήθεια από το ΔΝΤ για εντοπισμό των αδυναμιών του υφιστάμενου συστήματος και των βέλτιστων διεθνών πρακτικών.
Στην έκθεση του ΔΝΤ περιλαμβάνονται στοιχεία για συνολικά 22 οντότητες εκ των οποίων, οι πλείστες ασκούν εμπορικές δραστηριότητες ενώ μερικές επιλέχθηκαν βάσει άλλων κριτηρίων όπως το μέγεθος (ενεργητικού/παθητικού), ο αριθμός του προσωπικού, το ύψος του προϋπολογισμού, καθώς και ο σκοπός/ δραστηριότητα.
Οι συγκεκριμένες 22 οντότητες (αφορούν έξι οντότητες της γενικής κυβέρνησης, μια κρατική επιχείρηση και 18 κρατικούς οργανισμούς) και σύμφωνα με τις οικονομικές καταστάσεις του 2024 αντιμετωπίζουν σειρά κινδύνων οι οποίοι θα επηρεάσουν τα δημόσια οικονομικά.
Συγκεκριμένα , παρατηρείται πως ο μεγάλος δείκτης χρέους, ίδια κεφάλαια του Κεντρικού Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών προκύπτει από υψηλό δανεισμό του Οργανισμού από το κράτος ύψους €316,1 εκατ. με τα οποία χρηματοδοτήθηκαν τα δάνεια του Οργανισμού προς το κοινό. Αξίζει να σημειωθεί πως παρουσιάζεται μείωση του δείκτη χρέους σε σχέση με πέρσι.
Οι πιθανοί κίνδυνοι
Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών από τη λειτουργία των 22 οντοτήτων ενδεχομένως να προκύψουν έξι δημοσιονομικοί κίνδυνοι οι οποίοι είναι οι εξής:
– Πιθανή μείωση της κερδοφορίας τους η οποία θα επιφέρει μείωση των εισοδημάτων για το κράτος είτε αυτά προέρχονται από μερίσματα ή/και καταβολή άμεσων και έμμεσων φορολογιών.
–Σε περίπτωση που πραγματοποιηθεί ζημιά για σειρά ετών είναι πιθανόν να επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό και κατ’ επέκταση τις δημοσιονομικές προοπτικές αφού το κράτος είναι πιθανό να κληθεί να καλύψει τις ζημιές αυτές μέσω κρατικής χορηγίας αν η νομοθεσία το επιτρέπει.
– Ζημιογόνα πορεία των συγκεκριμένων οντοτήτων πιθανόν να επηρεάσει την ρευστότητα τους και κατ’ επέκταση την ικανότητα τους για την έγκαιρη αποπληρωμή των υποχρεώσεων τους προς τους πιστωτές τους. Εάν το κράτος έχει εγγυηθεί οποιαδήποτε υποχρέωση προς πιστωτές πιθανόν να κληθεί να καταβάλει το ανάλογο ποσό. Εάν αυτό συμβεί θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στα δημόσια οικονομικά.
-Η πιθανή αύξηση των λειτουργικών και κεφαλαιουχικών δαπανών από οντότητες που δεν πραγματοποιούν εμπορικές δραστηριότητες (άρα δεν έχουν σημαντικά εισοδήματα) θα επηρεάσει αρνητικά τα δημόσια οικονομικά αφού το κράτος θα κληθεί να καταβάλει αυξημένες χορηγίες.
– Τα αναλογιστικά ελλείμματα των οργανισμών για κάλυψη των συνταξιοδοτικών ωφελημάτων των υπαλλήλων τους, και ιδιαίτερα των οντοτήτων που καλύπτουν τις δαπάνες τους με κρατική χορηγία.
– Ανάλογα με την δραστηριότητα του κάθε οργανισμού, ενδεχόμενη πτώχευση ή μη εύρυθμη λειτουργία μπορεί να οδηγήσει σε έκτακτα μέτρα της κυβέρνησης τα οποία κατά πάσα πιθανότητα θα έχουν σημαντικό κόστος.
Τα μέτρα που λαμβάνονται
Η κυβέρνηση εδώ και χρόνια λαμβάνει μέτρα για μετριασμό των δημοσιονομικών κινδύνων. Μεταξύ, άλλων, από το 2019 εφαρμόζει τον κώδικα δημόσιας διακυβέρνησης ο οποίος στοχεύει στην προώθηση καλών πρακτικών διακυβέρνησης και ενθαρρύνει τους οργανισμούς που παρέχουν δημόσιες υπηρεσίες ή και χρησιμοποιούν δημόσιο χρήμα να τις ενσωματώσουν στη λειτουργία τους ως οδηγός και να συμμορφωθούν.
Οι βασικές αρχές διακυβέρνησης, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν θέματα οικονομική διαχείρισης αλλά και διαχείρισης κινδύνων, βοηθούν στην αύξηση της απόδοσης καθώς και στην οικονομική ευρωστία του κάθε οργανισμού και κατ’ επέκταση των δημόσιων οικονομικών.
Επιπρόσθετα κάθε η οποία επίσης υποβάλλεται μαζί με τον ετήσιο προϋπολογισμό. Η έκθεση κινδύνου περιλαμβάνει την αναγνώριση, την αξιολόγηση, τον τρόπο χειρισμού των κινδύνων, χρονοδιάγραμμα μείωσης ή εξάλειψης του κινδύνου καθώς και εκτίμηση των αποτελεσμάτων, μετά από την λήψη μέτρων.
Τέλος, κατατίθεται στο Γενικό Ελεγκτή λεπτομερής έκθεση συμμόρφωσης και εφαρμογής των παρατηρήσεων της Ελεγκτικής Υπηρεσίας που περιλαμβάνονται την ετήσια έκθεσή της.
