Το Ελεγκτικό Συμβούλιο το οποίο θα διορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο θα κόβει και θα ράβει, θα καλεί τον Γενικό Ελεγκτή να του τραβάει το αφτί, θα τον ελέγχει πριν να εκδώσει εκθέσεις αλλά ο ίδιος δεν θα έχει δικαίωμα ψήφου.
Το Συμβούλιο θα λαμβάνει το προσχέδιο των εκθέσεων, να διατυπώνει τις θέσεις του οι οποίες θα επισυνάπτονται στην έκθεση. Επιπλέον το Ελεγκτικό Συμβούλιο μπορεί να απαιτεί από τον Γενικό Ελεγκτή να παραδώσει έγγραφα κοκ.
Κατά τα άλλα, ο Γενικός Ελεγκτής και ο βοηθός Γενικός Ελεγκτής πρέπει να είναι «ικανά και κατάλληλα πρόσωπα, ανωτάτου ηθικού επιπέδου και αναγνωρισμένης επιστημονικής κατάρτισης ή πείρας στον οικονομικό, στον λογιστικό, στον ελεγκτικό ή άλλο αντίστοιχο τομέα».
Τα πιο πάνω περιλαμβάνονται σε νομοσχέδια τα οποία θεωρητικά έχουν ως σκοπό τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας και τα οποία προωθούνται μέσω των ακόλουθων νομοσχεδίων:
(1) Ο περί της Εικοστής Τρίτης Τροποποίησης του Συντάγματος Νόμος του 2025
(2) Ο περί της Ελεγκτικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας και για Συναφή Θέματα Νόμος του 2025.
Σε συνοδευτικό κείμενο των δύο νομοσχεδίων καταγράφονται και τα ακόλουθα:
«Το Ελεγκτικό Συμβούλιο δύναται, όταν τούτο κρίνεται αναγκαίο, να καλεί σε συνεδρία του τον Γενικό Ελεγκτή, ο οποίος θα δύναται να παρίσταται και ταυτόχρονα το πρώτο (το Συμβούλιο) υποχρεούται να λαμβάνει τη θέση του Γενικού Ελεγκτή, τον οποίο δύναται να καλέσει για τον σκοπό αυτό σε συνεδρία του πριν τη διατύπωση γνώμης επί ενδιάμεσης ή ετήσιας έκθεσης. Σε κάθε περίπτωση, ο Γενικός Ελεγκτής θα παρίσταται χωρίς δικαίωμα ψήφου. Ταυτόχρονα, περιλαμβάνονται πρόνοιες στο νομοσχέδιο, ώστε να παρέχεται προσχέδιο της ετήσιας έκθεσης και των ενδιάμεσων εκθέσεων του Γενικού Ελεγκτή στο Ελεγκτικό Συμβούλιο, το οποίο θα δύναται να διατυπώνει γνώμη επί τούτων και η γνώμη του να καθίσταται παράρτημα αυτών. Περαιτέρω, προνοείται στο νομοσχέδιο δικαίωμα του Ελεγκτικού Συμβουλίου να αιτείται από τον Γενικό Ελεγκτή, έγγραφα, στοιχεία και πληροφορίες για την άσκηση των νομοθετικά προβλεπόμενων αρμοδιοτήτων του».
Στο ίδιο κείμενο αναφέρεται:
-Το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως ετοίμασε τα συνημμένα νομοσχέδια, τα οποία σκοπό έχουν τον εκσυγχρονισμό της Ελεγκτικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας μέσω, μεταξύ άλλων, της δημιουργίας Ελεγκτικού Συμβουλίου. Χωρίς επηρεασμό της αυτονομίας του Γενικού Ελεγκτή και του Βοηθού Γενικού Ελεγκτή της Δημοκρατίας, οι προτεινόμενες ρυθμίσεις αποσκοπούν στην οικονομική ανεξαρτησία της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, στην περαιτέρω ενίσχυση της ανεξαρτησίας, αποτελεσματικότητας και συλλογικότητας κατά την υλοποίηση του έργου της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, καθώς και στη βελτιστοποίηση της λειτουργίας του θεσμικού αυτού αξιώματος, με τρόπο που να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις ενός σύγχρονου κράτους δικαίου.
-Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις εμπίπτουν στο πλαίσιο εφαρμογής μιας ευρύτερης εκσυγχρονιστικής ατζέντας της Κυβέρνησης, η οποία στοχεύει στην εμπέδωση των αρχών της «χρηστής διακυβέρνησης» εντός των δομών και δράσεων της Πολιτείας, στην ανανέωση και περαιτέρω βελτιστοποίηση του τρόπου λειτουργίας σημαντικών θεσμών του Κράτους στη βάση των σύγχρονων αναγκών και καλών πρακτικών άλλων Ευρωπαϊκών χωρών, στην ενίσχυση του κράτους δικαίου, της διαφάνειας και λογοδοσίας και κατ’ επέκταση στην ανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στους θεσμούς. Συγκεκριμένα, οι προτεινόμενες ρυθμίσεις περιλαμβάνονταν στο πλαίσιο του Ετήσιου Προγραμματισμού Διακυβέρνησης, σύμφωνα με τον οποίο κρίνεται απαραίτητο να προωθηθεί η υλοποίηση μιας σειράς σημαντικών θεσμικών μεταρρυθμίσεων με σκοπό τον εκσυγχρονισμό του κράτους.
-Οι εισηγήσεις για τον εκσυγχρονισμό της Ελεγκτικής Υπηρεσίας βασίζονται σε μελέτη του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως. Σημειώνεται ότι στο πλαίσιο της μελέτης λήφθηκαν υπόψη και τα ισχύοντα σε άλλα κράτη – μέλη της Ε.Ε. Από τη συγκριτική αυτή επισκόπηση παρατηρείται ότι η πλειοψηφία των κρατών μελών, δεκαέξι στο σύνολο, ακολουθούν το μοντέλο του πολυπρόσωπου ελεγκτικού οργάνου. Αξίζει, περαιτέρω, να σημειωθεί ότι μόνο σε τέσσερα κράτη, πέραν της Κύπρου, τα ελεγκτικά όργανα δεν έχουν καθορισμένη θητεία, είτε το όργανο είναι μονοπρόσωπο, είτε συλλογικό.
-Ειδικότερα, οι προτεινόμενες ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της Ελεγκτικής Υπηρεσίας περιλαμβάνουν:
Πρόνοια για την οικονομική αυτονομία της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, με την κατάρτιση του προϋπολογισμού της χωρίς την εμπλοκή της εκτελεστικής εξουσίας.
– Διορισμό από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και καθορισμό οκταετούς θητείας στο αξίωμα του Γενικού και του Βοηθού Γενικού Ελεγκτή, χωρίς δικαίωμα επαναδιορισμού τους, εκτός και εάν συμπληρώσουν την ηλικία των εξήντα οκτώ (68) ετών, πριν τη λήξη της οκταετούς θητείας, οπότε και αφυπηρετούν όταν συμπληρωθεί το εξηκοστό όγδοο (68) έτος της ηλικίας τους.
Κατά τα άλλα, η αντιμισθία και οι λοιποί όροι υπηρεσίας καθορίζονται στο έγγραφο διορισμού τους. Η αντιμισθία τους καθορίζεται για ολόκληρη την οκταετή θητεία τους. Ο τρόπος παύσης των δύο αξιωματούχων είναι αντίστοιχος με των Δικαστών του Ανώτατου Δικαστηρίου.
-Καθίδρυση Ελεγκτικού Συμβουλίου, το οποίο αποτελείται από τρία (3) μέλη. Διορισμό των μελών του Ελεγκτικού Συμβουλίου από το Υπουργικό Συμβούλιο, κατόπιν εισήγησης του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου που προνοείται στον νόμο, το οποίο αφού λάβει υπόψη τις απόψεις του Γενικού Ελεγκτή, υποβάλλει συμβουλευτικά προς το Υπουργικό Συμβούλιο κατάλογο με πέντε (5) υποψήφια κατάλληλα για διορισμό πρόσωπα, συνοδευόμενο με έκθεση αξιολόγησης για ένα έκαστο, στην οποία καταγράφεται η αιτιολογημένη άποψη του. Η θητεία των μελών είναι πενταετής (5), χωρίς δικαίωμα επαναδιορισμού.
-Εισαγωγή πρόνοιας σύμφωνα με την οποία πρόσωπο που κατέχει κατά την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του νόμου το αξίωμα του Γενικού Ελεγκτή και του Βοηθού Γενικού Ελεγκτή, εξακολουθεί να κατέχει τούτο υπό τους ίδιους όρους διορισμού του
