Μπορεί να επενδύει πολλά η Κύπρος στις μεταρρυθμίσεις σε διάφορους τομείς της κρατικής υπηρεσίας και της οικονομίας, καθώς εκτιμάται ότι θα συμβάλουν στην αποτελεσματικότερη διοίκηση και στην ενίσχυση του κράτους δικαίου, άλλα, όταν πρέπει να εφαρμοστούν αυτές, είτε υλοποιούνται με καθυστέρηση, είτε διαφοροποιούνται στην πορεία υπό το κράτος αντιδράσεων, είτε δεν υλοποιούνται ποτέ.
Ενώπιον της πολιτείας και της κοινωνίας είναι σήμερα η μεταρρύθμιση της Δημόσιας Υπηρεσίας, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και του Δικαστικού Συστήματος.
Η μεταρρύθμιση της Δημόσιας Υπηρεσίας, παρόλο που εγκρίθηκε τον Ιανουάριο του 2022 και τέθηκε σε εφαρμογή φέτος, βασικοί παράμετροί της, όπως είναι οι αξιολογήσεις δημοσίων υπαλλήλων αλλά και οι διατμηματικές προαγωγές, αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα.
Ψάχνονται για αξιολογήσεις
Σε σχέση με το νέο σύστημα αξιολόγησης, υπάρχουν πολλές αντιδράσεις, γι’ αυτό τον λόγο ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ και ΔΗΠΑ κατέθεσαν πρόταση νόμου για να αναθεωρηθεί η βαρύτητα που θα έχει το κριτήριο της αξιολογήσης.
Βάσει του νέου συστήματος αξιολόγησης, φέτος η αξιολόγηση των υπαλλήλων θα λαμβάνει 45 μονάδες. Ωστόσο, με την πρόταση νόμου, η οποία φαίνεται να αντιμετωπίζει κάποια νομικά ζητήματα, προβλέπεται πως φέτος η αξιολόγηση θα λαμβάνει μόνο μέχρι 15 μονάδες και μέχρι 25 μονάδες η σύσταση του προϊσταμένου για τον υπάλληλο. Μέχρι 30 μονάδες θα αξιολογούνται η πρόσθετη πείρα και τα προσόντα.
Το 2025, βάσει της πρότασης νόμου, η αξιολόγηση θα βαθμολογείται μέχρι 30 μονάδες με βάση τον βαθμό στις ετήσιες υπηρεσιακές εκθέσεις του 2023 και 2024, μέχρι 20 μονάδες η σύσταση του προϊστάμενου και μέχρι 25 μονάδες η πείρα και τα προσόντα.
Το 2026 προβλέπεται να επανέλθει το υφιστάμενο σύστημα και η αξιολόγηση θα λαμβάνει μέχρι 45 μονάδες, μέχρι 15 μονάδες η σύσταση προϊσταμένου και μέχρι 20 μονάδες η πείρα και τα προσόντα.
Παρά την προσπάθεια που καταβάλλεται από τη Βουλή, ενδεχόμενη έγκριση της πρότασης νόμου ίσως προκαλέσει πολλά νομικά ζητήματα, καθώς για όσες προαγωγές υλοποιηθούν πριν από την έγκριση του νόμου το κριτήριο της αξιολόγησης θα λαμβάνει 45 μονάδες, όπως προβλέπει το νέο σύστημα που τέθηκε σε εφαρμογή. Από την άλλη, όσες προαγωγές υλοποιηθούν μετά τη νέα νομοθεσία που προωθούν τα κόμματα, η αξιολόγηση θα λαμβάνει 15 μονάδες.
Πάντως, ήδη η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας (ΕΔΥ) άρχισε τις διαδικασίες για πλήρωση των θέσεων με το νέο σύστημα. Η διαφορετική βαρύτητα που θα έχει η αξιολόγηση ίσως βάλει το κράτος σε νομικές περιπέτειες , γι αυτό αναζητείτε τρόπος για να αρθούν τα εμπόδια. Την ερχόμενη εβδομάδα θα ξεκαθαρίσει το σκηνικό καθώς η πρόταση νόμου θα τεθεί εκ νέου στην Επιτροπή Οικονομικών. Πάντως, παρόλο που αρχικά η Κυβέρνηση συμφωνούσε με την πρόταση νόμου, ωστόσο επειδή έχει παρέλθει μεγάλο χρονικό διάστημα από την ημέρα εφαρμογής του νόμου, τώρα προβληματίζεται.
Καθυστέρηση στις διατμηματικές
Άλλη μια πτυχή της μεταρρύθμισης για την οποία υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση είναι οι διατμηματικές προαγωγές, τις οποίες εξαρχής δεν είδαν με καλό μάτι πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι.
Σε αυτή την περίπτωση, η καθυστέρηση οφείλεται στη μη έγκριση των 250 νέων σχεδίων υπηρεσίας που ζήτησε η Κυβέρνηση. Συγκεκριμένα, ενώπιον του Νομοθετικού Σώματος βρίσκονται 175 σχέδια υπηρεσίας, τα οποία έχουν συζητηθεί στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή. Επίσης, στο Υπουργικό Συμβούλιο βρίσκονται άλλα 61 σχέδια υπηρεσίας, ενώ υπολείπονται άλλα έξι.
Η κυβερνητική πλευρά ευελπιστεί πως το Κοινοβούλιο θα τα εγκρίνει πριν από τα μέσα Ιουλίου, όταν θα διακόψει για τις θερινές διακοπές. Να σημειωθεί πως, και να εγκριθούν τα σχέδια υπηρεσίας, η ΕΔΥ θα πρέπει να προκηρύξει τις θέσεις, να αποφασίσει για τα εξεταστικά κέντρα και οι υποψήφιοι να παρακαθίσουν σε γραπτές εξετάσεις. Με το καλό σενάριο, εάν εγκριθούν τον επόμενο μήνα τα σχέδια υπηρεσίας, η ΕΔΥ θα έχει ενώπιον της λιγότερους από πέντε μήνες. Συνεπώς, θα πρέπει να κινηθεί με ταχείς διαδικασίες για να μπορέσει να υλοποιήσει τις διατμηματικές προαγωγές εντός του έτους.
Το Υπουργείο Οικονομικών, σύμφωνα με το στρατηγικό πλαίσιο δημοσιονομικής πολιτικής, τονίζει πως οι μεταρρυθμίσεις για επίτευξη του εκσυγχρονισμού της Δημοσίας Υπηρεσίας έχουν ως στόχο τη αύξηση της παραγωγικότητας και την ενίσχυση της αξιοκρατίας, με απώτερο σκοπό την αύξηση της αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας της Δημόσιας Υπηρεσίας. Επιπλέον, σημειώνει πως η προγραμματισμένη προώθηση ευέλικτων ρυθμίσεων εργασίας στη Δημόσια Υπηρεσία, με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα, καθώς και η ανάπτυξη ψηφιακών λύσεων για δημόσιες υπηρεσίες αποτελούν βασική παράμετρο για την αύξηση της επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας της δημόσιας διοίκησης.
Αλλάζουν την Τοπική Αυτοδιοίκηση
Σε σχέση με τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η οποία θα αρχίσει να εφαρμόζεται την 1η Ιουλίου, την περασμένη Πέμπτη η Βουλή ενέκρινε νέες νομοθετικές ρυθμίσεις, οι οποίες πιστεύεται ότι θα βελτιώσουν το νέο νομικό πλαίσιο. Στο μεταξύ, αναμένεται να ακολουθήσουν και νέες αλλαγές στη νομοθεσία. Σημειώνεται πως υπάρχει μεγάλη ανησυχία ότι θα υπάρξουν πολλά προβλήματα με το καλημέρα της μεταρρύθμισης.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών, η συνεχής υποστήριξη της αποτελεσματικής λειτουργίας του νέου πλαισίου λειτουργίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η άμεση αναγνώριση οποιωνδήποτε δυσλειτουργιών, καθώς και των τομέων και ρυθμίσεων που απαιτούν περαιτέρω βελτίωση και η λήψη των κατάλληλων διορθωτικών μέτρων, αποτελούν σημαντικές προτεραιότητες του κράτους.
Απώτερος στόχος, σημειώνει, είναι η ύπαρξη οικονομικά βιώσιμων τοπικών αρχών, με ενισχυμένη διοικητική ικανότητα και αυτονομία, παράλληλα με την ενίσχυση της λογοδοσίας και του εσωτερικού ελέγχου, ώστε η Τοπική Αυτοδιοίκηση να είναι σε θέση να προσφέρει μεγαλύτερο εύρος υπηρεσιών με πιο αποδοτικό, αποτελεσματικό και ποιοτικό τρόπο, να ανταποκρίνεται άμεσα και με μειωμένο διοικητικό φόρτο στις ανάγκες του πολίτη και των επιχειρήσεων και να δημιουργεί ένα καλύτερο περιβάλλον για τους πολίτες.
Η πολυαναμενόμενη μεταρρύθμιση στη Δικαιοσύνη
Την ίδια ώρα, σε εξέλιξη βρίσκεται η μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης η οποία στοχεύει στην οικοδόμηση ενός εκσυγχρονισμένου, προσβάσιμου και αποτελεσματικού συστήματος απονομής δικαιοσύνης.
Μεταξύ των δράσεων περιλαμβάνεται η ίδρυση νέων δικαστηρίων όπως το Εφετείο, του οποίου η λειτουργία άρχισε πέρσι τον Ιούλιο. Το Εφετείο θα επενεργήσει καταλυτικά στην επίσπευση της εκδίκασης των καθυστερημένων υποθέσεων ενώ η σύσταση του νέου Εμπορικού Δικαστηρίου και του Ναυτοδικείου θα συνδράμουν στην περαιτέρω ενίσχυση της εικόνας της Κύπρου ως ένα διεθνές επιχειρηματικό κέντρο.
Επιπλέον, η έγκριση από το Ανώτατο Δικαστήριο και η εφαρμογή τους πέρσι Σεπτέμβριο των νέων Κανονισμών Πολιτικής Δικονομίας, αποτελεί μεταξύ άλλων, ένα πολύ σημαντικό εργαλείο στην επίσπευση του χρόνου εκδίκασης των υποθέσεων. Άλλα σημαντικά έργα περιλαμβάνουν τη λειτουργία της Σχολής Δικαστών με στόχο την συνεχή και δια βίου επιμόρφωση των δικαστών αλλά και των λειτουργών της δικαστικής υπηρεσίας συμβάλλοντας στη δημιουργία ενός αποδοτικού δικαστικού συστήματος.
Η ψηφιοποίηση των δικαστηρίων, με την εισαγωγή της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης και του συστήματος ψηφιακής τήρησης πρακτικών, αποτελούν δράσεις προτεραιότητας για τη βελτίωση του δικαστικού συστήματος καθώς αναμένεται ότι επίσης θα συνδράμουν στην επίτευξη του στόχου για μείωση του χρόνου εκδίκασης των υποθέσεων. Επιπλέον, προωθείται η ενίσχυση της οργανωτικής δομής της Δικαστικής Υπηρεσίας και του διοικητικού τομέα.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών, η επιτυχής εφαρμογή των συγκεκριμένων μέτρων, αναμένεται ότι θα έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της απονομής της δικαιοσύνης στην Κύπρο, θα συμβάλει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς της αλλά και στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων.
